Glukozamina na stawy. Co to za lek?

Glukozamina – co to jest?

Chemicznie glukozamina należy do organicznej grupy związków nazywanych aminocukrami. Jest pochodną glukozy – strukturalna nazwa związku to 2-amino-2-dezoksy-D-glukoza. Związek ten jest syntezowany w organizmie z glukozy i glutaminy przy udziale enzymu. Zdolność do produkcji glukozaminy obniża się z wiekiem. Glukozamina jest obecna  w wielu tkankach i wydzielinach, choć głównie gromadzi się w tkance chrzęstnej. Jej podstawowe pochodne to siarczan glukozaminy, chlorowodorek i N-acetyloglukozamina.

W czym jest glukozamina?

Synteza glukozaminy jest dla nas jedynym jej źródłem – nie dostarczamy glukozaminy z pożywieniem, ponieważ nie występuje w żadnym z naszych podstawowych produktów żywnościowych. Rynek farmaceutyczny oferuje za to bardzo dużo preparatów z glukozaminą, często w połączeniu z chondroityną. Są to głównie suplementy diety, ale znajdziemy również leki. Glukozaminę pozyskuje się z muszli skorupiaków lub grzybów, ponieważ w tych organizmach występuje ona naturalnie jako podstawowy składnik chityny. 

>> Omułek zielonowargowy – z wybrzeży Nowej Zelandii do słoika w aptece

Właściwości i działanie glukozaminy

Przede wszystkim glukozamina jest prekursorem w syntezie glikoprotein, glikolipidów i glikozaminoglikanów, które są elementami budującymi chrząstkę stawową. Jest to najważniejsza wykorzystywana obecnie właściwość tego związku. Glukozamina wpływa na strukturę tkanki chrzęstnej, warunkując jej sprężystość oraz odporność na przeciążenia. Poza tym wykazuje jeszcze szereg innych cech, które być może w przyszłości znajdą zastosowanie na większą skalę. Są to:

• działanie przeciwzapalne;
• hamowanie proliferacji komórek, dzięki czemu może wykazywać działanie przeciwnowotworowe;
• udział w zwiększeniu syntezy kwasu hialuronowego, co może przyczyniać się np. do lepszego leczenia ran;
• poprawa nawodnienia skóry i zdolność do redukcji zmarszczek mimicznych.

Interesujący jest potwierdzony badaniami wpływ glukozaminy na wydłużanie życia nicieni i myszy. Nie poznano dokładnego mechanizmu tej zależności ani też nie ma odniesień tego odkrycia do organizmu człowieka.

Glukozamina jako lek na stawy

Największe nadzieje na działanie lecznicze glukozaminy upatruje się w jej wpływie na chrząstkę stawową. Uważa się, że poprzez wspieranie syntezy proteoglikanów glukozamina hamuje degenerację chrząstki, a możliwe, że nawet wspiera jej odbudowę. Stąd polecana jest w leczeniu osteoartrozy – schorzenia będącego zwyrodnieniem chrząstki stawowej na skutek zaburzeń w produkcji kolagenu i proteoglikanów przez chondrocyty. Również podkreśla się jej działanie przeciwzapalne w tej dziedzinie.
Istnieje jednak dużo wątpliwości dotyczących skuteczności suplementacji glukozaminy w chorobach zwyrodnieniowych stawów. Potwierdzona skuteczność działania dotyczy jedynie soli siarczanowej. Badania wskazujące na pozytywny wpływ zażywania glukozaminy dotyczyły głównie zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego. Wiadomo również, że o skuteczności glukozaminy można mówić jedynie w przypadku długotrwałej suplementacji. Suplementacja spowalnia przebieg choroby, wykazuje efekt przeciwbólowy, ale nie odwraca zmian chorobowych, a więc nie wpływa znacząco na odbudowę chrząstki stawowej i regenerację stawu.

>> Łąkotka – co to jest, czy masz ją tylko w kolanie? Jak rozpoznać uszkodzenie łąkotki?

Tabletki z glukozaminą – kiedy stosować

Suplementacja glukozaminy jest wskazana przede wszystkim w chorobach zwyrodnieniowych stawów, kiedy uszkodzenia w obrębie chrząstki stawowej powodują ból i utrudnienia w ruchomości stawów. Badania sugerują, że najlepsze działanie wykazuje siarczan glukozaminy i najlepiej, jeśli jest to lek. Zadowalające efekty terapeutyczne uzyskuje się z jednoczesnego połączenia siarczanu glukozaminy i chondroityny. Obie te substancje modulują różne grupy białek chrząstki i wskazują tak silne działanie synergistyczne, że nawet zaleca się ich łączne stosowanie. Dobowa dawka siarczanu glukozaminy powinna oscylować w zakresie 1500 mg. Sama suplementacja tego związku powinna być prowadzona przez dłuższy czas – pojedyncze dawki nie przyniosą oczekiwanego rezultatu.

Przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania glukozaminy

Najczęściej przyjmowany w suplementach siarczan glukozaminy cechuje się bardzo małą toksycznością, podobnie jak chlorowodorek. Pacjenci stosujący glukozaminę długotrwale celem leczenia osteoartrozy nie zgłaszali jak dotąd innych działań niepożądanych poza dotyczącymi układu pokarmowego (biegunki, zaparcia, nudności, wzdęcia). Dolegliwości te zwykle mają charakter łagodny i ustępują po zakończeniu suplementacji. Jedynie niewielki odsetek pacjentów obserwuje skórne reakcje alergiczne po zażywaniu glukozaminy otrzymywanej z owoców morza. Najczęściej były to osoby z jednoczesną wrażliwością na skorupiaki, a objawy alergiczne nie występowały po zażywaniu glukozaminy pochodzącej z innych źródeł. Pojawiły się nawet badania wykazujące bezpieczeństwo terapii glukozaminą w ciąży – nie wykazano zwiększenia ryzyka wad rozwojowych płodu.

>> Strzelające stawy. Co robić ze strzelaniem w stawach?