Kwas eikozapentaenowy (EPA) – czym jest, gdzie występuje?

Co to jest EPA?

Kwas eikozapentaenowy, czyli EPA (od ang. eicosapentaenoic acid), to produkowany w naszym organizmie wielonienasycony kwas tłuszczowy. Należy do grupy kwasów omega-3. Jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz do syntezy innego niezbędnego kwasu omega-3: dokozaheksaenowego (DHA). 

Kwas eikozapentaenowy – działanie

Kwas eikozapentaenowy pełni w organizmie ważne funkcje, m.in.:

• zmniejsza stężenie trójglicerydów i poziom złego cholesterolu (LDL);
• pomaga w utrzymaniu równowagi układu hormonalnego;
• jego odpowiednie stężenie zapobiega rozwojowi cukrzycy typu 2. i insulinooporności;
• zmniejsza krzepliwość krwi i jej lepkość, dzięki czemu ryzyko powstawania zakrzepów w naczyniach jest mniejsze, co przyczynia się także do zmniejszenia ryzyka wystąpienia choroby zakrzepowej żył; obniża ciśnienie krwi;
• pozytywnie wpływa na regularność cyklów menstruacyjnych;
• działa antyoksydacyjnie, przeciwalergicznie i przeciwzapalnie, pomaga utrzymać organizm w dobrej kondycji i zapobiega rozwojowi infekcji;
• odpowiada za zdrowy wygląd włosów, skóry oraz paznokci.

Kwas eikozapentaenowy w ciąży

Kwas EPA jest niezbędny w ciąży do prawidłowego funkcjonowania organizmu kobiety i do prawidłowego rozwoju płodu, zwłaszcza układu nerwowego. Wspiera prawidłowy rozwój mózgu, narządu wzroku, struktury kostnej (zwiększa wchłanianie wapnia), stymuluje rozwój płuc w okresie prenatalnym. U małych dzieci również ma ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego.

>> Kalendarz ciąży Apteline: jak przebiega ciąża, jakie badania wykonać?

Objawy niedoboru kwasu EPA

Do objawów niedoboru kwasu eikozapentaenowego zaliczamy przede wszystkim: 

• wyraźne pogorszenie stanu skóry, pojawienie się zmian skórnych, łamliwość paznokci, ich osłabienie, a także nadmierne wypadanie włosów;
• zaburzenia widzenia, pogorszenie wzroku;
• wystąpienie nadciśnienia tętniczego;
• zaburzenia pracy serca, nerek i wątroby;
• osłabienie odporności – częstsze zapadanie na infekcje;
• u niektórych osób objawem niedoboru mogą być problemy z płodnością oraz ograniczone wydzielanie łoju. 

Gdzie występuje EPA?

Głównym źródłem kwasu eikozapentaenowego w diecie są ryby morskie, a więc tłuste gatunki ryb, jak sardynka, łosoś, tuńczyk, okoń, mintaj, makrela, śledź, oraz owoce morza. Kwas ten znajdziemy także w olejach roślinnych – lnianym, rzepakowym oraz w nasionach (dyni, chia, konopi) i orzechach (głównie włoskich). Zdrową dietą trudno jest jednak dostarczyć kwasy tłuszczowe omega-3 w odpowiedniej ilości, dlatego warto rozważyć ich suplementację.

>> Olej konopny – właściwości i zastosowanie. Na co pomaga olej z konopi?

Ile EPA potrzebujemy?

Zapotrzebowanie na kwas eikozapentaenowy zależy od wieku, aktywności fizycznej i stanu zdrowia. EPA jest stosowany zazwyczaj łącznie z kwasem dokozaheksaenowym DHA:

• Osoby dorosłe: 250 mg DHA + EPA na dobę;
• Kobiety w ciąży: 250 mg DHA + EPA na dobę + dodatkowo 100–200 mg DHA na dobę;
• Kobiety karmiące piersią: 250 mg DHA + EPA na dobę + dodatkowo 100–200 mg DHA na dobę (w czasie laktacji kwasy omega-3 z diety mamy będą przenikać do mleka i dzięki temu będą elementem diety dziecka).

Nadmiar kwasu eikozapentaenowego

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywienia (EFSA) twierdzi, że nie istnieją żadne naukowe przesłanki, by wyznaczyć najwyższą zalecaną porcję spożycia kwasów omega-3 w diecie. Ale właśnie – w diecie, czyli kwasów pochodzących z żywności. Natomiast maksymalne spożycie DHA i EPA pochodzących z suplementów nie powinno przekraczać 5 gramów dziennie.

>> Kwasy tłuszczowe omega-3, omega-6 i omega-9 - dlaczego są niezbędne dla naszego zdrowia?