Chociaż ruch wspomaga leczenie cukrzycy: reguluje przemianę glukozy i wpływa na zmniejszenie insulinooporności, decyzja o podjęciu aktywności fizycznej przez diabetyka powinna zapaść w porozumieniu z lekarzem. Jaki sport jest wskazany dla chorych na cukrzycę?
Cukrzyca a wysiłek fizyczny – czy diabetyk może uprawiać sport?
Cukrzyca a sport – jak aktywność fizyczna wpływa na stężenie glukozy we krwi?
W zależności od czasu trwania wysiłku fizycznego i intensywności ćwiczeń zmienia się stężenie cukru we krwi. Jednak zmiany poziomu cukru zależą od tego, czy pacjent jest leczony insuliną, czy też nie. W przypadku niedoboru insuliny po treningu zaobserwować można wzrost poziomu cukru, natomiast u diabetyków leczonych insuliną widoczny jest spadek stężenia cukru po wysiłku. Oznacza to, że podczas długotrwałego wysiłku fizycznego w pierwszym przypadku istnieje ryzyko wystąpienia hiperglikemii, a w drugim hipoglikemii. Dlatego właśnie aktywność fizyczna przez osoby chore na cukrzycę powinna być uprawiana w sposób przemyślany, zgodnie z zaleceniami lekarza.
Wysiłek fizyczny w cukrzycy typu 1
Aktywność fizyczna u chorych na cukrzycę typu 1 pozwala lepiej kontrolować glikemię, korzystnie wpływa na wrażliwość na insulinę i zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycowych. Diabetyk powinien jednak przestrzegać kilku ważnych zasad, aby zapobiec wystąpieniu hipoglikemii związanej z wysiłkiem. Do najważniejszych należą:
- kontrola poziomu glukozy we krwi przed, w trakcie i po treningu, zarówno zaraz po jego zakończeniu, jak i po kilku godzinach,
- picie podczas ćwiczeń odżywczego napoju dla osób z cukrzycą,
- przyjmowanie dodatkowych węglowodanów przed wysiłkiem oraz co godzinę w trakcie wysiłku, a także po jego zakończeniu,
- unikanie ciężkiego wysiłku w czasie szczytu działania insuliny,
- unikanie wstrzykiwania insuliny w partie ciała zaangażowane w wysiłek fizyczny.
Na początku przygody ze sportem osobom chorującym na cukrzycę typu 1 zaleca się umiarkowany, ale regularny wysiłek, np. spacer. Z czasem wysiłek można zwiększać aż do uzyskania zadyszki. Codzienny trening może obejmować m.in. jazdę na rowerze, nordic walking, pływanie czy ćwiczenia rozciągające i aerobowe na macie.
Wysiłek fizyczny w cukrzycy typu 2
Aktywność fizyczna jest jedną z podstawowych metod leczenia cukrzycy typu 2. Ułatwia utrzymanie prawidłowej wagi ciała i uwrażliwia tkanki organizmu na działanie insuliny. Dzięki przełamaniu zjawiska insulinooporności pozwala zredukować dawki stosowanych na cukrzycę leków.
Osoby chore na cukrzycę typu 2 uprawiające aktywność fizyczną obowiązują te same zasady, co chorych na cukrzycę typu 1. Oznacza to, że powinni oni:
- monitorować stężenie glukozy przed, w trakcie i po wysiłku fizycznym,
- unikać podawania insuliny w miejsca najbardziej zaangażowane podczas ćwiczeń,
- unikać uprawiania sportu na szczycie działania insuliny.
Pacjentom chorującym na cukrzycę typu 2 zaleca się większość form wysiłku fizycznego po wcześniejszej konsultacji z lekarzem i pod warunkiem, że choroba jest pod kontrolą i nie występują żadne powikłania. Zalecane są m.in. spacery, gimnastyka, jazda na rowerze, jazda na rolkach, wszelkie gry w piłkę czy narciarstwo biegowe.
>> Znaczenie aktywności fizycznej w leczeniu cukrzycy typu 2.
Cukrzyca a wysiłek fizyczny – przeciwwskazania
Chory na cukrzycę uprawiający sport powinien zwracać uwagę na wyniki monitorowania glikemii. Przeciwwskazaniem do treningu jest stężenie glukozy we krwi większe niż 13,3 mmol/l (240 mg/dl), jeśli ketony w moczu nie były wcześniej monitorowane. W przypadku braku ketonów w moczu należy stosować się do poniższych zaleceń:
- cukrzyca typu 1 – wysiłek fizyczny nie jest wskazany przy glikemii 16,7 mmol/l (300 mg/dl) lub więcej,
- cukrzyca typu 2 – wysiłek fizyczny nie jest wskazany przy glikemii wyższej niż 22,2 mmol/l (400 mg/dl).
Kiedy diabetyk nie powinien ćwiczyć?
Oprócz niewyrównanej cukrzycy przeciwwskazaniem do aktywności fizycznej są takie dolegliwości jak:
- choroby serca,
- zapalenie żył,
- żółtaczka,
- niewydolność nerek,
- nadczynność tarczycy,
- kwasica cukrzycowa,
- cukrzycowe zmiany w siatkówce oka,
- retinopatia,
- neuropatia,
- nefropatia,
- powikłana ciąża.
Decyzja o podjęciu aktywności fizycznej przez diabetyka powinna zostać podjęta w porozumieniu z lekarzem.
Jakie sporty mogą uprawiać diabetycy?
Osoby chorujące na cukrzycę, zarówno typu 1, jak i typu 2, często zastanawiają się, jakie formy wysiłku są dla nich dozwolone. Ich wątpliwości najczęściej dotyczą treningów na siłowni i biegania.
Cukrzyca a bieganie
Jeśli u chorego nie występują przeciwwskazania, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby uprawiał trening biegowy. Jego intensywność powinna być jednak umiarkowana, a wysiłek uprawiany do uzyskania zadyszki. Oczywiście wcześniej warto omówić możliwość uprawiania tej formy aktywności ze swoim lekarzem.
Cukrzyca a siłownia
Cukrzycy mogą także ćwiczyć na siłowni, jeśli tylko mają na to ochotę i nie występują ku temu bezwzględne przeciwwskazania. Ważne jednak, aby wysiłek był umiarkowany. O wsparcie w planowaniu treningów siłowych warto poprosić trenera personalnego specjalizującego się w prowadzeniu osób zmagających się z cukrzycą.
