Spierzchnięte usta - przyczyny problemu, sposoby na suche i popękane usta

Spierzchnięte usta – jak rozpoznać?

Nazwą spierzchniętych ust określa się stan podrażnienia czerwieni wargowej, które objawia się w postaci przesuszenia i łuszczenia skóry pokrywającej usta. Dolegliwości tej mogą towarzyszyć także inne symptomy: pieczenie, swędzenie i zaczerwienienie ust, a także pękanie naskórka i miejscowe krwawienie mogące prowadzić do zakażenia zranionego miejsca. Spierzchnięcie i wysuszenie ust powodują dyskomfort oraz nasilają nawyk oblizywania ust, który może pogłębiać dolegliwość i utrudniać jej zwalczenie.

>> Produkty przeznaczone do pielęgnacji ust

Spierzchnięte usta – przyczyny

Skóra pokrywająca usta pozbawiona jest gruczołów łojowych produkujących ochronną warstwę lipidową. Cechuje ją także niewielka grubość w porównaniu do skóry innych okolic ciała. Oba te czynniki odpowiedzialne są za większą podatność ust na przesuszenie i pękanie.

Problem spierzchniętych ust pojawia się zarówno w okresie letnim, jak i zimowym. Do najczęściej wymienianych przyczyn przesuszenia ust należą:

• warunki atmosferyczne – zarówno intensywne i długotrwałe promieniowanie słoneczne, jak i wiatr oraz mróz wykazują działanie wysuszające na usta; niekorzystne efekty przynosi także przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, w których dominuje suche powietrze;
• niewłaściwa pielęgnacja – brak dbałości o odpowiednie nawilżenie ust, przygryzanie warg, oblizywanie ich;
• odwodnienie organizmu – przyjmowanie zbyt małej ilości płynów zarówno w okresie letnim, jak i podczas intensywnego wysiłku fizycznego może prowadzić do wysuszenia ust; bywa ono również efektem schorzeń wywołujących odwodnienie organizmu (biegunka, wymioty);
• reakcja alergiczna – stosowanie kolorowych kosmetyków do makijażu ust (szczególnie używanych po raz pierwszy), jak również płynów do płukania jamy ustnej i past do zębów może wywoływać kontaktowe zapalenie skóry, którego efektem bywa suchość warg; podobne działanie mogą wywoływać niektóre pokarmy, np. surowe warzywa wywołujące reakcję alergiczną;
• stosowane leki – szczególnie przeciwtrądzikowe (retinoidy, kwas salicylowy, nadtlenek benzoilu), chemioterapeutyki, diuretyki oraz leki przeciwdepresyjne;
• niedobory żywieniowe;
• choroby współistniejące.

Spierzchnięte usta jako efekt niedoborów pokarmowych

Za jedną z przyczyn przesuszenia ust uznaje się niedobór pewnych składników pokarmowych, który może występować podczas stosowania nieodpowiedniej diety lub w okresie zwiększonego zapotrzebowania na substancje odżywcze (np. podczas ciąży czy karmienia piersią). Składniki, o których odpowiedni poziom trzeba szczególnie zadbać chcąc cieszyć się dobrą kondycją ust, to witaminy z grupy B, witamina A oraz żelazo i cynk.

Spierzchnięte usta jako efekt stosowanych leków

Przesuszenie ust i ich niekorzystny wygląd mogą pojawiać się jako efekt uboczny stosowanych leków. Z ryzykiem wystąpienia takiego działania niepożądanego powinni liczyć się pacjenci stosujący:

• retinoidy (tretynoina, izotretynoina, acytretyna, adapalen, beksaroten) – pochodne witaminy A stosowane głównie w leczeniu trądziku, które indukują wzrost i różnicowanie komórek nabłonkowych, czego efektem jest nieestetyczne złuszczanie naskórka; ich stosowaniu może towarzyszyć również pieczenie i zapalenie czerwieni wargowej; działanie takie wykazują zarówno retinoidy stosowane zewnętrznie, jak i doustnie;
• miejscowe leki przeciwtrądzikowe (kwas salicylowy, nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy) – wykazują działanie keratolityczne, a nieostrożnie aplikowane w okolice ust mogą wywołać podrażnienie, pieczenie i przesuszenie skóry ust;
• leki moczopędne – zwiększając wydalanie moczu mogą prowadzić do odwodnienia organizmu;
• chemioterapeutyki – leki stosowane w leczeniu chorób zakaźnych, np. metronidazol, tinidazol;
• leki psychotropowe (np. trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne) – mogą wywoływać suchość jamy ustnej i ust.

>> Cholesterol - dobry i zły. Badanie, normy. Jak obniżyć jego poziom?

Spierzchnięte usta w przebiegu innych chorób

Powracający lub utrzymujący się przez dłuższy czas problem przesuszonych ust powinien skłonić do wizyty lekarskiej, ponieważ może być on zwiastunem poważniejszych schorzeń:

• zaburzeń poziomu żeńskich hormonów płciowych;
• niedoczynności tarczycy (jej objawem jest m.in. przesuszenie skóry)
• chorób o podłożu autoimmunologicznym (łuszczyca, cukrzyca, sarkoidoza)
• chorób dermatologicznych (zapalenie czerwieni wargowej);
• alergii i infekcji (w ich przypadku może dochodzić do niedrożności przewodów nosowych, która zmusza do oddychania ustami i powoduje wysuszenie ust);
• zaburzeń lękowych (towarzyszy im niekontrolowane przygryzanie warg).

Spierzchnięte usta – leczenie

Spierzchnięcie ust o niewielkim nasileniu można zwalczyć stosując preparaty nawilżające w postaci balsamów czy pomadek, w których skład wchodzą oleje, woski czy naturalne tłuszcze i wyciągi roślinne. W okresie nadmiernego wysuszenia warg należy unikać ich oblizywania, a także odrywania fragmentów suchej skóry, gdyż obie te czynności prowadzą do pogorszenia stanu ust i utrudniają zwalczenie objawów przesuszenia. W sytuacji, gdy problem spierzchniętych ust nasila się, a w obrębie ust pojawiają się krwawiące pęknięcia, owrzodzenia, guzki czy biały nalot, zaleca się konsultację lekarską.

>> Pękające kąciki ust - przyczyny i leczenie. Sposoby na popękane kąciki ust

Spierzchnięte usta – profilaktyka

• Podstawą właściwej pielęgnacji ust jest codzienna dbałość o ich prawidłowe nawilżenie.
• Korzystne efekty przynosi stosowanie pomadek i balsamów o działaniu ochronnym i regenerującym. W okresie letnim warto zaopatrzyć się w produkty zawierające filtr UV.
• W warunkach domowych zaleca się regularne peelingowanie ust – zarówno gotowymi kosmetykami, jak i sporządzonymi własnoręcznie (np. na bazie cukru, miodu i oleju), przy pomocy miękkiej szczoteczki. Zastosowanie peelingu pomaga złuszczyć nieestetycznie wyglądający martwy naskórek, ale także pozwala na wchłonięcie składników odżywczych zawartych w preparatach pielęgnujących usta.
• Dbałość o prawidłowe nawodnienie organizmu pozwala zapewnić odpowiedni poziom nawilżenia skóry całego ciała, w tym także ust.
• Aby zapobiec przesuszeniu ust należy unikać kolorowych kosmetyków do makijażu, a także produktów zawierających alkohol, mentol, fenol, kamforę (również przeznaczonych do pielęgnacji jamy ustnej).
• Na usta niekorzystnie oddziałuje także suche powietrze, dlatego warto się przed nim zabezpieczać – podczas przebywania na zewnątrz aplikować na usta preparaty ochronne (szczególnie w mroźne i upalne dni) oraz stosować urządzenia nawilżające powietrze w pomieszczeniach, w których przebywamy i śpimy.

>> Opryszczka na ustach, czyli opryszczka wargowa – fazy, wirus, jak się jej pozbyć