Badania epidemiologiczne wskazują, że próchnica dotyka prawie 100% osób dorosłych w Polsce, a ponad 98% Polaków cierpi na choroby przyzębia. Musimy pamiętać, że próchnica jest chorobą, wywołaną przez bakterie próchnicotwórcze, które gromadząc się na powierzchni zęba wywołują procesy doprowadzające do rozpuszczenia powierzchni szkliwa zębów. W tym miejscu zaczyna się tworzyć ubytek.
Higiena jamy ustnej w trzech krokach
Ubytek to stan nieodwracalny, który wymaga interwencji lekarza dentysty. Skutkuje to sytuacją niekomfortową, gdyż dla wielu osób wizyta w gabinecie stomatologicznym jest związana z dużym stresem. Istnieje jednak możliwość, aby w prosty sposób uniknąć tego problemu. Bakterie próchnicotwórcze gromadzą się na powierzchni zęba w specjalnej strukturze, którą nazywamy nazębną płytką bakteryjną.
Nazębna płytka bakteryjna to główna przyczyna próchnicy i chorób dziąseł
Jest to kleisty, biały lub żółty nalot widoczny gołym okiem. Gromadzenie się płytki na powierzchni zębów sprzyja rozwojowi próchnicy i chorobom dziąseł. Płytka bakteryjna zaczyna tworzyć się w ciągu kilku minut po umyciu zębów i jest bardzo skomplikowaną strukturą, w której bakterie są umocowane i oddziaływują ze sobą (i namnażając się niszczą powierzchnię zęba). W dojrzałej płytce nazębnej może występować nawet 25 różnych gatunków bakterii. Aby bakterie mogły przeprowadzać swoją szkodliwą aktywność, potrzebują odpowiednich produktów dostarczanych z zewnątrz. Największą rolę w procesie próchnicotwórczym odgrywają węglowodany. Dlatego tak ważnym elementem zapobiegania próchnicy jest odpowiednia dieta. Musi ona być uboga w węglowodany, zwłaszcza w łatwo wchłanialne cukry proste oraz powinniśmy unikać podjadania między posiłkami. Łatwym i skutecznym sposobem eliminacji płytki nazębnej jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Najprostszym sposobem jest szczotkowanie zębów. Zęby powinniśmy oczyszczać z płytki nazębnej po każdym posiłku. Zabieg powinien trwać około 3 min, podczas których powierzchnie zębów należy szczotkować dokładnie, nie pomijając żadnej z nich.
Higiena jamy ustnej obejmuje szczotkowanie, nitkowanie i płukanie
Obecnie na rynku dostępne są różne rodzaje szczoteczek: zwykłych, elektrycznych, sonicznych oraz szeroki asortyment past do zębów, które na pewno umożliwiają przeprowadzenie oczyszczania zębów w sposób skuteczny, jak i przyjemny przede wszystkim pod kątem walorów smakowych. Niemniej jednak badania pokazują, że samo szczotkowanie zębów usuwa tylko od 30-50% nazębnej płytki bakteryjnej. W jamie ustnej w obrębie łuków zębowych występują bowiem przestrzenie, do których szczoteczką trudno jest się dostać, np. przestrzenie między zębami. Te miejsca powinniśmy oczyszczać przy użyciu nici dentystycznej lub szczoteczek międzyzębowych w zależności od zaleceń lekarza dentysty. Niestety często ten ważny zabieg jest uważany przez pacjentów za żmudny i pomijany w codziennej higienie jamy ustnej. Kolejnym problemem, z którym stykamy się omawiając higienę jamy ustnej jest fakt, iż w jamie ustnej znajduje się bardzo dużo bakterii. Nie jest możliwą do uzyskania sytuacja, w której całkowicie te bakterie wyeliminujemy. Ale przez nasze zabiegi higieniczne jesteśmy w stanie doprowadzić do względnej równowagi pomiędzy bakteriami „dobrymi” a chorobotwórczymi.
Płyny do płukania docierają do każdego miejsca w jamie ustnej
Tę równowagę pomaga utrzymać nam stosowanie w codziennej higienie jamy ustnej płynów do płukania jamy ustnej. Docierają one do każdego miejsca w jamie ustnej ograniczając powstawanie nazębnej płytki bakteryjnej. W płynach do płukania zawartych jest wiele substancji aktywnych wykazujących różnorodne działanie, np. przeciwbakteryjne. Ciekawą propozycją dostępną na rynku są np. preparaty marki Listerine zawierające w swoim składzie olejki eteryczne. Ich skuteczność została potwierdzona w wielu badaniach klinicznych. Godnym uwagi jest fakt, że skład tych płynów oparty jest na zastosowaniu czterech olejków eterycznych pochodzących z naturalnych źródeł roślinnych: tymolu, eukaliptolu, mentolu oraz salicylanu metylu. Działanie płynów do płukania zawierających naturalne olejki eteryczne charakteryzuje się wnikaniem płynu do głębokich warstw płytki nazębnej. Związki lecznicze docierają do wnętrza komórek bakteryjnych i hamują procesy życiowe bakterii.
Zastosowane w płynach olejki eteryczne działają: przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, przeciwbólowo oraz przeciwgrzybiczo. Wystarczy przepłukać jamę ustną dwa razy dziennie przez 30 sekund po szczotkowaniu zębów, aby skutecznie zmniejszyć powstawanie płytki nazębnej.
Na rynku dostępne są różne warianty płynów do płukania marki Listerine. Bazą większości z nich są naturalne olejki eteryczne. Każdy z nas może dobrać płyn do płukania w zależności od smaku i swoich potrzeb: wybielający, zmniejszający odkładanie kamienia nazębnego, zmniejszający nadmierną wrażliwość zębów, zwalczający przykry zapach z ust itp.
Pamiętajmy, że prawidłowa higiena jamy ustnej wpływa nie tylko na stan naszych zębów, ale również na kondycję naszego całego organizmu. Ponadto jest najskuteczniejszą i stosunkowo tanią metodą w walce z próchnicą i chorobami dziąseł. Ale aby była skuteczna musimy jej poświęcić trochę czasu i uwagi. Nie zapominajmy, że droga do zdrowego uzębienia to w znacznej mierze prawidłowa higiena jamy ustnej, która obejmuje trzy kroki: szczotkowanie, nitkowanie i płukanie.
Dr n. med. Katarzyna Mocny-Pachońska
Pachońscy Dental Clinic
