Glista ludzka – jak wygląda, objawy, leczenie

Glista ludzka – czym jest i jak wygląda? 

Glista ludzka, czyli Ascaris lumbricoides, jest to pasożyt należący do nicieni, nazywanych także robakami obłymi. Glista ludzka jest podłużna i cienka, wyglądem przypomina nitkę. Zwykle jest barwy różowawej lub białawoszarej, ale może też mieć lekko żółtawy odcień. Dorosłe osobniki mają długość od 15 do 40 cm. Większe wymiary osiągają samice i niektóre z nich sięgają nawet 50 cm. Po wydaleniu z organizmu ciało martwej glisty traci elastyczność i może wysychać. Zdarza się również, że w wyniku ruchów perystaltycznych jelit, procesów trawienia oraz wydalania wydalona glista jest poskręcana i powyginana.

Cykl rozwojowy glisty ludzkiej 

Człowiek zaraża się glistnicą w wyniku połknięcia jaj glisty. Znajdują się one w zanieczyszczonej wodzie, żywności lub ziemi. W przewodzie pokarmowym z jaj wylęgają się larwy, które przedostając się przez ścianę jelita cienkiego, trafiają do krwiobiegu. Wraz z krwią larwy transportowane są do wątroby, serca, a następnie płuc, gdzie przechodzą z naczyń włosowatych do pęcherzyków płucnych. Tam przez pewien czas dojrzewają. Później przedostają się do oskrzeli i wyżej do gardła, gdzie zostają nieświadomie połknięte. Dzięki temu trafiają ponownie do przewodu pokarmowego i jelita cienkiego, gdzie ostatecznie osiągają postać dorosłą i rozmnażają się, składając znaczne ilości jaj, wydalanych z kałem.

Glista ludzka – objawy 

Zakażenie glistą ludzką może mieć różnorodny przebieg. W znacznej części przypadków choroba pozostaje bezobjawowa lub pojawiają się jedynie niecharakterystyczne dolegliwości, takie jak: 

• bóle brzucha 

• nudności 

• brak apetytu 

• utrata masy ciała 

• biegunka  

• zaparcia 

• kaszel 

• duszność 

• podwyższona temperatura ciała 

• pokrzywka 

• swędzenie skóry 

Nasilenie objawów zależy od intensywności inwazji. Im więcej glist w organizmie, tym bardziej dokuczliwe problemy mogą powodować. Dolegliwości zależą również od fazy cyklu rozwojowego, w której znajduje się glista. Kaszel pojawia się, gdy larwy glisty zajmują płuca. Przebiega często z odkrztuszaniem wydzieliny, pojawić się mogą również wymioty, gorączka i reakcje alergiczne. Symptomy nasilają się w nocy i ustępują po około dwóch tygodniach. Gdy glisty znajdują się w przewodzie pokarmowym, pojawiają się bóle brzucha i zmiana rytmu wypróżnień. W przypadkach masywnej inwazji, czyli bardzo dużej liczby pasożytów w organizmie, możliwe jest wystąpienie poważniejszych powikłań, takich jak niedrożność jelit lub przewodów żółciowych, zapalenie wyrostka robaczkowego, perforacja jelit i zapalenie otrzewnej. 

Glista ludzka – jakie badania wykonać? 

W celu rozpoznania zakażenia glistą ludzką wykonuje się badanie próbki kału. Obecność jaj glisty w stolcu potwierdza glistnicę. Jednak jaja nie muszą być obecne w każdej próbce kału, ponieważ nie zawsze są wydalane regularnie. W związku z tym zaleca się powtórzyć badanie trzykrotnie. Próbki powinny być pobierane z 2-3-dniowymi odstępami. Badanie stolca jest nieskuteczne w pierwszych etapach inwazji, nie można bowiem w ten sposób wykryć niedojrzałych larw, które nie składają jaj.

Badania dodatkowe, które mogą być pomocne w przypadku podejrzenia powikłań glistnicy, to: 

• USG jamy brzusznej – może zobrazować zmiany w wątrobie i przewodach żółciowych;

• RTG klatki piersiowej – pozwala uwidocznić nacieki zapalne powstające w płucnej fazie glistnicy;

• tomografia komputerowa – może być zlecona w bardziej skomplikowanych przypadkach.

Zwykle badania dodatkowe nie są konieczne. O zasadności ich wykonania decyduje lekarz prowadzący.

Glista ludzka – leczenie 

Wykrycie zakażenia glistą ludzką zawsze jest wskazaniem do leczenia. Nawet w przypadkach bezobjawowych, gdy jaja glisty zostaną wykryte w rutynowym badaniu kału, należy zdecydować się na leczenie. O wyborze odpowiedniego preparatu decyduje lekarz. W przypadku glistnicy skuteczne są leki zawierające mebendazol, albendazol lub pyrantel.  

Skuteczne leczenie powinno doprowadzić do wydalenia z organizmu dorosłych glist ludzkich wraz z kałem. Mogą być one zauważalne w stolcu w całości lub we fragmentach. Brak wydalenia pasożyta jest wskazaniem do powtórzenia leczenia.

>> Śluz w kale – jak wygląda, dlaczego pojawia się u dziecka albo u dorosłego?

Leczenie całej rodziny – czy glistą ludzką można się zarazić od dziecka? 

Wiele osób zastanawia się, czy w przypadku wykrycia glisty u jednego z domowników należy leczyć od razu całą rodzinę. Nie zawsze jest to konieczne, jednak warto każdy przypadek przedyskutować z lekarzem oraz wykonać badania u innych domowników. Zakażona osoba wydala bowiem niewidoczne gołym okiem jaja pasożyta wraz z kałem. Mogą one zostać rozniesione na różne powierzchnie w domu i spożyte przez domowników. O taką sytuację łatwo szczególnie w przypadku zakażenia u małego dziecka, które nie przyswoiło jeszcze najlepiej zasad higieny.

Jak zapobiegać zakażeniu glistą ludzką? 

Do zakażenia glistą ludzką dochodzi głównie w wyniku spożycia zanieczyszczonej jajami żywności, wody lub gleby. Aby zminimalizować ryzyko zakażenia, należy przede wszystkim przestrzegać podstawowych zasad higieny. Kluczowe jest: 

• dokładne mycie rąk przed jedzeniem, po powrocie do domu oraz po kontakcie z ziemią;

• mycie owoców i warzyw, unikanie spożywania posiłków niewiadomego pochodzenia, przygotowywanych w niehigienicznych warunkach;

• zapobieganie wkładania do ust ziemi przez dzieci – naturalnym odruchem u malucha jest wkładanie wszystkiego do ust, należy jednak szczególną uwagę zwracać na zabawy w piaskownicy czy ogrodzie;

• unikanie nawożenia upraw odchodami ludzkimi. 

>> Mycie rąk może nas ochronić przed wieloma chorobami

Glista ludzka a owsik 

Glista ludzka i owsik odpowiadają za znaczną część zakażeń pasożytami u ludzi, są to jednak dwa różne organizmy. W przypadku owsicy dominującym objawem jest świąd odbytu, zwłaszcza w nocy. Jest to związane ze składaniem w tej okolicy jaj przez samice pasożyta. U dzieci mogą występować również bóle brzucha, drażliwość, bezsenność i zmniejszenie apetytu. Owsiki są dużo mniejsze od glist, dorosłe osobniki osiągają wymiary około 1-2 cm. Zdarza się, że można je zaobserwować, gdy wypełzają z odbytu złożyć jaja. W przypadku owsicy zalecanym badaniem jest badanie mikroskopowe wymazu z okolicy okołoodbytowej. W celu pobrania materiału należy na skórę w okolicy odbytu przykleić specjalną taśmę celofanową.
W przypadku podejrzenia zakażenia glistą ludzką lub owsikami najlepiej udać się do lekarza i skonsultować dolegliwości. Specjalista zadecyduje, jakie badania warto wykonać i zaleci odpowiednie leczenie.  

>> Preparaty na pasożyty - leki na owsiki, leki na glistę ludzką