Objawy zakażenia owsikami to przede wszystkim: problemy ze snem, wiercenie się w nocy, świąd i zaczerwienieni okolic odbytu. Owsica, nazywana chorobą brudnych rak, najczęściej dotyka dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym. Od dzieci łatwo zarażają się także dorośli. Jak rozpoznać owsiki u dzieci? Czy istnieje skuteczny lek na owsiki? Czy można pozbyć się tych pasożytów tzw. domowymi sposobami?
Owsiki – objawy, przyczyny i leczenie owsicy
Oficjalne dane wskazują, że w Polsce dochodzi do kilku tysięcy zachorowań na owsicę rocznie. Jednak eksperci nie mają wątpliwości, że w rzeczywistości każdego roku zaraża się nią nawet kilkadziesiąt procent populacji małych dzieci, co czyni owsicę jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych wśród najmłodszych.
Wielu rodzicom wymienienie objawów owsików sprawia jednak trudności, a fakt, że zarażenie dotyka też często dorosłych sugeruje, iż nie do końca jesteśmy w stanie sobie z tym problemem radzić. Owsica to tzw. choroba brudnych rąk. Teoretycznie łatwo jej uniknąć, przestrzegając zasad higieny. W praktyce z higieną rąk u małego dziecka różnie bywa, a kiedy dojdzie już do zakażenia owsikami, stają się one wyzwaniem dla całej rodziny. W leczenie owsicy muszą bowiem być zaangażowani wszyscy domownicy.
Jak wygląda owsik ludzki?
Owsik ludzki to robak pasożytniczy należący do nicieni. Ma on białawą barwę, a jego rozmiar wynosi od kilku milimetrów do 1,5 cm. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, a znacznie rzadziej kropelkową, choć i to jest możliwe. Larwy wykluwają się w dwunastnicy, a dojrzewają i pasożytują w jelicie grubym. Owsiki przysysają się do ścian jelita i żywią jego zawartością. Sam proces dojrzewania wynosi od 2 do 4 tygodni, a samice, które żyją dłużej od samców, umierają najczęściej po ok. 4, a maksymalnie po 8 tygodniach.
Gdy owsiki dojrzeją, samica wychodzi na zewnątrz i składa w skórze w okolicach odbytu jaja pokryte lepką wydzieliną powodującą świąd. Drapanie się powoduje więc przenoszenie jaj na dłonie, a z nich na bieliznę, pościel czy inne przedmioty. Ich zdolność zarażania trwa od 2 do 3 tygodni, dlatego istotnym elementem leczenia owsików u dzieci, a także profilaktyki, jest częste pranie ręczników i pościeli w wysokiej temperaturze.
Diagnostyka owsicy polega z kolei na pobraniu wymazu z okolicy odbytu, najlepiej przed poranną toaletą.
Jakie są objawy owsików u dzieci?
Jak rozpoznać owsika u dziecka? Owsica daje szereg charakterystycznych objawów.
Najbardziej alarmującym jest niespokojny sen malucha, który nocą się wierci i popłakuje. Powód? Owsik to pasożyt jelitowy, który przemieszcza się do okolicy odbytu głównie wieczorem i w nocy. Samice, składając na skórze jaja, powodują uporczywy świąd, natomiast drapanie – podrażnienia skóry, a z czasem nawet miejscowe zapalenie skóry.
Owsiki u dzieci objawiają się nie tylko świądem i zaczerwienioną skórą odbytu, ale także:
- problemami z koncentracją,
- niepokojem,
- bólem głowy.
- zgrzytaniem zębami.
Do mniej znanych objawów zakażenia owsikami zalicza się:
- osłabienie lub podniecenie ruchowe,
- brak apetytu i nudności,
- bóle w jamie brzusznej,
- podkrążone oczy,
- problemy z wypróżnianiem,
- wysypki skórne.
Objawem, a jednocześnie skutkiem owsicy może być nawet zapalenie wyrostka robaczkowego. Pasożyty wykrywa się bowiem nawet w 11% usuniętych wyrostków.
Przyczyny owsików u dzieci
Owsica to choroba brudnych rąk, co za tym idzie, dzieci zarażają się nią najczęściej przez skażone dłonie. Nie muszą mieć one nawet bezpośredniego kontaktu z chorą osobą. Wystarczy, że dziecko dotknie skażonej pościeli, ręczników, bielizny, zabawek czy deski sedesowej, a później włoży palce do buzi, o co u malucha akurat nietrudno. Chociaż zasady higieny rąk wpajane są od dzieciństwa, wśród niemowląt czy nawet przedszkolaków nad wyraz często są ignorowane.
Zakażeniu owsicą sprzyja przebywanie w dużym skupisku ludzi, jakim niewątpliwie są żłobki i przedszkola. Często dochodzi do niego również wśród domowników, dlatego leczenie owsików u dziecka nie może zakończyć się wyłącznie na podaniu leku przedszkolakowi. Choroba może oczywiście dotknąć również osobę dorosłą, zwłaszcza o osłabionej odporności.
>> Swędzenie odbytu – czy maść na to pomoże? Przyczyny i leczenie świądu odbytu
Jak wygląda leczenie owsików?
Jaki lek na owsiki dla dzieci można podać, gdy badanie laboratoryjne potwierdzi zarażenie? Chociaż w leczeniu owsicy stosuje się mebendazol, albendazol lub pyrantel, najczęściej zalecany jest ostatni z nich. Pyrantel to lek na owsika bez recepty, który podaje się w dawce 10 mg/kg masy ciała dziecka.
Działa on poprzez porażenie owsika, co umożliwia wydalenie pasożytów z jelit. Dotyczy to jednak tylko pasożytów dojrzałych i we wczesnym stadium rozwoju, dlatego kuracja wymaga powtórzenia po dwóch tygodniach. Aby leczenie owsików u dzieci było skuteczne, należy nim objąć wszystkich zamieszkałych pod jednym dachem członków rodziny.
 | Tabletki Pyrantelum 250 mgPyrantelum to lek przeciwpasożytniczy, działający na robaki obłe w obrębie przewodu pokarmowego. Produkt działa zarówno na dojrzałe pasożyty oraz na pasożyty we wczesnym stadium rozwoju, nie działa na larwy w trakcie ich migracji w tkankach.
|
W ramach leczenia owsicy konieczne jest także:
- wygotowanie pościeli i ręczników,
- częste mycie rąk,
- umycie ciepłą wodą zabawek,
- ścięcie paznokci na krótko, aby nie gromadziły się pod nimi jaja owsików,
- podmywanie dziecka ciepłą wodą z mydłem codziennie rano i wieczorem.
Dodatkowo zalecane jest również wprowadzenie do diety produktów bogatych w błonnik, które przyspieszają wypróżnianie się i ułatwiają zwalczenie owsicy, tj. oleju z dyni, suszonych śliwek, warzyw strączkowych, czosnku, kiszonych ogórków czy kasz pełnoziarnistych.
Domowe sposoby na owsika u dzieci
Podejrzewając owsicę u dziecka, chętnie rozglądamy się za domowymi sposobami na owsiki. Pomocnicze działanie wykazują zioła na pasożyty, jednak polecany często piołun może dawać skutki uboczne, a stosowanie go u dzieci jest wręcz niewskazane. Bezpieczniejsze jest spożycie pestek dyni, które zawierają substancję porażającą układ nerwowy pasożytów. Usypiają one owsiki na kilka godzin, powodując ich odczepienie się od kosmków jelitowych i wydalenie wraz z kałem.
Domowe sposoby na owsiki nie powinny być jednak stosowane zamiast leczenia. Aby pozbyć się owsików, należy wdrożyć farmakoterapię, najlepiej wobec wszystkich domowników, a także gruntownie wysprzątać mieszkanie (jaja owsików są w stanie przeżyć poza organizmem ludzkim aż do 20 dni). W przeciwnym razie może dochodzić do samozarażania oraz nasilenia objawów i nadania im stałego charakteru.
U dzieci nie należy stosować ziół, pomocnych w zwalczaniu pasożytów, jak np. połun.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące Owsików
Leczenie owsików nie jest skomplikowane i polega na przyjęciu leków przepisanych przez lekarza. Do typowych substancji czynnych stosowanych do walki z pasożytem zalicza się m.in. embonian pyrantelu, albendazol oraz mebendazol. Preparaty przyjmuje się raz, po czym ponawia się dawkę po 2 tygodniach, aby zlikwidować owsiki, które wykluły się z jaj. Bardzo ważne jest zachowanie higieny – dzieci nie powinny używać wspólnych ręczników, brać razem kąpieli. Należy też dbać o częste mycie rąk. Ubrania, ręczniki oraz pościel powinny być prane w wysokiej temperaturze.
Główną dolegliwością w przypadku owsików jest uciążliwy świąd pojawiający się głównie w godzinach wieczornych i nocnych, kiedy aktywizują się samice składające jaja. Naturalnym odruchem u dzieci jest drapanie podrażnionej okolicy, co może doprowadzać do powstania lokalnych stanów zapalnych. Miejsca te można smarować maściami o działaniu łagodzącym np. na bazie tlenku cynku, nawilżającym lub natłuszczającym oraz uśmierzającym, np. lidokainą. Kurację należy podtrzymywać do czasu ustąpienia objawów. Do domowych sposobów walki ze świądem zalicza się rozgniecioną cebulę i czosnek, które również można wykorzystać do smarowania podrażnionej skóry.
Zaleca się, aby w przypadku zakażenia owsikami pościel wymienić na kolejny dzień po przyjęciu leku, a następnie codziennie do czasu zakończenia leczenia. Poszewki należy wyprać w wysokiej temperaturze (najlepiej wygotować), a później wyprasować. W przypadku zakażenia owsikami zasad zmiany pościeli, ale też piżamy i ręczników należy przestrzegać rygorystycznie. Jeżeli dziecko korzysta z pluszowych zabawek, te również należy regularnie prać.
