Żylaki przełyku – jak się objawiają? Przyczyny i leczenie żylaków przełyku

Jak powstają żylaki przełyku?

Żylaki przełyku powstają przez nadciśnienie w żyle wrotnej, która odprowadza krew z narządów jamy brzusznej do wątroby. Gdy w żyle wrotnej krew natrafia na opór, zaczyna mocniej krążyć innymi naczyniami. Nie są one jednak do tego odpowiednio przystosowane, co powoduje powstawanie żylaków.

Przyczyny żylaków przełyku

W Polsce najczęstszą przyczyną nadciśnienia wrotnego jest marskość wątroby (wątroba wówczas włóknieje, w naczyniach krwionośnych wzrasta opór przepływu krwi, rozwija się zastój krwi i właśnie nadciśnienie w żyle wrotnej). Nie w każdym przypadku marskości wątroby obecne są żylaki przełyku, jednak ta choroba związana jest z bardzo wysokim ryzykiem ich rozwoju.

Rzadsze przyczyny żylaków przełyku to:

• zakrzepica żyły wrotnej
• zakrzepica żył wątrobowych
• guz śródpiersia uciskający żyły przełykowe i utrudniający przepływ krwi.

>> Zakrzepica żył głębokich – jak rozpoznać, jak leczyć?

Żylaki przełyku a kaszel

Część osób obawia się, że silny kaszel może przyczyniać się do rozwoju żylaków przełyku. Nie jest to jednak prawda. U osób zdrowych bez nadciśnienia wrotnego kaszel nie spowoduje patologicznych poszerzeń naczyń przełyku. Niestety może być on jednak problemem u osób, które już mają żylaki przełyku. Silny kaszel, a także czkawka, kichanie lub wymioty mogą podrażniać zmiany i wywoływać ich pękanie wraz z krwawieniem.

Objawy żylaków przełyku

W wielu przypadkach żylaki przełyku są bezobjawowe, zazwyczaj nie powodują bólu.

Krwawienie z żylaków przełyku

Zdarza się, że pierwszym symptomem żylaków przełyku jest krwawienie. W przypadku bardzo intensywnego krwotoku z żylaków przełyku chory może wymiotować świeżą krwią lub ciemną treścią przypominają fusy od kawy. Charakterystyczne są również smoliste, niekiedy czarne stolce. UWAGA. Duża utrata krwi prowadzi do rozwoju wstrząsu hipowolemicznego. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Przebiega on z obniżeniem ciśnienia krwi, wzrostem akcji serca oraz zaburzeniami świadomości.

Niedokrwistość wywołana żylakami przełyku

Zdarza się, że krwawienie z żylaków przełyku nie jest silne i przez dłuższy czas pozostaje niezauważalne. W takich przypadkach przewlekła utrata krwi prowadzi często do niedokrwistości, która może się objawiać:

• osłabieniem
• bladością skóry
• łatwą męczliwością
• bólami i zawrotami głowy
• dusznością
• kołataniem serca

>> Anemia – objawy, leczenie, przyczyny. Czym jest anemia i jak leczyć niedokrwistość?

Co robić, gdy wystąpią objawy żylaków przełyku?

Wystąpienie objawów typowych dla żylaków przełyku powinno zostać skonsultowane z lekarzem. W obfitym krwawieniu konieczne jest zgłoszenie się do szpitalnego oddziału ratunkowego lub wezwanie karetki pogotowia.

Żylaki przełyku – jak je potwierdzić?

Zdiagnozowanie żylaków przełyku jest możliwe po przeprowadzeniu badania endoskopowego. Polega ono na wprowadzeniu do przełyku specjalnego wziernika wyposażonego w kamerę. Podczas badania możliwe jest dokładne obejrzenie ścian przełyku, a także wykonanie niektórych zabiegów tamujących krwawienie. Badanie endoskopowe, podczas którego oceniany jest przełyk, nazywa się ezofagoskopią. Bardzo często wykonywana jest również panendoskopia, podczas której diagnostyce poddawany jest przełyk, żołądek oraz dwunastnica. Inaczej nazywana jest ezofagogastroduodenoskopią lub potocznie gastroskopią.

>> Badanie endoskopowe nosa, przełyku i żołądka — na czym polega?

Klasyfikacja żylaków przełyku

Badanie endoskopowe umożliwia określenie stopnia zaawansowania żylaków przełyku. Istnieje wiele klasyfikacji nieznacznie różniących się między sobą. Jedną z częściej używanych jest klasyfikacja World Gastroenterology Organisation wyróżniająca:

• stopień I – żylaki proste i małe, nieznacznie uniesione ponad poziom błony śluzowej przełyku
• stopień II – średnie żylaki o krętym przebiegu, wypełniające mniej niż 1/3 światła przełyku
• stopień III – duże żylaki, obejmujące więcej niż 1/3 światła przełyku

Określenie stopnia żylaków według konkretnej klasyfikacji umożliwia ujednolicenie opisów badań endoskopowych oraz jest istotne przy ocenie ryzyka krwawienia z żylaków.

Żylaki przełyku w klasyfikacji ICD-10

W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób ICD-10, czyli 10 wersji klasyfikacji medycznej Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), rozpoznanie żylaków przełyku może być określone kodami:

• I85.0 – żylaki przełyku z krwawieniem
• I85.9 – żylaki przełyku bez krwawienia

Żylaki przełyku – leczenie

Leczenie żylaków przełyku można podzielić na zapobieganie wystąpieniu krwawienia z żylaków, doraźne leczenie krwotoku oraz zapobieganie nawrotowi krwawienia.

Co jeść przy żylakach przełyku?

• Dieta zalecana w przypadku żylaków przełyku powinna być lekkostrawna.
• Ograniczać należy tłuste produkty, do których należą przykładowo: wędliny, konserwy, mięso wołowe lub wieprzowe, smalec, sery żółte i serki topione, ale także tłuste ryby, jak łosoś czy karp.
• Niedozwolone są słodycze, mocna kawa i herbata, napoje gazowane oraz alkohol.
• Mile widziane w codziennej diecie są chude mięsa takie jak indyk i kurczak oraz chude ryby, np. dorsz lub sandacz, poza tym pszenne pieczywo, chude twarogi. Warzywa zalecane do spożycia to marchew, cukinia, buraki, pomidory bez skórki, brokuły, fasolka szparagowa oraz gotowane lub pieczone ziemniaki.
• Posiłki należy jadać często, około 5-6 razy dziennie w niewielkich porcjach.

>> Dieta wątrobowa – co jeść w chorobach wątroby?