Sól fizjologiczna: do nosa, do oka, na drobne rany. Jak robić inhalacje z soli fizjologicznej?

Co to jest sól fizjologiczna?

To wodny roztwór chlorku sodu (NaCl) o stężeniu 0,9%. Jony chlorkowe i sodowe zawarte w soli fizjologicznej stanowią składniki płynu otaczającego komórki organizmu, a do ich zadań należy utrzymywanie równowagi elektrolitowej i zapobieganie odwodnieniu organizmu. Zawartość jonów sodowych i chlorkowych w soli fizjologicznej odpowiada ich naturalnemu stężeniu w płynach ustrojowych (łzach, ślinie czy krwi), dlatego określa się ją jako roztwór izotoniczny. Sól fizjologiczna ma neutralny wpływ na ludzki organizm, wykazuje niewiele działań niepożądanych i znajduje wiele zastosowań zarówno w medycynie, jak i w kosmetologii.

Roztwór soli fizjologicznej – dostępne preparaty

Roztwór soli fizjologicznej dostępny jest w aptekach bez recepty w postaci ampułek o niewielkiej pojemności (zazwyczaj 5 ml). Sól fizjologiczna w tej postaci charakteryzuje się sterylnością, można stosować ją do oczu, nosa, uszu i na skórę, jednak nie jest przeznaczona do wstrzyknięć. Zaleca się, aby zawartość ampułki zużyć w ciągu 12 godzin od otwarcia, ponieważ sól fizjologiczna w tej postaci szybko traci sterylność i może ulec zanieczyszczeniu drobnoustrojami. Dostępne są również opakowania soli fizjologicznej wydawane z przepisu lekarza w formie ampułek o pojemności 5 i 10 ml oraz butelek o pojemności 100 ml, 250 ml, 500 ml oraz 1000 ml. Te również są sterylne i mogą być dodatkowo wykorzystywane do podawania pozajelitowego.

Sól fizjologiczna – zastosowanie

Ze względu na korzystny profil bezpieczeństwa sól fizjologiczna ma wiele zastosowań. Wykorzystuje się ją m.in. do:

• nawilżania i oczyszczania śluzówki nosa
• przemywania oczu
• płukania uszu
• oczyszczania skóry i ran
• pielęgnacji noworodka
• celów medycznych.

Sól fizjologiczna do nosa

Sól fizjologiczna może być podawana na śluzówkę nosa w celu jej oczyszczenia i nawilżenia. Taka praktyka znajduje zastosowanie szczególnie u osób, które przebywają w klimatyzowanych pomieszczeniach, u których błona śluzowa jest najbardziej przesuszona. Użycie soli fizjologicznej wskazane jest także w przypadku kataru, ponieważ pomaga oczyścić nos z zalegającej wydzieliny i udrożnić przewody nosowe.
Sól fizjologiczną można wkraplać do nosa bezpośrednio z ampułek. Po upływie kilku minut wydzielina nosowa ulega rozluźnieniu, co ułatwia oczyszczenie nosa przy pomocy chusteczki lub specjalnego aspiratora kataru.

>> Suchość w nosie – co pomoże na suchy nos? Leki i domowe sposoby

Inhalacje z soli fizjologicznej

Przy pomocy soli fizjologicznej można wykonywać także inhalacje dróg oddechowych, które przeprowadza się z wykorzystaniem nebulizatora (inhalatora).

Jak zrobić inhalacje z soli fizjologicznej?

Niewielką objętość soli fizjologicznej, zwykle 1-2,5 ml, umieszcza się w pojemniku na lek, w który wyposażony jest każdy inhalator. Następnie zakłada się na twarz maseczkę nosowo-gardłową, a po uruchomieniu sprzętu wdycha wytworzony aerozol. Najkorzystniej, aby inhalacja trwa kilkanaście minut. Osoby niemające inhalatora mogą wykonywać inhalacje z soli fizjologicznej metodą tradycyjną. Wystarczy przygotować miskę z gorącą wodą, dodać do niej roztwór soli fizjologicznej, a następnie pochylić się nad miską, nakryć głowę ręcznikiem i wdychać powstałą parę.

Jak rozcieńczać leki solą fizjologiczną?

Sól fizjologiczna służy także jako medium do podawania wziewnie leków (steroidów czy leków rozszerzających drogi oddechowe). W takim przypadku zaleconą przez lekarza ilość leku uzupełnia się do uzyskania pożądanej objętości solą fizjologiczną, a następnie przeprowadza proces inhalacji.

>> Inhalacje na zatoki – jak i z czego je wykonywać

Sól fizjologiczna do oczu

Zakrapianie oczu solą fizjologiczną to zabieg, który przynosi wiele korzyści.

• Przede wszystkim nawilża powierzchnię gałki ocznej, co sprawdza się w przypadku przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach oraz wielogodzinnej pracy przed ekranem komputera.
• Sól fizjologiczna podawana do oka działa również łagodząco i niweluje drobne podrażnienia.
• Ponadto pomaga oczyścić powierzchnię oka z zanieczyszczeń (rzęs, kurzu, pyłków oraz alergenów). Przy jej pomocy można usuwać nagromadzoną w kącikach oczu wydzielinę.

Jak oczyszczać oczy solą fizjologiczną?

Należy w tym celu używać jałowych kompresów, które nasącza się roztworem soli fizjologicznej i delikatnie przeciera nimi okolicę oka. W przypadku zaschniętych i nagromadzonych zanieczyszczeń można wykonać okłady – kompres  nasączony solą fizjologiczną przytrzymuje się w okolicy oka przez kilka minut, a następnie usuwa nieczystości.

>> Sztuczne łzy – jak działają te krople do oczu?

Sól fizjologiczna na skórę

Sól fizjologiczna sprawdzi się także jako środek do oczyszczania skóry, ponieważ nie powoduje reakcji alergicznych i nie wpływa na pH skóry.

• Przy jej zastosowaniu można przemywać twarz oraz wykonywać demakijaż skóry i oczu.
• Jej użycie jest szczególnie wskazane w przypadku skóry wrażliwej, skłonnej do podrażnień i swędzącej, która źle reaguje na klasyczne kosmetyki dostępne w drogeriach.
• Sól fizjologiczna może stanowić składnik domowych kosmetyków, szczególnie w połączeniu z wyciągami ziołowymi.
• Z uwagi na fakt, że sól fizjologiczna w ampułkach jest roztworem sterylnym, można jej używać do przemywania drobnych ran i skaleczeń oraz oczyszczania ich z ciał obcych i zanieczyszczeń.

Sól fizjologiczna dla niemowląt

Sól fizjologiczna jest preparatem polecanym i bezpiecznym w pielęgnacji dzieci już od pierwszego dnia życia.

• Przy jej pomocy można oczyszczać skórę dziecka, przemywać oczy i usuwać gromadzącą się w kącikach oczu wydzielinę, która mogłaby wywołać stan zapalny.
• Soli fizjologicznej można także używać do nawilżania śluzówki nosa dziecka.
• Roztwór ten podaje się do nosa również w przypadku kataru, co ułatwia rozrzedzenie i usunięcie wydzieliny z nosa dziecka.

Sól fizjologiczna do iniekcji – zastosowania szpitalne soli fizjologicznej

Sól fizjologiczna w opakowaniach o większej pojemności wykorzystywana jest w placówkach medycznych i podawana w formie wlewów dożylnych. Znajduje zastosowanie w przypadku odwodnienia organizmu, silnych biegunek, wymiotów oraz po utracie krwi w wyniku zabiegów chirurgicznych. Z wykorzystaniem wlewów z soli fizjologicznej podaje się dożylnie wiele leków, szczególnie pacjentom, u których doustne podanie leku jest niemożliwe (osoby nieprzytomne, niepotrafiące przełykać, dzieci). 
W warunkach szpitalnych sól fizjologiczną wykorzystuje się także jako rozpuszczalnik dla leków przechowywanych w sproszkowanej formie, które po rozpuszczaniu podaje się dożylnie lub w formie iniekcji (przechowywanie leków w formie substancji stałej jest łatwiejsze i wydłuża termin przydatności).

Jak bezpiecznie stosować sól fizjologiczną?

Mimo że sól fizjologiczna charakteryzuje się neutralnością wobec organizmu, nie wszyscy mogą z niej korzystać. Jej stosowania nie zaleca się w przypadku:

• ciężkich zaburzeń elektrolitowych,
• przewodnienia organizmu,
• obrzęku płuc,
• niewydolności nerek, 
• schorzeń serca.

U niektórych osób stosowanie soli fizjologicznej może wiązać się z wystąpieniem gorączki, bólu głowy, zawrotów głowy, nudności i uczucia niepokoju.

Jak zrobić sól fizjologiczną w domu?

Sól fizjologiczna w ampułkach jest dostępna w aptece bez recepty. Zdarza się jednak, że jest potrzebna natychmiast – wtedy można wykonać ją w domu. Wystarczy zmieszać w tym celu 0,9 g soli kuchennej niejodowanej i 99,1 g wody (przegotowanej, a najlepiej destylowanej). Należy zaznaczyć, że tak przygotowany roztwór nie jest sterylny i nie zaleca się jego stosowania do oczu i na rany.