Ibuprofen stosowany jest na bóle głowy, bóle zębów, bolesne miesiączkowanie, bóle mięśni, bóle kości i stawów, bóle pourazowe, nerwobóle, przy chorobach takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba zwyrodnieniowa stawów. Jakie mogą być skutki uboczne ibuprofenu? Jaki jest wpływ ibuprofenu na ciążę i laktację? Czy można stosować ibuprofen u dzieci?
Ibuprofen – dawkowanie, działanie, skutki uboczne
Ibuprofen (Ibuprofenum) to jeden z najbardziej popularnych leków stosowanych w leczeniu bólu różnego pochodzenia. Czego można się spodziewać po terapii tą substancją leczniczą?
Ibuprofen – kiedyś i dziś. Krótka historia ibuprofenu
Historia ibuprofenu sięga początku lat 50. XX wieku, kiedy to farmaceuta Stewart Adams rozpoczął badania nad nową cząsteczką o działaniu podobnym do aspiryny, co doprowadziło do wyizolowania w 1961 roku cząsteczki kwasu 2-(p-izobutylofenylo)priopionowego nazwanego później ibuprofenem.
Dalsze badania pozwoliły w Wielkiej Brytanii w 1969 roku wprowadzić po raz pierwszy na rynek lek z tą substancją w leczeniu reumatyzmu stawów. Zwiększenie wskazań do stosowania tej substancji spowodowała, że w 1983 roku dopuszczono lek do sprzedaży odręcznej w aptekach w Wielkiej Brytanii, co tylko zwiększyło jej popularność.
Obecnie w aptece ibuprofen dostępny jest pod wieloma nazwami handlowymi w różnych postaciach lekowych, np. tabletkach, kapsułkach, zawiesinach czy czopkach.
- Ból i gorączka -> sprawdź
Ibuprofen – działanie. Jak to się dzieje, że po ibuprofenie znika ból?
Ibuprofen zaliczany jest do tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych i przeciwgorączkowych (NLPZ). Lek selektywnie i odwracalnie hamuje aktywność enzymów tzw. cyklooksygenazy COX-1 i COX-2 odpowiedzialnych za syntezę czynników prozapalnych i bólowych, w tym prostaglandyn, tromboksanów i leukotrienów, zmniejszając tym samym rozwój reakcji zapalnej. Co więcej ibuprofen odwracalnie hamuje agregację płytek krwi oraz zmniejsza skurcze macicy.
Ibuprofen wskazany jest do stosowania w bólach słabych i umiarkowanych różnego pochodzenia, takich jak bóle głowy, ból zębów, ból mięśni, kości i stawów, bóle pourazowe oraz nerwobóle. Ponadto może być przyjmowany podczas bolesnego miesiączkowania, a także w gorączce w celu obniżenia temperatury ciała. Dodatkowo ibuprofen stosuje się w objawowym leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów i chorobie zwyrodnieniowej stawów.
Czytaj też:
- Ból brzucha z lewej strony, ból żołądka, ból brzucha z prawej strony – jak interpretować ból brzucha?
- Dlaczego bolą nas mięśnie? O czym to świadczy?
Ibuprofen – działanie. Po jakim czasie działa ibuprofen?
Lek osiąga największe stężenie w organizmie po około 1–2 godzin po podaniu doustnym, natomiast w ciągu 24 godzin cała podana dawka ulega wydaleniu.
Leki z ibuprofenem – jak stosować?
W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia możliwych działań niepożądanych leki z ibuprofenem należy stosować w najmniejszej skutecznej dawce przez najkrótszy okres potrzebny do złagodzenia występujących objawów.
Osoby dorosłe i dzieci powyżej 12. roku życia w zależności od nasilenia objawów mogą stosować 200-400 mg ibuprofenu co 6 godzin, maksymalnie na dobę mogą przyjąć 1200 mg ibuprofenu. W stanach ciężkich lekarz po ocenie stanu zdrowia pacjenta może zalecić zwiększenie dawki dobowej do 2400 mg na dobę.
Iburprofen dla dzieci – dawkowanie
U dzieci w poniżej 12 lat dawka dobowa wynosi zwykle 20-30 mg/kg masy ciała podawana w 2-3 dawkach podzielonych. Odpowiednie przeliczenie dawki dla dziecka jest kluczowe w celu uniknięcia przedawkowania substancji leczniczej, dlatego ze względu na różnorodność dostępnych postaci leków (zawiesiny doustne, kapsułki, tabletki, czopki) należy każdorazowo zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania, co ułatwi dobór odpowiedniej dawki.
Leki z ibuprofenem mogą być stosowane już u dzieci od 3. miesiąca życia.
Czytaj też: Najpopularniejsze na polskim rynku leki przeciwbólowe
Ibuprofen – skutki uboczne, działania niepożądane
Jaki działania niepożądane mogą wystąpić po stosowaniu leków z ibuprofenem? Stosowanie każdego leku wiąże się z ryzykiem wystąpienia jakiś skutków ubocznych, jednak ibuprofen w porównaniu do innych leków z grupy NLPZ jest dobrze tolerowany i działania niepożądane są mniej nasilone.
Niezbyt często mogą wystąpić zaburzenia żołądkowo-jelitowe, głównie ból brzucha, niestrawność, nudności, zgaga i dyskomfort w nadbrzuszu. Rzadziej występuje biegunka, zaparcia, wymioty i zapalenie błony śluzowej żołądka. Mogą również występować zawroty głowy, bezsenność, nerwowość, uczucie zmęczenia, szumy uszne i zaburzenie widzenia.
Lek bardzo rzadko może powodować zaburzenia nerek i dróg moczowych (np. krwiomocz, niewydolność nerek) oraz zaburzenia wątroby (np. zapalenie wątroby, żółtaczka), zmiany w obrazie krwi (np. niedokrwistość, leukopenia). Na skórze mogą również pojawiać się wysypki, pokrzywki, rumień wielopostaciowy, a także martwica toksyczno-rozpływowa.
Kto powinien unikać stosowania ibuprofenu?
Leków z ibuprofenem, ze względu na wykazywane działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego, nie powinny przyjmować osoby z chorobą wrzodową żołądka i/lub dwunastnicy oraz z perforacją lub krwawieniem z przewodu pokarmowego. Ibuprofenu powinny również unikać osoby z ciężką niewydolnością wątroby, nerek i serca.
Ponadto uważać powinny osoby z objawami alergii po przyjęciu kwasu acetylosalicylowego (aspiryna) lub innych leków z grupy NLPZ.
Na ibuprofen również powinny uważać osoby stosujące preparaty hamujące agregacje płytek krwi oparte o kwas acetylosalicylowy (np. Acard, Polocard). Regularne i długotrwałe stosowanie równocześnie tych leków powoduje osłabienie działania przeciwagregacyjnego kwasu acetylosalicylowego, co zmniejsza jego działanie kardioprotekcyjne.
Czytaj też: Farmaceuta radzi: które leki warto mieć pod ręką?
Ibuprofen – wpływ na ciążę i laktację
Badania nie wykazały niekorzystnego działania ibuprofenu na płód. Jednak ze względu na ograniczone wyniki badań ta substancja lecznicza powinna być stosowana jedynie u kobiet w 1. i 2. trymestrze ciąży – tylko gdy bezwzględnie jest to konieczne.
Ibuprofen hamuje skurcze macicy oraz może powodować przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego Botalla, co może prowadzić do rozwoju nadciśnienia płucnego u noworodka – z tego powodu leki z ibuprofenem nie powinny być stosowane u kobiet w 3. trymestrze ciąży.
Co więcej lek może negatywnie wpływać na płodność u kobiet, dlatego nie powinien być przyjmowany u pacjentek planujących ciążę oraz u kobiet, które mają trudności z zajściem w ciążę.
Ibuprofen i jego metabolity przenikają w niewielkiej ilości do mleka matki, jednak nie stwierdzono negatywnego działania na niemowlęta karmione piersią.
Ibuprofen i alkohol – czy można mieszać?
Łączne stosowanie ibuprofenu z alkoholem zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, dlatego należy unikać takiego połączenia.
Ibuprofen a paracetamol – łączenie
Ibuporfen i paracetamol to jedne z najczęściej stosowanych leków przeciwbólowych. W aptece dostępne są preparaty, które zawierają obie te substancje. Połączenie działania dwóch substancji powoduje nasilenie działania przeciwbólowego i przeciwgorączkowego oraz zapewnienia działania przeciwzapalnego, którego pozbawiony jest paracetamol.
Jednak pomimo synergistycznego działania takie połączenie zwiększa ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, zwłaszcza ryzyko uszkodzenia nerek, dlatego ważne jest, aby ograniczyć stosowanie łączne tych dwóch substancji tylko do czasu potrzebnego do zniesienia występujących objawów.
Czytaj więcej: Ibuprofen kontra paracetamol
Leki z ibuprofenem
Ponad 50 lat obecności ibuprofenu na rynku oraz jego powszechność zastosowania spowodowała, że lek ten jest dostępny w wielu postaciach leków pod różnymi nazwami handlowymi.
Ibuprofen bez recepty – przykładowe leki:
- tabletki powlekane i kapsułki miękkie z ibuprofenem w dawkach od 100 mg do 400 mg (np. Ibufen mini Junior, Ibalgin, Ibuprom, Ibum, Ibupar);
- zawiesiny doustne z ibuprofenem w dawkach 100 mg/5ml lub 200 mg/5ml (np. Ibufen dla dzieci, Ibufen dla dzieci Forte, Ibum, Nurofen dla dzieci, Nurofen Junior);
- czopki z ibuprofenem w dawkach od 60 mg do 125 mg (np. Nurofen dla dzieci, Ibum dla dzieci);
- żele do smarowania z ibuprofenem (np. Ibum, Ibuprom Sport, Metafen żel Forte, Nurofen Mięśnie i Stawy).
Dostępne są również produkty lecznicze zawierające ibuprofen i inne substancje lecznicze jak np. paracetamol (Metafen), fenylefryna (Flustad, Modafen Grip) oraz pseudoefedryna (Infex Zatoki, Sudafed Zatoki, Metafen Zatoki).
