Wysypka na twarzy – co może ją wywołać?

Wysypka na twarzy – przyczyny

Wysypka na twarzy może wykazywać związek z wieloma czynnikami. Do najczęstszych przyczyn pojawienia się zmian skórnych w obrębie twarzy można zaliczyć:

• choroby zakaźne o etiologii wirusowej i bakteryjnej – opryszczka wargowa, ospa wietrzna, odra, różyczka, rumień nagły lub zakaźny, mięczak zakaźny, liszajec zakaźny
• reakcje alergiczne – na produkty spożywcze, środki czystości, kosmetyki, leki, promieniowanie słoneczne, AZS
• zaburzenia pracy gruczołów łojowych – łojotokowe zapalenie skóry, trądzik pospolity, trądzik różowaty.

Wysypka na twarzy jako objaw choroby zakaźnej

Pojawiająca się na twarzy wysypka może być objawem chorób zakaźnych, takich jak:

• opryszczka wargowa – infekcja wirusem Herpex simplex prowadzi do powstawania swędzących, zaczerwienionych pęcherzyków (szczególnie wokół ust i nosa), które po upływie około doby pękają i przekształcają się w strupki
• ospa wietrzna – infekcja wirusem Varicella zoster wywołuje wysypkę w postaci swędzących grudek na twarzy i głowie, która rozprzestrzenia się na tułów oraz kończyny i przekształca się w pęcherzyki, a następnie strupki
• odra – zakażenie wirusem Paramyxovirus morbilli powoduje wystąpienie plamek na dziąsłach i po wewnętrznej stronie policzków (plamki Koplika); ponadto widoczna jest plamista, czerwona wysypka, która początkowo pojawia się za uszami, a z czasem rozprzestrzenia się na brzuch i kończyny
• różyczka – choroba wirusowa, w przebiegu której występują trwające kilka dni objawy grypopodobne, a następnie pojawia się punktowa, plamista wysypka – początkowo na twarzy, a następnie na tułowiu i kończynach; po upływie kilku dni samoistnie znika
• rumień nagły (trzydniówka) – choroba wirusowa, której podstawowym objawem jest utrzymująca się przez 3-4 dni wysoka gorączka, po ustąpieniu której pojawia się bladoróżowa wysypka za uszami, na karku i tułowiu – jest ona oznaką zakończenia choroby i samoistnie znika po dwóch dniach
• rumień zakaźny – choroba wirusowa o ostrym przebiegu; dotyczy głównie dzieci i objawia się żywą, czerwoną wysypką na policzkach (zwykle z pominięciem nosa i brody, co przypomina kształt motyla), która rozprzestrzenia się na ramiona, tułów, pośladki i nogi; chorobie nie towarzyszy gorączka
• mięczak zakaźny – w wyniku infekcji wirusem MCV pojawiają się pojedyncze lub zgrupowane guzki o perłowej powierzchni i pępkowatym zagłębieniu w środkowej części, które po kilku tygodniach pękają, wydobywająca się z nich treść sprzyja rozprzestrzenianiu się wirusa; guzki mogą lokalizować się na całym ciele
• liszajec zakaźny – bakteryjne zakażenie skóry wywołane przez Staphyococcus aureus lub Streptococcus pyogenes prowadzi do powstawania małych, czerwonych, swędzących plamek, które przekształcają się w pęcherzyk i pękają; sącząca się wydzielina zasycha, tworząc brązowo-żółty, lepki strupek; zmiany występują zwykle wokół nosa i ust.

Wysypka na twarzy jako objaw alergii

Wysypka na twarzy może być wynikiem reakcji organizmu na alergeny, których źródło mogą stanowić:

• produkty spożywcze i dodatki do żywności – najczęstsza przyczyna alergii skórnych; do alergenów często uczulających należą produkty mleczne z laktozą (powodują skazę białkową zwłaszcza u niemowląt), orzechy, kakao, czekolada, miód
• materiały, z których wykonane są ubrania – szczególnie tworzywa sztuczne
• biżuteria
• środki piorące
• kosmetyki
• leki
• promieniowanie słoneczne
• sierść zwierząt
• pyłki roślin
• ukąszenia owadów

Leczenie wysypki alergicznej

Wysypka alergiczna może mieć postać pokrzywki lub zaczerwienienia, z drobnymi grudkami, przesuszeniem skóry oraz swędzeniem, a nawet obrzękiem twarzy. By złagodzić objawy, należy ograniczyć kontakt z alergenem, stosuje się także doustne leki przeciwhistaminowe i działające miejscowo preparaty przeciwalergiczne, przeciwświądowe lub przeciwzapalne.

>> Tabletki i syropy na alergię

Wysypka na twarzy jako objaw AZS

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to schorzenie o podłożu alergicznym, które dotyka niemowlęta i małe dzieci – u większości z nich objawy ustępują w wieku kilkunastu lat. Objawem choroby jest zapalenie skóry o charakterze wyprysku. Przybiera ono postać plamkowych, łuszczących się zmian, które zlokalizowane są różnie, w zależności od wieku dziecka:

• u niemowląt głównie na policzkach, czole oraz w okolicy nadgarstków i dłoni (co ważne, okolica pieluszkowa nie jest objęta zapaleniem)
• u młodszych i starszych dzieci po wewnętrznej stronie łokci, pod kolanami i w okolicy kostek.

Leczenie AZS

Zmianom skórnym towarzyszy suchość skóry oraz silny świąd, który upośledza jakość życia i utrudnia sen w nocy. Do nasilenia objawów dochodzi po spożyciu produktów mlecznych, w wyniku stresu oraz po kontakcie z substancjami drażniącymi, jak np. kosmetyki, detergenty, środki chemiczne. Leczenie AZS polega na unikaniu czynników drażniących oraz stosowaniu emolientów, leków przeciwhistaminowych i kortykosteroidów.

>> Kosmetyki do pielęgnacji AZS i skóry alergicznej

Fotodermatozy twarzy

Pojawienie się wysypki na twarzy po ekspozycji na promieniowanie słoneczne wiąże się ze zjawiskiem fotonadwrażliwości, która może przybierać postać:

• fototoksyczności – w jej przebiegu zmiany skórne (rumień, pęcherze, przebarwienia) pojawiają się w eksponowanych na słońce częściach ciała i są wynikiem uszkodzenia skóry przez wolne rodniki powstające z udziałem promieniowania słonecznego
• fotoalergii – objawy skórne w postaci grudek zapalnych pojawiają się zarówno w eksponowanych, jak i w osłoniętych częściach ciała i są wynikiem odpowiedzi immunologicznej organizmu na obecność antygenów powstałych w wyniku promieniowania słonecznego.

Do czynników, które powodują powstawanie reakcji fotonadwrażliwości, należą przede wszystkim leki, szczególnie antybiotyki z grupy tetracyklin, retinoidy, niesteroidowe leki przeciwzapalne, diuretyki, leki psychotropowe, a także preparaty ziołowe zawierające dziurawiec, rośliny z rodziny selerowatych, astrowatych i rutowatych. Stosując je, należy więc unikać ekspozycji na promienie słoneczne.

>> Leki fotouczulające - lista. Jakie leki powodują rekację fotoalergiczną?

>> Zioła fotouczulające - lista. Po jakich ziołach nie wolno się opalać?

Wysypka na twarzy jak objaw zaburzeń pracy gruczołów łojowych

Zmiany skórne pojawiające się na twarzy to często wynik nieprawidłowej pracy gruczołów w skórze. Ich leczenie wymaga konsultacji z dermatologiem. Do schorzeń o takim charakterze można zaliczyć:

• łojotokowe zapalenie skóry – u dorosłych objawem jest obecność zmian o charakterze tłustych łusek z towarzyszącym zaczerwienieniem i lekkim świądem; lokalizują się w obszarach największych skupisk gruczołów łojowych: w środkowej części twarzy, brwiach, powiekach, uszach, fałdach nosowo-wargowych, owłosionej skórze głowy i na klatce piersiowej; u dzieci zmiany nie swędzą (w odróżnieniu od AZS), zlokalizowane są także w okolicy pieluszkowej i szczególnie na czubku głowy (tzw. ciemieniucha)
• trądzik pospolity – wiąże się głównie z okresem dojrzewania, kiedy dochodzi do wzrostu produkcji testosteronu, a ten nasila produkcję łoju i tłuszczu przez gruczoły łojowe; trądzik objawia się w postaci zaskórników, ropnych grudek i krost na twarzy, klatce piersiowej oraz plecach
• trądzik różowaty – występuje najczęściej u osób powyżej 40. roku życia i wykazuje podłoże bakteryjne; zmiany mają charakter nawrotowego zaczerwienienia, rumieniowych wykwitów i drobnych grudek w środkowej części twarzy (szczególnie w okolicy nosa i policzków).

>> Trądzik i wypryski – maści antybakteryjne, kremy i żele przeciwtrądzikowe