Smog – jak wpływa na zdrowie? Jak się chronić?

Kiedyś mówiło się, że nad miastem unosi się mgła. Dziś już większość z nas wie, że to najczęściej mieszanka mgły z dymem i spalinami, czyli smog (od angielskich słów: smoke – dym; fog – mgła). Jego powstaniu sprzyja współwystępowanie dwóch czynników: silnego zanieczyszczenia powietrza i bezwietrznej pogody.

Co ciekawe największym problemem wcale nie jest przemysł. Przepisy regulują działanie wielkich fabryk, które muszą m.in. stosować filtry odpylające emitowane zanieczyszczenia, a ich kominy sięgają chmur właśnie po to, by wypuszczać dym wysoko nad zabudowaniami. Największym trucicielem są indywidualne paleniska (np. piece węglowe w domach) i kotłownie lokalne, dlatego alarmy smogowe najczęściej ogłaszane są jesienią i zimą, w sezonie grzewczym. 

Najbardziej narażone są osoby z astmą, nadciśnieniem, cukrzycą 

Szacuje się, że w Polsce z powodu chorób układu krążenia, oddechowego i innych schorzeń wywołanych przez smog rocznie umiera 50 tys. osób. Zanieczyszczone powietrze zabija powoli – tak samo jak palenie papierosów, zawiera nawet w swoim składzie rakotwórczy benzo(a)piren, występujący w dymie tytoniowym.

Szacuje się, że w Polsce z powodu chorób układu krążenia, oddechowego i innych schorzeń wywołanych przez smog rocznie umiera 50 tys. osób.

Wpływ smogu na zdrowie zależy od wielu czynników, takich jak wiek, współwystępujące choroby, styl życia, indywidualna odporność. Najbardziej narażone są osoby starsze i już chorujące na choroby układu oddechowego, cukrzycę, astmę, chorobę wieńcową. Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem nawet przez krótki czas może wywołać:

• uczucie zmęczenia;
• podrażnienie spojówek (zaczerwienione oczy);
• problemy z koncentracją;
• stany zapalne;
• drapanie w gardle;
• ataki kaszlu;
• świąd nosa;
• alergie.

Ciekawostka: w Pekinie powołano w tym roku nowe służby, których zadaniem jest kontrola działań związanych z walką ze smogiem.

Miażdżyca, nadciśnienie, nowotwory...

Najbardziej szkodliwy dla zdrowia jest drobny pył zawieszony, czyli PM 2.5. Tego rodzaju pyły zawieszone mogą przenikać przez ściany pęcherzyków płucnych i trafiać bezpośrednio do krwiobiegu (dlatego zanieczyszczone powietrze zwiększa ryzyko nie tylko chorób układu oddechowego, ale też układu krwionośnego).

Ciekawostka: PM to skrót od particulate matter, co oznacza cząstki stałe. Liczby 10 i 2.5 oznaczają wielkość pyłu, np. PM 2.5 to średnica pyłu do 2,5 mikrometra.

Smog odpowiada też za zwiększenie ryzyka rozwoju wielu chorób, np. zapalenia oskrzeli, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POCHP), choroby Alzheimera, schorzeń układu krążenia (mogą wystąpić m.in. nadciśnienie tętnicze, zmiany miażdżycowe, zaburzenia rytmu serca), nowotworów płuc, krtani, zatok, jamy ustnej i gardła (coraz częściej chorują osoby, które nie są w grupie ryzyka, np. nie są palaczami).

Zanieczyszczone powietrze ma też negatywny wpływ na zdrowie nienarodzonych dzieci. Kobiety w ciąży narażone na działanie smogu częściej rodzą wcześniaki, dzieci z gorzej rozwiniętymi płucami, o niższej wadze urodzeniowej.

Jak sobie radzić ze smogiem?

• Po pierwsze: regularnie sprawdzaj stan powietrza – jeśli normy zanieczyszczeń są przekroczone, to lepiej przełożyć długi spacer.
• Po drugie: zadbaj o kwiaty w domu – wiele z nich pochłania szkodliwe substancje; nie wietrz pomieszczeń, gdy nad miastem wisi ściana pyłu.
• Po trzecie: spróbuj zielonej herbaty, która zawiera w składzie silne antyoksydanty, niweluje niszczące działanie wolnych rodników, może pomóc w oczyszczeniu organizmu z toksyn. Czytaj więcej: o ziołach i herbatach.
• Po czwarte: zadbaj o odpowiednio zbilansowaną dietę, powinna być bogata w witaminy: C, A, E, kwasy omega-3.
• Po piąte: rozważ zakup maski antysmogowej (szczególnie z filtrem blokującym pyły PM 2.5).
• Po szóste: dbaj o środowisko, edukuj sąsiadów, którzy palą w piecu niedozwolonym paliwem.

Warto też mieć przy sobie tabletki do ssania, które pomogą nawilżyć i zmniejszyć uczucie drapania w gardle.