Latem przykładamy dużą wagę do ochrony skóry przed słońcem, lecz często zapominamy o ochronie głowy. Tymczasem jej przegrzanie może spowodować udar słoneczny. Czym jest udar, jak się przed nim chronić i jak udzielić pierwszej pomocy, gdy się pojawi?
Pierwsza pomoc w przypadku udaru słonecznego
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Co to jest udar słoneczny?
Z udarem słonecznym mamy do czynienia, gdy przegrzany organizm nie jest już w stanie oddawać ciepła na zewnątrz. Najczęściej pojawia się, gdy głowa i kark są wystawione na długie działanie słońca, co prowadzi do nadmiernego przekrwienia opon mózgowych i mózgu. Ryzyko udaru zwiększają parne powietrze i duży wysiłek fizyczny, które w takich warunkach zaburzają proces termoregulacji organizmu, co może skutkować przegrzaniem.
Osoby szczególnie narażone na przegrzanie
Wyjątkowo wrażliwe na wystąpienie udaru słonecznego są osoby:
- chore na cukrzycę,
- otyłe,
- z problemami sercowo-naczyniowymi,
- będące pod wpływem alkoholu,
- stosujące niektóre leki, np. moczopędne lub antydepresyjne.
Ryzyko wystąpienia udaru słonecznego powiązane jest również z wiekiem, częściej występuje u dzieci i osób starszych, co ma związek z niewykształconymi w pełni mechanizmami termoregulacji i współistniejącymi chorobami przewlekłymi.
Objawy udaru słonecznego
Pierwsze objawy to pragnienie, ból i zawroty głowy, nudności oraz wymioty, później pojawiają się problemy z chodzeniem i mówieniem. W skrajnych przypadkach dochodzi do drgawek, zaburzeń widzenia i utraty przytomności. Osobę z udarem można rozpoznać m.in. po zaczerwienionej twarzy oraz bladej i zimnej skórze na reszcie ciała. Niejednokrotnie osoba z udarem słonecznym czy cieplnym ma podwyższoną temperaturę ciała nawet do 40 stopni Celsjusza.
Skutki udaru słonecznego
Udar słoneczny stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia! Może doprowadzić do niewydolności nerek, problemów z oddychaniem, niedokrwieniem i zaburzeniami rytmu serca, a w skrajnych przypadkach nawet do śpiączki.
Pierwsza pomoc podczas udaru słonecznego
- Chorego należy przenieść w zacienione, najlepiej chłodne miejsce, rozpiąć ubranie i ochłodzić głowę oraz klatkę piersiową wilgotnymi okładami. Nie wolno gwałtownie zmieniać temperatury ciała chorego, by nie doprowadzić do szoku termicznego (wkładanie go do zimnej wody lub ochładzanie kostkami lodu jest bardzo złym pomysłem).
- W następnej kolejności podajemy choremu płyny, najlepiej wodę. Nie wolno podawać żadnych leków przeciwgorączkowych, napojów z kofeiną ani alkoholu.
- Należy mierzyć temperaturę ciała chorego – najlepiej co 10 minut. Kiedy obniży się do 38 stopni, można przerwać schładzanie ciała.
- Jeśli chory jest przytomny i ma czerwoną twarz, układamy go w pozycji półleżącej. Jeśli stracił przytomność, ale oddycha i ma wyczuwalne tętno, układamy go w pozycji bezpiecznej ustalonej na boku i wzywamy pogotowie ratunkowe. Jeśli nie oddycha, wzywamy pogotowie i przystępujemy do sztucznego oddychania i masażu serca.
Jak się uchronić przed udarem słonecznym?
W godzinach największych upałów, czyli między 10 a 15, najlepiej przebywać tylko w zacienionych miejscach. Należy pić dużo wody, uzupełniając niedobór elektrolitów, i chłodzić ciało, na przykład spryskując się wodą. Unikamy napojów gazowanych i energetycznych oraz kawy i alkoholu. Koniecznie także osłaniamy głowę czapką, kapeluszem, chustką lub innym nakryciem. Dobrze jest ubrać się przewiewnie i w jasnych kolorach. Aktywni fizycznie ćwiczenia powinni przełożyć na najchłodniejszą cześć dnia.
Korzystajmy ze słońca racjonalnie
Kremy z filtrami UV mogą nas uchronić przed oparzeniami, ale przed przegrzaniem organizmu już nie. Pilnujmy więc, by nie narażać się na nadmiar słońca, zwłaszcza że przez coraz dotkliwsze anomalie cieplne udar słoneczny grozi nam coraz częściej.
Farmaceuta Apteline Rafał Miozga
