Pieczenie pochwy ma najczęściej przyczynę alergiczną lub infekcyjną, jednak może też być odczuwane po stosunku, w okresie ciąży, menopauzy, po porodzie. Zdiagnozowanie przyczyny pozwala wprowadzić odpowiednią kurację i złagodzić pieczenie pochwy, dlatego warto zacząć od konsultacji u specjalisty.
Pieczenie pochwy – przyczyny, jak złagodzić uczucie pieczenia w pochwie
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Pieczenie pochwy – przyczyny
Pieczeniem pochwy określa się zespół nieprzyjemnych objawów okolicy intymnej, które utrudniają codzienne funkcjonowanie i sprawiają uczucie dyskomfortu. Mogą być odczuwane jako ból, kłucie, czasem towarzyszy im nadwrażliwość wejścia do pochwy, stan zapalny oraz świąd. W niektórych przypadkach objawy obejmują także okolice ujścia cewki moczowej, krocza i odbytu.
Do najczęstszych przyczyn występowania pieczenia pochwy zalicza się:
- miejscowe reakcje alergiczne
- infekcje (grzybicze lub bakteryjne)
- choroby weneryczne (przenoszone drogą płciową)
- współżycie seksualne
- okres menopauzy
- okres ciąży i połogu
- stosowanie leków
Jak złagodzić pieczenie pochwy
Pieczenie, zaczerwienienie pochwy w wyniku reakcji alergicznej
Uczucie pieczenia pochwy, kłucia, obrzmienia warg sromowych oraz świąd i zaczerwienienie mogą wskazywać na wystąpienie miejscowej reakcji alergicznej. Jest ona wynikiem kontaktu z alergenem, który powoduje wzmożoną reakcję układu odpornościowego i stan zapalny. Odczyn alergiczny w okolicy intymnej bywa spowodowany:
- noszeniem syntetycznej, nieprzewiewnej bielizny
- stosowaniem drażniących, perfumowanych środków do higieny intymnej
- używaniem perfumowanych środków higienicznych (podpasek, wkładek, tamponów, papieru toaletowego)
- stosowaniem nieodpowiednich środków piorących czy płynów do płukania tkanin
- używaniem prezerwatyw lub środków nawilżających podczas stosunku płciowego (uczulać może sam lateks, z którego wykonane są prezerwatywy, jak i środki smakowe i zapachowe).
W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej można rozważyć zastosowanie doustnych lub miejscowych leków przeciwhistaminowych. Najkorzystniej jednak unikać kontaktu z alergenem w przyszłości. Zaleca się noszenie przewiewnej bielizny wykonanej z bawełny (zarówno w czasie dnia, jak i podczas snu), stosowanie łagodnych, nieperfumowanych środków myjących o fizjologicznym pH oraz delikatnych środków piorących i materiałów higienicznych.
Pieczenie i swędzenie pochwy w wyniku infekcji grzybiczej
Nagle pojawiające się pieczenie pochwy połączone z silnym świądem i białawymi, bezzapachowymi upławami o serowatej konsystencji może wskazywać na infekcję pochwy grzybami z rodzaju Candida. Ryzyko infekcji grzybiczych pochwy wzrasta w sytuacji zubożenia naturalnej flory bakteryjnej bytującej w drogach rodnych, co ma związek ze stosowanymi lekami, np. antybiotykami o szerokim spektrum działania. Infekcjami grzybiczymi częściej zakażają się kobiety w ciąży, cierpiące na źle kontrolowaną cukrzycę, stosujące niewłaściwą dietę (nadmiar cukrów) oraz stosujące terapię hormonalną.
Grzybicę pochwy można leczyć preparatami dostępnymi bez recepty, np. kremami czy globulkami dopochwowymi na bazie imidazoli. W przypadku prawidłowego rozpoznania objawy powinny ustąpić po około 3 dniach terapii. Objawy utrzymujące się powyżej 7 dni wskazują najprawdopodobniej na inną przyczynę pieczenia pochwy, dlatego należy skonsultować się z lekarzem.
Pieczenie pochwy z rzadką wydzieliną spowodowane infekcją bakteryjną
Pieczenie pochwy, któremu towarzyszy obecność rzadkiej, szarawej wydzieliny o silnym, rybim zapachu wskazuje na infekcję bakteryjną pochwy (bakteryjną waginozę). Wywołują ją najczęściej bakterie beztlenowe, takie jak Gardnerella vaginalis, Mycoplasma hominis, Prevotella spp., Mobiluncus spp. Zakażenie bakteryjne pochwy może w istotny sposób zagrażać zdrowiu, ponieważ istnieje ryzyko rozwoju stanu zapalnego innych narządów miednicy mniejszej. Dlatego też każde podejrzenie infekcji bakteryjnej pochwy wymaga konsultacji lekarskiej i wdrożenia odpowiedniego leczenia. W zwalczaniu chorobotwórczych bakterii bytujących w pochwie stosuje się antybiotyki miejscowe oraz doustne, a wybór konkretnego preparatu powinien opierać się o wyniki antybiogramu.
Pieczenie pochwy wywołane chorobą weneryczną
Odczuwanie pieczenia pochwy może być z związane z chorobami przenoszonymi drogą płciową (wenerycznymi), takimi jak:
- rzęsistkowica – choroba wywoływana przez pierwotniaka – rzęsistka pochwowego (Trichomonas vaginalis), której objawem charakterystycznym jest obecność zielonkawej, pienistej wydzieliny o nieprzyjemnym, mdłym zapachu; może prowadzić do zakażenia układu moczowego, a w skrajnych przypadkach do niepłodności, dlatego każdy jej przypadek wymaga konsultacji lekarskiej i wdrożenia leczenia (zwykle stosuje się metronidazol w formie doustnej lub dopochwowej);
- chlamydioza – choroba wywołana przez bakterie Chlamydia trachomatis, której może towarzyszyć krwawienie lub obecność ropno-śluzowej wydzieliny z pochwy; infekcja wymaga wdrożenia antybiotykoterapii, ponieważ stwarza ryzyko niepłodności, astmy, chorób neurologicznych, naczyniowych oraz zapaleń okołowątrobowych;
- opryszczka narządów płciowych – choroba będąca efektem infekcji wirusem Herpex simplex 1 i 2; jej objawem jest ponadto obecność pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym, które po pęknięciu tworzą bolesne rany;
- rzeżączka – choroba wywoływana przez bakterie Neisseria gonorrhoeae; towarzyszy jej obecność żółtawych lub krwistych upławów oraz objawów zakażenia układu moczowego (częstomocz, ból przy oddawaniu moczu, ból podbrzusza); wymaga antybiotykoterapii, gdyż nieleczona może doprowadzić do niepłodności, zapalenia mięśnia sercowego lub opon mózgowych.
Pieczenie pochwy po stosunku płciowym
Współżycie seksualne wiąże się z powstawaniem otarć i mikrourazów błony śluzowej pochwy, które mogą być przyczyną bólu i pieczenia zarówno podczas stosunku, jak i po jego zakończeniu. Warto podkreślić, że ich obecność zwiększa także ryzyko wystąpienia stanów zapalnych oraz infekcji pochwy. Aby im zapobiec, należy zadbać o higienę okolic intymnych przed współżyciem oraz po jego zakończeniu.
Pieczenie pochwy w okresie menopauzy
Okres przekwitania związany z ustaniem miesiączkowania przyczynia się niejednokrotnie do uczucia pieczenia i nadwrażliwości okolicy pochwy (tzw. wulwodynii). Zjawisko to wynika z obniżenia poziomu estrogenów, którego efektem jest ścieńczenie nabłonka pochwy, zmniejszenie nawilżenia i elastyczności błony śluzowej oraz zwiększenie wrażliwości zakończeń nerwowych na czynniki drażniące. Objawy wulwodynii są przejściowe, lecz uciążliwe. Wiele kobiet uznaje je za nieuniknione i nie zgłasza ich lekarzowi, choć istnieją skuteczne metody ich zwalczania. Leczenie pieczenia pochwy w okresie menopauzy opiera się na stosowaniu estrogenów (doustnie lub miejscowo) oraz środków nawilżających (lubrykantów), które zmniejszają uczucie suchości i nadwrażliwości w obrębie pochwy. Korzystne efekty przynosi także stosowanie izoflawonów sojowych, które naśladują w organizmie funkcje estrogenów. Niektóre źródła zalecają częstsze współżycie seksualne, którego efektem jest poprawa ukrwienia, nawilżenia i elastyczności pochwy.
>> Preparaty i tabletki na menopauzę
Pieczenie pochwy w okresie ciąży i po ciąży
Ciąża to okres wahań hormonalnych, które mogą przyczyniać się do zaburzeń składu i liczebności flory bakteryjnej pochwy. Podwyższenie fizjologicznego pH w obrębie pochwy zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji pochwy, które w tym okresie każdorazowo wymagają konsultacji lekarskiej (mimo obecności na rynku preparatów dostępnych bez recepty). Nieleczone bakteryjne infekcje pochwy mogą prowadzić do przedwczesnego porodu oraz uszkodzeń płodu (np. bakterie wywołujące rzeżączkę mogą powodować utratę wzroku u płodu, wirus opryszczki może doprowadzić do poronienia lub wad wrodzonych płodu, a rzęsistek pochwowy może powodować ciążowe komplikacje).
Uczucie suchości i pieczenia pochwy doskwiera także kobietom po porodzie, a ma ono związek z nagłym spadkiem poziomu estrogenów. Pieczenie pochwy może być także spotęgowane obecnością gojącej się rany po nacięciu lub pęknięciu krocza. Korzystne efekty przynosi w tym przypadku stosowanie globulek lub żeli o właściwościach nawilżających.
>> Pielęgnacja blizn poporodowych - silikonowe żele, kremy i plastry na blizny
Pieczenie pochwy jako efekt stosowanych leków
Do leków, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia objawów stanu zapalnego pochwy, należą:
- antybiotyki o szerokim spektrum działania (podczas ich zażywania zaleca się podawanie probiotyków mających na celu odbudowę fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy; niejednokrotnie łącznie z antybiotykiem podaje się preparaty przeciwgrzybicze zawierające imidazole lub nystatynę),
- leki immunosupresyjne,
- kortykosteroidy,
- doustne oraz dopochwowe środki antykoncepcyjne,
- hormonalna terapia zastępcza,
- tamoksifen i raloksifen.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące pieczenia pochwy
Pieczenie pochwy nie jest wskazywane jako typowy objaw ciąży. Do klasycznych symptomów zalicza się przede wszystkim brak miesiączki oraz mdłości i wymioty, które mogą, ale wcale nie muszą, pojawić się w godzinach porannych. Innymi objawami są np. częste oddawanie moczu, powiększenie piersi i ich narastająca tkliwość, a także zwiększona drażliwość i zmienność nastrojów. Aby potwierdzić ciążę, nie wystarczy wykonanie testu aptecznego. Należy udać się do lekarza, który przeprowadzi odpowiednie badania.
Zapalenie w obrębie pochwy, które pojawia się w czasie ciąży, może być niebezpieczne zarówno dla matki, jak i dla płodu. W przypadku zakażenia bakteryjnego we wczesnych miesiącach kobiecie grozi nawet poronienie, a w trzecim trymestrze poród przedwczesny. Aby ograniczyć ryzyko powikłań, bardzo ważne jest utrzymanie odpowiedniego pH pochwy, a w razie potrzeby skorzystanie z konsultacji ginekologicznej.
Pieczenie pochwy może być objawem infekcji bakteryjnej lub grzybiczej. Rzadziej bywa związane z reakcją alergiczną, np. na stosowane kosmetyki czy produkty higieniczne. Niemal zawsze jest jednak związane ze stanem chorobowym. Aby ustalić przyczynę pieczenia, należy udać się do ginekologa, który pobierze wymaz z pochwy, a następnie przepisze odpowiednie żele, maści lub globulki. Rzadziej pojawia się potrzeba zastosowania antybiotykoterapii.
Pieczenie pochwy może oznaczać pojawienie się w okolicach intymnych stanu zapalnego. Jeżeli stosowane doraźnie sposoby, takie jak emulsje i żele o odpowiednim pH, nie powodują ustąpienia objawów po kilku dniach, należy bez dalszego czekania zgłosić się do ginekologa, który przeprowadzi badanie narządu płciowego. Produktów kosmetycznych nie powinno używać się częściej niż 1-3 razy na dobę, aby uniknąć dodatkowego podrażnienia.
- Rutter P. Opieka farmaceutyczna. Wydawnictwo Urban&Partner, 2018.
- Janiec W. Kompendium farmakologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2012.
- Gałęcka M, Szachta P. Nawrotowe grzybice i bakteryjne zapalenia pochwy–charakterystyka przyczyn oraz możliwości terapeutycznych i profilaktycznych.Forum zakażeń, 2013; 4(2): 121-125.
- Baszak-Radomańska E, Radomański T. Wulwodynia – problem interdyscyplinarny dotyczący także kobiet pomenopauzalnych. Przegląd Menopauzalny, 2011; 4: 324-327.
