Insulina i wysokie temperatury – jak przechowywać i przewozić insulinę, gdy lato w pełni?

Insulina to białko i jak każde białko jest ona wrażliwa na temperaturę. Zgodnie z zaleceniami na ulotce leku hormon ten powinien być przechowywany w temperaturze 2–8 stopni Celsjusza. I choć w przypadku wielu różnych medykamentów informacje o temperaturze przechowywania traktujemy po macoszemu, w przypadku insuliny nie możemy sobie na to pozwolić. Przechowywana, a latem najczęściej przewożona w nieodpowiednich warunkach insulina traci swoje właściwości. Rzadko kiedy widzimy gołym okiem, że coś się z nią stało – że zmieniła kolor, zmętniała czy się skrystalizowała. Najczęściej jedynym dowodem na to, że insulina została przegrzana lub przemrożona, są podwyższone glikemie, których przyczyn nie potrafimy ustalić.

Czytaj także: Prawidłowe przechowywanie insuliny

Jak bezpiecznie przewozić insulinę?

Insulina na wakacje obowiązkowo powinna jechać co najmniej w termoizolacyjnym etui, a jeśli czeka nas długa podróż i są wątpliwości, czy etui utrzyma przez ten czas odpowiednią temperaturę, to w lodówce turystycznej. Jeśli poruszamy się samochodem z klimatyzacją, nie ma się co łudzić, że klima zabezpieczy insulinę przed przegrzaniem. Wystarczy kilkuminutowy postój na stacji benzynowej, by temperatura w samochodzie niebezpiecznie wzrosła.

Jeśli czeka nas lot samolotem, wówczas cały zapas insuliny zabieramy ze sobą do kabiny w bagażu podręcznym. Przewożenie jej w luku bagażowym, gdzie panuje ujemna temperatura, grozi jej zmrożeniem.

W okresie upałów trzeba też zachować ostrożność w transportowaniu leku z apteki do domu. Koniecznie trzeba poprosić w aptece o torebkę termiczną, ale jednocześnie mieć na uwadze, że jej działanie ochronne jest ograniczone. Jeśli kupujemy insulinę, w czasie kiedy temperatura powietrza sięga zenitu, wówczas prosto z apteki powinniśmy iść do domu, by szybko przełożyć lek do lodówki. Bieganie z nim po mieście nawet w torebce izolacyjnej nie jest wskazane.

Z insuliną w górach i na plaży

Przemieszczanie się w czasie upałów z zapasem insuliny to jedna kwestia, ale równie problematyczne jest to, że diabetyk musi mieć ten lek cały czas pod ręką. Na plaży, na żaglach, podczas wycieczki górskiej czy w miejskiej dżungli latem temperatury znacznie odbiegają od „pokojowych”. Insulinę bez lodówki, czyli w tzw. temperaturze pokojowej, można przechowywać około miesiąca. Jak jednak poradzić sobie z nią w czasie upałów?

Czytaj więcej: W wakacyjnym rytmie, czyli jak zabezpieczyć się przed hipoglikemią i hiperglikemią w wakacje

Jak w czasie upałów przechowywać insulinę w penach?

Tutaj zdecydowanie łatwiej mają osoby podające lek za pomocą pena. Latem peny należy nosić ze sobą w termicznym etui. Wymaga to oczywiście nieco zachodu – trzeba pamiętać o tym, by na noc trzymać etui w lodówce lub zamrażarce (w zależności od modelu), by było gotowe do użytku następnego dnia. Wstrzykiwacze nawet zamknięte w etui nie powinny być wystawiane bezpośrednio na promienie słoneczne, co nie jest takie trudne, bo zwykle nosimy je w torbie czy plecaku. Warto jednak pamiętać, by wkładać je do głównej komory torby, a nie do zewnętrznych kieszonek, które nagrzewają się szybciej i łatwiej.

Co z insuliną w pompie w czasie upałów?

Nieco trudniej jest użytkownikom pomp insulinowych, które muszą być cały czas przypięte do ciała. Zauważono, że insulina w pompie, która nie znajduje się przecież w oryginalnej szklanej fiolce, ale w plastikowym pojemniku, jest bardziej podatna na przegrzanie niż insulina we wstrzykiwaczu. Wynika to prawdopodobnie z faktu, że lek w plastiku przechowuje się gorzej niż lek w szkle. Stąd pompiarze mają w czasie upałów nieco więcej pracy z obsługą pompy.

Zasada jest taka, by nie napełniać całego kartridża insuliną, bo taka ilość większości osób starcza na 5–7 dni, a w przypadku dzieci jeszcze dłużej. Zbiorniczek należy napełniać ilością insuliny na 1–2 dni z małym zapasem. W ten sposób minimalizujemy ryzyko, że podajemy w pompie przegrzany lek, a tym samym – nie marnujemy insuliny, która do najtańszych ciągle nie należy.

Czytaj także: Z pompy na peny – czy czasowa zmiana terapii ma sens?

Po czym rozpoznać, że insulina nie działa?

Jak rozpoznać, że przyczyną przecukrzeń jest insulina, która straciła swoje właściwości? Najprościej po tym, że organizm nie reaguje na dawkę korekcyjną leku. Kiedy insulina podawana jest wstrzykiwaczem, a cukier „stoi w miejscu”, możemy podejrzewać, że dawka nie zadziałała. Oczywiście po podaniu dawki korekcyjnej należy odczekać co najmniej 2 godziny, nic w tym czasie nie dojadając. Korektę należy podać w miejsce, gdzie insulinę wstrzykujemy rzadko, bo dzięki temu mamy małe szanse trafić na zrost podskórny, który także może być powodem hiperglikemii. Jeśli nie ma efektu korekty, przyczyną może być zepsuta insulina.

Jeśli korzystamy z pompy, to oprócz insuliny powodem przecukrzenia może być też np. przenoszone wkłucie. W tym przypadku należy zwrócić uwagę i na miejsce wkłucia, i na samą insulinę.

Wiele osób korzysta obecnie z systemów do ciągłego monitorowania glikemii. Wykresy, które dzięki nim uzyskujemy, także są pomocne w szacowaniu, co jest powodem przecukrzenia. Jeśli budzimy się rano z hiperglikemią, ale na wykresie są „góry i doliny”, to widzimy, że insulina działa (bo jest jakaś dynamika zmian glikemii), a błąd tkwi zapewne w kolacji lub samej dawce. Jeśli natomiast budzimy się z hiperglikemią i na wykresie widzimy prostą linię, ewentualnie z tendencją wznoszącą się, to możemy podejrzewać, że insulina działa znacznie słabiej niż zwykle. A tu powodem może być jej przegrzanie. Przegrzanie insuliny nie sprawia, że nie działa ona wcale, ale np. że działa na 50 proc. swojej normy. Wówczas nasz wykres będzie wyglądał tak, jakbyśmy wzięli połowę zwyczajowej dawki insuliny. Nie będzie na nim „górek i pagórków”, będzie raczej prosty, tylko na wysokim poziomie.

Czytaj także: Jak bezpiecznie zmienić terapię z pompy na peny? Cztery podstawowe zasady