Wakacje z pompą czy na penach? Podpowiadamy, kto powinien rozważyć czasową zmianę terapii i o czym należy pamiętać, przechodząc z pompy insulinowej na peny (i odwrotnie).
Z pompy na peny - bezpieczna zmiana terapii krok po kroku
Wprawdzie nie można wziąć wakacji od cukrzycy, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by zrobić sobie przerwę od pompy insulinowej. Z urządzeniem na stałe podpiętym do ciała w wakacje nie każdemu jest po drodze, dlatego warto przypomnieć sobie, w jaki sposób bezpiecznie i bez hiperglikemii zmodyfikować sposób podawania insuliny.
Czytaj także: Czy insulinę można wdychać? Insuliny wziewne: od Exuberry do Afrezzy
Z pompy na peny – kiedy warto pomyśleć o czasowej zmianie terapii?
Na czasową zmianę terapii warto zdecydować się, planując wypoczynek w ciepłym klimacie, gdzie bardzo łatwo dochodzi do przegrzewania się insuliny, a w konsekwencji do hiperglikemii. Lekarze często proponują pacjentom wyjeżdżającym na egzotyczne wycieczki rezygnację z pompy na czas urlopu. Wstrzykiwacz z insuliną można przechowywać w specjalnym etui, które trzyma odpowiednią dla insuliny temperaturę. Nie sposób natomiast uchronić przed wysoką temperaturą pompę.
Podawanie insuliny penem będzie też korzystne dla tych osób, które planują dużo czasu spędzać w wodzie. Odłączanie pompy na wiele godzin powoduje, że w organizmie bardzo szybko dochodzi do niedoborów insuliny i narasta przecukrzenie. Można oczywiście próbować temu zapobiec, co jakiś czas podłączając pompę i podając niewielkie dawki leku, które uzupełnią brak bazy. W praktyce jest to jednak trudne i ryzykowne, bo łatwo można doprowadzić do hipoglikemii (aktywność w wodzie wzmocni działanie bolusa).
Wiele aktywności fizycznych także wymaga odpięcia pompy, stąd planując aktywne wakacje, warto się zastanowić, czy nie wygodniej będzie przez ten czas po prostu podawać insulinę wstrzykiwaczem.
Czytaj więcej: Aktywność fizyczna a hipoglikemia. Jak przygotować się do wysiłku fizycznego?
Zamiana pompy na peny (i odwrotnie) – cztery podstawowe zasady zmiany terapii
Jakie są kluczowe zasady bezpiecznej zmiany terapii z leczenia pompą insulinową na intensywną insulinoterapię penami – i odwrotnie? Pamiętaj o tym, że:
- Podanie insuliny długodziałającej powinno mieć miejsce około 2–4 godzin przed odpięciem pompy. Na podobnych zasadach należy podłączyć pompę, czyli na 2–4 godziny przed planowanym czasem podania insuliny bazalnej. I insulina podawana wstrzykiwaczem, i baza w pompie muszą mieć czas, by się nieco „rozkręcić”. Jeśli nie pamiętamy o tej zasadzie albo np. okaże się, że pompę musimy odłączyć nagle i nie mieliśmy możliwości przygotowania się do tego, należy spodziewać się hiperglikemii. W tej sytuacji musimy częściej mierzyć cukier i w razie potrzeby podać korektę z insuliny szybkodziałającej.
- Należy pamiętać o tym, że baza w postaci analogu długodziałającego musi być nieznacznie wyższa niż ta w pompie. Wynika to z innego sposobu podawania insuliny (w pompie – na bieżąco, peny – raz lub dwa razy na dobę). Zwykle dawkę bazową należy zwiększyć o co najmniej 20 proc. Jeśli okaże się to niewystarczające, wówczas sukcesywnie należy dochodzić do dawki, która skutecznie będzie trzymała glikemię na odpowiednim poziomie. Przelicznik wymiennik – insulina, a co za tym idzie, dawki insuliny doposiłkowej (krótkodziałającej) pozostają bez zmian.
- W roli insuliny bazalnej przy czasowej zmianie terapii u osób, które na co dzień leczą się pompą, najlepiej sprawdzają się analogi długodziałające, które nie mają widocznego szczytu działania, a ich aktywność obejmuje 20–24 godziny. Większość osób przyjmuje analog długodziałajacy w jednym wstrzyknieciu na dobę. Jednak nie zawsze jest to korzystne. U osób bardzo aktywnych fizycznie warto rozważyć podawanie insuliny bazalnej w dwóch dawkach – rano i wieczorem. Dzięki temu możemy bardziej elastycznie dawkować insulinę w zależności od stopnia aktywności fizycznej w ciągu dnia.
- Dawka analogu długodziałającego powinna być wstrzykiwana o stałej porze, najczęściej wieczorem. W przypadku powtarzających się nocnych hipoglikemii można podawać insulinę rano, także o stałej porze.
Zastanawiasz się, czy wakacyjna zmiana terapii to dla ciebie dobry wybór? Czytaj więcej: Z pompy na peny – czy czasowa zmiana terapii ma sens?
