Sposoby podawania insuliny

Pacjenci zaczynający terapię insuliną stoją przed koniecznością wyboru najbardziej odpowiedniej metody podawania tego hormonu. Na wybór mają wpływ: wiek pacjenta, jego aktywność fizyczna, budowa ciała oraz stopień samodzielności. Nie bez znaczenia jest również sytuacja finansowa i indywidualne preferencje chorego.

Każdy cukrzyk potrzebuje innej ilości insuliny – podanej w odpowiedni sposób i w określonym czasie – dlatego tak ważny jest właściwy wybór sposobu jej podawania. Optymalną, dostosowaną do sytuacji pacjenta metodę podawania insuliny doradzi lekarz diabetolog, pielęgniarka diabetologiczna lub edukator cukrzycowy.

Do najbardziej popularnych metod codziennych podań insuliny należą: iniekcje strzykawką, penem lub za pomocą pompy insulinowej.

Podawanie insuliny za pomocą strzykawki

Podawanie insuliny strzykawką to tradycyjna, najstarsza metoda podawania tego hormonu. Ze specjalnego pojemnika pacjent pobiera (za pomocą insulinówki z integralną igłą i skalą jednostek insuliny) odpowiednią ilość insuliny, a następnie podaje podskórnie żądaną ilość preparatu.

Metoda ta coraz rzadziej stosowana jest przez chorych, ze względu na trudności w podawaniu insuliny poza domem. Z metodą tą można spotkać się w szpitalach.

Podawanie insuliny za pomocą pena

Polski odpowiednik pena to „wstrzykiwacz”. Pen to jedno- lub wielorazowe urządzenie do podskórnego podawania insuliny pacjentowi. Obecnie to najbardziej popularna metoda wstrzyknięć insuliny. Podawanie w ten sposób preparatów hormonu jest prostsze, szybsze oraz o wiele wygodniejsze dla pacjenta niż stosowanie strzykawek napełnianych insuliną z fiolki bezpośrednio przed jej podaniem.

Do pena nakładamy igłę o odpowiedniej długości, zapewniającą wbicie na właściwą głębokość. Praktycznym rozwiązaniem dla osób mających problem ze wzrokiem są tzw. needle guides – urządzenia pomagające umocować właściwie igłę w urządzeniu. 

Wstrzykiwacz jednorazowy zawiera przygotowaną dawkę insuliny bez możliwości uzupełnienia wkładu. Pen wielorazowego użytku posiada wymienne wkłady, a ilość podanej jednorazowo insuliny regulujemy za pomocą pokrętła. W penach zamiast tłoka (obecnego w strzykawkach) używamy przycisku uwalniającego żądaną dawkę hormonu.

Na rynku farmaceutycznym dostępne są również wstrzykiwacze bezigłowe, w których dawka insuliny zostaje wtłoczona podskórnie pod wysokim ciśnieniem. Często ta metoda wybierana jest przez cukrzyków obawiających się igieł, jednak ten sposób uważany jest za bardziej bolesny.

Podawanie insuliny za pomocą pompy insulinowej

Pompa insulinowa to urządzenie służące do podawania insuliny w regularnych odstępach czasu – bez konieczności wykonywania żmudnych i częstych wkłuć. Po założeniu podskórnie wkłucia insulinowego igła zastępowana jest drenem. Pompa noszona na zewnątrz ciała podaje insulinę poprzez dren umieszczony pod skórą brzucha, przedramienia, uda i innych rzadszych miejsc.

Ogromną zaletą tego rodzaju podawania insuliny jest możliwość uwalniania hormonu w zbliżony sposób do tego, w jaki robi to prawidłowo funkcjonująca trzustka. Pompa insulinowa umożliwia znaczne ograniczenie liczby wkłuć dokonywanych przy stosowaniu penów i strzykawek. Metoda ta szczególnie polecana jest najmłodszym pacjentom. Niestety, często koszt zakupu pompy insulinowej przewyższa możliwości finansowe pacjenta, jednak od 2013 roku dla osób do 26. roku życia (do 2013 roku granicą był 18. rok życia pacjenta) z cukrzycą typu 1. pompa może być finansowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Nowoczesne metody podawania insuliny

Cały czas prowadzone są intensywne badania nad nowymi metodami podawania insuliny – metody te w przyszłości mają ułatwić proces podawania insuliny chorym. Obecnie trwają prace m.in. nad plastrami insulinowymi, aerozolami rozpylanymi do jamy ustnej (aerozole były już stosowane, ale zostały wycofane – obecnie powstają ich udoskonalone wersje), kapsułkami wolno uwalniającymi insulinę (w zależności od stężenia glukozy we krwi) oraz sztuczną trzustką, czyli pompą dwuhormonalną.