Fibromialgia - wszystko mnie boli. Co to za choroba, jak wygląda leczenie?

Fibromialgia – co to jest?

Fibromialgia (ang. fibromyalgia syndrome – FMS) to przewlekła choroba, która charakteryzuje się bólem mięśni, stawów, kości i tkanek miękkich. Ponadto w jej przebiegu pojawiają się tzw. punkty uciskowe lub tkliwe, czyli obszary ciała o zwiększonej czułości. Miejsca te są bardziej wrażliwe na ucisk i ból.

Jak dochodzi do fibromialgii?

Do tej pory nie został poznany patomechanizm tej choroby. Istnieje natomiast kilka hipotez na ten temat, m.in. nakładanie się trzech rodzajów przewlekłego bólu, spowodowanego:

• stanem zapalnym (tzw. ból nocyceptywny),
• uszkodzeniem nerwów (tzw. ból neuropatyczny),
• zniekształceniem lub uwrażliwieniem przetwarzania bodźców przez ośrodkowy układ nerwowy (tzw. ból nocyplastyczny – sensytyzacja ośrodkowa).

Pacjenci z fibromialgią odczuwają zwłaszcza ten trzeci rodzaj bólu, który dodatkowo łączy się ze zmęczeniem, bezsennością czy zaburzeniami poznawczymi. Ponadto zaznacza się obniżenie napięcia nerwu błędnego, o czym świadczy osłabienie zmienności rytmu serca. Z kolei na poziomie neuroprzekaźników spekuluje się na temat wpływu równowagi układu serotoninergicznego na rozwój fibromialgii, jak również zmienności przekaźnictwa dopaminy i noradrenaliny.

Również układ odpornościowy może mieć wpływ na rozwój fibromialgii. U chorych zaobserwowano m.in. wyższe stężenie interleukin IL-6 oraz IL-8. Zwiększona ilość cytokin prozapalnych może odpowiadać za nasilenie wrażeń bólowych.

Ze względu na połączenie układu nerwowego, a konkretnie oś mózgowo-jelitową, zauważono, że pacjenci cierpiący na fibromialgię mają słabiej zróżnicowaną florę bakteryjną i zmienne stężenie glutaminianu i seryny w surowicy. Wskazuje to na nieprawidłowy metabolizm neuroprzekaźników.

Fibromialgia – przyczyny

Powyższe zmiany zaobserwowane w organizmie chorego mogą być wywołane różnymi czynnikami. Są to między innymi:

• depresja,
• stres,
• zespół jelita drażliwego,
• zaburzenia snu,
• infekcje mające wpływ na neurony, np. borelioza,
• zakażenie wirusem HIV, HBV, HPV,
• uwarunkowania genetyczne,
• zaburzenia psychosomatyczne, np. zespół stanu pourazowego,

Fibromialgia często dotyka chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów czy chorobą Hashimoto.

Nie są to charakterystyczne objawy, dlatego diagnostyka fibromialgii jest trudna. Bardzo często choroba ta jest mylona z innymi dolegliwościami, które dają podobne objawy.

>> Wirus HIV – objawy, diagnostyka i leczenie. Jak można się zakazić wirusem?

Fibromialgia – diagnostyka

Przyczyny i potencjalny patomechanizm fibromialgii są wstępem do zdiagnozowania tej choroby. Jednak aby być pewnym, że ma się do czynienia z tym schorzeniem, należy zapoznać się z kryteriami rozpoznania.

Fibromialgia – test

Przede wszystkim sprawdza się wskaźnik nasilenia fibromialgii (fibromialgia severity – FS), który jest sumą wskaźnika rozległości bólu i wskaźnika nasilenia objawów. Dodatkowo aby potwierdzić fibromialgię, muszą być spełnione trzy warunki:

• wskaźnik rozległości bólu (widespread pain index – WPI) ≥7 i wskaźnik nasilenia objawów (symptom severity scale – SSS) ≥5 albo WPI 4–6 i SSS ≥9,
• ból występujący w ≥4 z 5 obszarów ciała (nie uwzględnia się żuchwy, klatki piersiowej i brzucha), tzw. ból uogólniony,
• utrzymywanie się objawów o podobnej sile powyżej trzech miesięcy.

Wypełnia się także kwestionariusz FSQ (Fibromyalgia Survey Questionnaire).

Kto choruje na fibromialgię?

Przy diagnostyce fibromialgii warto również zauważyć, która grupa choruje częściej. Szacuje się, że choroba dotyka ok. 7% całej populacji, ale to kobiety stanowią 80-90% wszystkich przypadków. Fibromialgia dotyka też częściej osoby w przedziale wiekowym 30-50 lat.

Fibromialgia – objawy

Ciekawy jest fakt, że niektóre wymienione przyczyny fibromialgii są również jej objawami. Dotyczy to głównie zmęczenia i zaburzeń snu. Warto też zwrócić uwagę na tzw. objawy neurologiczne.

Fibromialgia – objawy neurologiczne

Spośród objawów pochodzenia nerwowego niewątpliwie najważniejszy jest silny, przewlekły ból przy jednoczesnym dużym zmęczeniu. Do tego dochodzi nadwrażliwość w obrębie kończyn, sztywność stawów czy zaburzenia snu, podczas którego chory nie odpoczywa. Jest to związane m.in. z nasileniem bólu właśnie w trakcie odpoczynku. Niewielką ulgę przynosi wówczas aktywność fizyczna. Innymi objawami fibromialgii są:

• bóle głowy i migrena,
• zaburzenia nastroju,
• niepokój,
• problemy z koncentracją,
• bóle w dolnej części brzucha.

Fibromialgia – leczenie

Leczenie fibromialgii polega głównie na łagodzeniu jej objawów i poprawie jakości życia. Chorym najczęściej zaleca się leki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne czy nasenne. Niekiedy stosuje się również leki przeciwpadaczkowe.

Oprócz farmakologii bardzo ważna jest aktywność fizyczna. Ćwiczenia aerobowe czy siłowe mają za zadanie zmniejszyć napięcie i przynieść ulgę w bólu.

Fibromialgia – co jeszcze pomaga

Nie zapominając o istocie leczenia farmakologicznego, chorym na fibromialgię zaleca się także dodatkowe sposoby łagodzenia objawów choroby. Mają one na celu zmniejszenie nie tylko bólu, ale przede wszystkim stresu. Stosuje się tutaj:

• akupunkturę,
• fizjoterapię,
• medytację,
• jogę,
• masaż.

Bardzo ważna jest też psychoterapia.

>> Kortyzol, czyli hormon stresu – badanie poziomu, norma, jak obniżyć kortyzol

Nowy lek na fibromialgię

Chorzy często zastanawiają się, czy istnieje środek, który jest przeznaczony do leczenia konkretnie fibromialgii. Wśród nowszych preparatów niestety nie ma leków, ale istnieje suplement diety zawierający ekstrakty z:

• liści winogron,
• liści stokrotki,
• pestek oliwki,
• owocu ananasa,
• słodkich migdałów.

Składniki te mają korzystny wpływ na układ krążenia, zwiększają odporność na stres, regulują napięcie mięśniowe i poprawiają samopoczucie. Dodatkowo preparat zawiera L-tryptofan, który jest niezbędny w produkcji serotoniny.

Fibromialgia – leczenie ziołami

We wspomagającym leczeniu fibromialgii znaczenie mogą mieć także:

• hakorośl (zmniejsza ból stawów i bóle reumatyczne),
• dziurawiec (naturalny antydepresant – uwaga: może powodować fotouczulenie),
• pieprz cayenne (kapsaicyna działa rozgrzewająco i kojąco na stawy).

Ponadto zostały przeprowadzone badania, których wyniki wykazały, że medyczna marihuana sprawdza się w uśmierzaniu bólu u osób chorych na fibromialgię. Badacze wyciągnęli wniosek, że może być ona stosowana u chorych, którzy nie odpowiadają na standardowe farmakologiczne leczenie bólu.

>> Naturalny sposób na stres i bezsenność. 5 ziół na uspokojenie

Życie z fibromialgią – moja historia

Na fibromialgię chorują znane osoby, jak Lady Gaga czy Monika Miller. Gwiazdy wspominają o ogromnym bólu, zmęczeniu i objawach depresyjnych, jednak trafna diagnostyka pomaga im poprawić komfort życia. Dzięki ich aktywności w mediach społecznościowych szersze grono osób dowiedziało się w ogóle o istnieniu takiej choroby. Lady Gaga przyznaje, że ludzie często uważają chorych na fibromialgię za histeryków, podczas gdy sam chory walczy o kontrolę nad swoim ciałem.

Wielu chorych zastanawia się, czy fibromialgia jest groźna. Choroba nie zagraża życiu, ale jest uciążliwa i trwa całe życie. Pierwszym krokiem do poprawy jego jakości jest dbałość o własne zdrowie i samopoczucie.

>> Leki na ból mięśni i stawów, leki przeciwzapalne, maści rozgrzewające oraz plastry