Colostrum, czyli siara - co to jest, nadaje się dla dzieci czy dla dorosłych?

Co to jest colostrum?

Colostrum (łac.), synonim: siara, pierwsze mleko, młodziwo, to specyficzny rodzaj mleka pochodzącego z gruczołów mlecznych ssaków, które wytwarzane jest bezpośrednio po porodzie oraz przez kilka następnych dni.

Colostrum dla dzieci – znaczenie dla noworodków

Siara stanowi pierwszy pokarm noworodka. Zawiera lekkostrawne i łatwo przyswajalne składniki odżywcze (węglowodany, białka, tłuszcze, witaminy i składniki mineralne), przez co pełni funkcję odżywczą i energetyczną, zapewniając prawidłowy rozwój noworodka. Poza tym siara, a później mleko dojrzałe, dzięki składnikom aktywnym immunologicznie jest źródłem odporności biernej dziecka – jedynej, jaką dysponuje przez pierwsze 2-3 miesiące życia, dopóki nie jest zdolne wytwarzać własnych przeciwciał.

Dlatego tak ważne jest, aby karmienie piersią rozpocząć jak najwcześniej po porodzie i dostarczyć noworodkowi największą ilość dobroczynnych składników.

Colostrum - właściwości

Siarę uważa się za najsilniejszy znany nauce immunostymulant – substancję wspierającą układ odpornościowy w walce z patogenami –zawiera ponad 40 razy więcej składników aktywnych niż wytwarzane w późniejszym czasie mleko dojrzałe.

Siara jest źródłem komórek odpornościowych (leukocytów, makrofagów, limfocytów T i B) i przeciwciał matki, szczególnie immunoglobuliny IgA, które tworzą odporność bierną noworodka i rozwijają jego system immunologiczny. Zawiera ponadto substancje białkowe o charakterze immunomodulującym, do których należą:

• laktoferyna
• polipeptyd bogaty w prolinę
• kazeina
• glikomakropeptyd
• laktoalbumina
• laktoglobulina
• lizozym.

Laktoferyna i jej działanie

Laktoferynę uznaje się za składnik siary o najszerszym spektrum działania – odgrywa najważniejszą rolę w przeciwdziałaniu różnego rodzaju infekcjom. Jest glikoproteiną wiążącą żelazo i należy do grupy transferrytyn. Fizjologicznie wydzielana jest przez komórki nabłonkowe do potu, śliny, mleka i siary. W momencie kontaktu z patogenami zdolne do wydzielania laktoferyny są również komórki odpornościowe.

Laktoferyna ma właściwości:

• przeciwbakteryjne:
  • powoduje śmierć bakterii poprzez uszkodzenie ich ściany komórkowej
  • hamuje przyleganie bakterii do komórek gospodarza
  • hamuje rozwój bakterii poprzez wiązanie niezbędnego dla nich wolnego żelaza
  • zwiększa aktywność bójczą układu immunologicznego
  • uwrażliwia bakterie na działanie antybiotyków
• przeciwwirusowe:
  • hamuje wiązanie wirusów i ich penetrację do komórek gospodarza
  • hamuje namnażanie wirusów poprzez zmniejszenie aktywności enzymów niezbędnych w procesie replikacji
  • stymuluje aktywność limfocytów T, które aktywują komórki NK (natural killers)
• przeciwgrzybicze:
  • wykazuje bezpośrednie właściwości cytotoksyczne
  • zwiększa wrażliwość komórek grzybów na działanie leków przeciwgrzybiczych
• przeciwpasożytnicze:
  • uszkadza komórki i niszczy je poprzez generowanie wolnych rodników
  • zwiększa aktywność fagocytów
• immunomodulujące:
  • zmniejsza wytwarzanie autoprzeciwciał
  • stymuluje dojrzewanie limfocytów T i B
• przeciwzapalne:
  • hamuje wytwarzanie cytokin prozapalnych
  • nasila wytwarzanie cytokin przeciwzapalnych
• przeciwnowotworowe:
  • powoduje lizę komórek nowotworowych
  • hamuje angiogenezę w obrębie guzów
  • hamuje wzrost komórek nowotworowych poprzez wiązanie wolnego żelaza
  • zwiększa ekspresję receptorów powierzchniowych na komórkach nowotworowych, przez co są one łatwiej identyfikowane przez układ odpornościowy.

Inne składniki colostrum

Oprócz laktoferyny warto wspomnieć również o takich składnikach siary jak:

• polipeptyd bogaty w prolinę – przyspiesza wzrost i dojrzewanie tymocytów (niedojrzałych limfocytów T), stymuluje leukocyty do produkcji interferonu i czynnika martwicy nowotworów (TNF), zmniejsza produkcję autoprzeciwciał
• kazeina α i β – stymulują odpowiedź organizmu na zakażenie, stymulują produkcję przeciwciał IgA i cytokin IL-5 i IL-6, zapobiegają demineralizacji szkliwa
• laktoalbumina – indukuje apoptozę komórek nowotworowych, hamuje aktywność enzymów wirusowych (proteazy i integrazy)
• lizozym – działa bakteriostatycznie, a w połączeniu z laktoferyną bakteriobójczo oraz przeciwzapalnie.

Colostrum kozie, wołowe, owcze, czyli siara w suplementach diety

Badania przeprowadzone na modelach zwierzęcych i w próbach klinicznych potwierdziły właściwości immunostymulujące składników siary, dlatego zainteresowanie preparatami na jej bazie w ostatnich latach znacznie wzrosło. W sprzedaży dostępne są produkty mleczarskie oraz środki farmaceutyczne wytwarzane głównie na bazie siary wołowej (colostrum bovinum), ale także koziej i owczej lub w oparciu o jej poszczególne składniki czynne. Występują one w formie tabletek, kapsułek, saszetek i proszku do rozpuszczania lub w postaci płynnej. Są to produkty bezpieczne w stosowaniu, łatwo przyswajalne i efektywne, jednak stosunkowo kosztowne.

Na co pomaga colostrum?

W czasach nieskuteczności wielu antybiotyków ze względu na rosnącą oporność drobnoustrojów oraz w dobie zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego preparaty zawierające colostrum lub jego wybrane składniki stanowią alternatywę dla standardowych metod profilaktyki i leczenia. Wykazano ich skuteczność w zwalczaniu infekcji bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych i pasożytniczych. Ponadto okazały się one cytotoksyczne w stosunku do komórek czerniaka, włókniakomięsaka, raka okrężnicy i raka płuc.

Siara i preparaty sporządzane na jej bazie to także środki zdolne do regulacji funkcjonowania układu odpornościowego (szczególnie laktoferyna i polipeptyd bogaty w prolinę). Ich aktywność przyczynia się do utrzymania homeostazy organizmu, wzmaga reakcje odpornościowe oraz zapobiega zjawisku autoimmunizacji. Zastosowanie siary warto rozważyć zarówno w terapii infekcji (szczególnie u noworodków, a zwłaszcza tych niekarmionych piersią), jak i niedoborów odporności i chorób autoimmunologicznych również u osób dorosłych.

>> Kapsułki, syropy, żelki, tabletki wspomagające odporność