Zapalenie penisa najczęściej objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem, pieczeniem i bólem żołędzi, białą wydzieliną pod napletkiem, owrzodzeniami, krostkami lub plamkami na skórze. Stany zapalne żołędzi i napletka zazwyczaj wymagają konsultacji z lekarzem i leczenia antybiotykami, lekami przeciwgrzybicznymi lub glikokortykosteroidami.
Zapalenie penisa – jak leczyć bolesny stan zapalny żołędzi i napletka?
Co to jest zapalenie penisa?
Stany zapalne prącia mogą dotyczyć mężczyzn w każdym wieku i najczęściej obejmują w różnych proporcjach końcową część członka oraz pokrywający go fałd skórny, czyli żołądź i napletek. Zapalenie penisa nie jest osobną jednostką chorobową, ale ogólnym określeniem dla objawów towarzyszących różnym schorzeniom o odmiennej etiologii. Pośród najczęstszych przyczyn stanów zapalnych żołędzi i napletka wymienia się:
- zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze przenoszone drogą płciową,
- niedostateczną lub nadmierną higienę intymną,
- urazy, takie jak uszkodzenia nabłonka żołędzi,
- miejscowe reakcje immunologiczne po kontakcie z alergenem,
- podrażnienia substancjami chemicznymi obecnymi w kosmetykach, środkach piorących czy środkach plemnikobójczych,
- choroby ogólnoustrojowe, np. cukrzyca,
- stulejkę, czyli nadmierne zwężenie napletka utrudniające higienę,
- dermatozy obejmujące skórę penisa, np. łuszczyca penisa, liszaj płaski.
Zapalenie penisa – czynniki ryzyka
Stany zapalne obejmujące żołądź, a często też napletek, mogą dotyczyć mężczyzn w każdym wieku, najczęściej jednak rozpoznaje się je u:
- niemowląt i dzieci ze stulejką, czyli zwężeniem napletka uniemożliwiającym jego pełne odprowadzenie, w wyniku czego pod fałdem skórnym gromadzi się mastka (wydzielina gruczołów śluzowych, złuszczony nabłonek, mocz, bakterie),
- mężczyzn z otyłością, którzy z powodu nadmiernej masy ciała nie są w stanie odpowiednio zadbać o higienę intymną,
- pacjentów z cukrzycą, gdyż obecność glukozy w moczu sprzyja rozwojowi infekcji intymnych,
- mężczyzn nieobrzezanych, z powodu wilgotnego, sprzyjającego infekcjom środowiska tworzącego się pod napletkiem,
- mężczyzn z nawracającymi infekcjami dróg moczowych,
- mężczyzn aktywnych seksualnie, często zmieniających partnerki, niezabezpieczających się prezerwatywami (np. mężczyzn po wazektomii, rezygnujących z mechanicznego zabezpieczenia),
- sportowców narażonych na urazy, otarcia genitaliów (osoby trenujące np. kolarstwo, jeździectwo, sporty walki, piłkę nożną),
- pacjentów z obniżoną odpornością, np. przyjmujących przewlekle antybiotyki lub zarażonych wirusem HIV.
Zapalenie penisa – objawy
W zależności od przyczyny stanu zapalnego penisa, obraz kliniczny choroby może być odmienny, jednak w większości przypadków mężczyźni skarżą się na:
- rumień skóry żołędzi i napletka,
- zaczerwienienie pod napletkiem,
- obrzęk penisa, spuchnięty napletek,
- ból, pieczenie podczas prób odciągania napletka, oddawania moczu lub przez cały czas,
- trudności w odciągnięciu sklejonego napletka, odczucie napięcia lub skurczu napletka,
- wykwity skórne, np. w postaci plam, grudek, krostek, pryszczy, pęcherzyków na skórze penisa,
- nieprawidłową wydzielinę gromadzącą się pod napletkiem lub wydobywająca się z cewki moczowej, często o nieprzyjemnej woni, żółtawej lub białej barwie, gęstej lub wodnistej konsystencji.
>> Leki i suplementy diety na infekcje dróg moczowych
Zapalenie penisa - przyczyny
Stany zapalne w obrębie męskich narządów płciowych rozwijają się z różnych powodów. Można wyodrębnić kilka najczęściej występujących przyczyn stanów zapalnych żołędzi i napletka.
Grzybicze zapalenie penisa
Choroba bardzo powszechna, najczęściej wywoływana przez drożdżaki Candida albicans wchodzące w skład fizjologicznej mikrobioty narządów płciowych, a także jamy ustnej i przewodu pokarmowego. Do infekcji może dochodzić:
- w okresach spadku odporności, np. w przebiegu antybiotykoterapii,
- z powodu niedostatecznej higieny intymnej,
- stosunku z osobą chorującą na grzybicę narządów płciowych.
>> Grzybica penisa - objawy i leczenie
Bakteryjne zapalenie penisa
Pośród wielu rodzajów bakterii mogących przyczyniać się do stanów zapalnych żołędzi i napletka, wymienia się m.in. E.coli, Klebsiella, paciorkowce czy gronkowce wchodzące w skład fizjologicznej mikrobioty człowieka, a także bakterie przenoszone drogą płciową, np. chlamydię, dwoinkę rzeżączki, krętka bladego kiły, Mycoplasma genitaliom, Ureaplasma urealyticum.
Opryszczkowe zapalenie penisa
Infekcja wirusem opryszczki narządów płciowych (HSV-1), rzadziej opryszczki wargowej (HSV-2) powoduje podobne objawy na żołędzi i napletku, jak te powszechnie występujące na wargach, czyli bolesne pęcherzyki, zaczerwienienie, świąd, a później bolesne nadżerki i strupki.
>> Leki i preparaty na opryszczkę
Łuszczycowe zapalenie penisa
Najczęstsza choroba zapalna dotycząca narządów płciowych, dotycząca 1-3% populacji, charakteryzująca się przewlekłym, nawrotowym przebiegiem z okresami zaostrzeń i remisji.
Jeśli zmiany zapalne obejmują skórę prącia, obraz kliniczny dermatozy w tym wilgotnym miejscu jest zazwyczaj inny niż np. na łokciach czy za uszami – nie występują łuski, a jedynie czerwone grudki o wyraźnych granicach, którym towarzyszy silny świąd.
>> Łuszczyca - leczenie, przyczyny i rodzaje
Liszajowate zapalenie penisa
Liszaj płaski to przewlekła, niezakaźna chorobą zapalna skóry i błon śluzowych przebiegająca z silnym świądem. U mężczyzn zmiany zapalne mogą obejmować żołądź prącia, a najczęstsza postać choroby w miejscach intymnych to postać nadżerkowa, przebiegająca z charakterystycznymi, mlecznobiałymi, obrączkowatymi plamami, zmianami rumieniowymi i ubytkami w skórze.
Co zrobić przypadku zapalenia penisa?
Penis ze stanem zapalnym wymaga szczególnie troskliwej higieny – żołądź należy obmywać ciepłą wodą przy pełnym odsunięciu napletka, a następnie osuszać czystym ręcznikiem lub chusteczką higieniczną. Niezbędna jest też częsta zmiana bawełnianej bielizny. Domowe metody na zmniejszenie bólu czy świądu w stanach zapalnych po drobnych otarciach, to elewacja prącia i moszny, np. przy pomocy wałka z ręcznika podłożonego pod mosznę oraz okłady z roztworu Rivanolu.
Zapalenie penisa – kiedy wymaga kontaktu z lekarzem?
W przypadku stanów zapalnych żołędzi bądź napletka o nieznanej pacjentowi przyczynie, przebiegających z:
- pieczeniem,
- bólem,
- obrzękiem,
- niepokojącą wydzieliną,
- bólem podczas oddawania moczu,
- innym objawem, który nie ustępuje w ciągu kilkunastu lub kilkudziesięciu godzin,
niezbędna jest pilna konsultacja z lekarzem rodzinnym, a następnie być może z dermatologiem, urologiem lub wenerologiem.
Lekarz postawi diagnozę na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego, w niektórych przypadkach konieczne jest też pobranie wymazu i wykonanie posiewu wydzieliny z penisa, a czasami również biopsja tkanki żołędzi lub napletka.
Leczenie zapalenia penisa – jak przebiega?
Terapia stanu zapalnego penisa zależy od przyczyny problemu, w każdym przypadku jednak bardzo ważne jest przestrzeganie zasad higieny i prawidłowa pielęgnacja objętego chorobą prącia, zazwyczaj również wstrzemięźliwość seksualna aż do momentu wyleczenia.
W przypadku infekcji bakteryjnych niezbędna jest antybiotykoterapia (miejscowa lub doustna), w zakażeniach wirusowych pomocne mogą być leki przeciwwirusowe (np. acyklowir w opryszczkowym zapaleniu penisa), zakażenia grzybicze leczy się preparatami przeciwgrzybicznymi (np. klotrimazol, flukonazol, ketokonazol). W wielu przypadkach konieczne może być zastosowanie maści lub kremu zawierającego glikokortykosteroid o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i łagodzącym świąd. W rzadkich przypadkach wskazany jest zabieg chirurgiczny, np. plastyka stulejki.
>> Jak przebiega badanie prostaty?
Zapalenie żołędzi i napletka - powikłania
Nieleczone zapalenie żołędzi i napletka w fazie przewlekłej może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
- zwężenie napletka i ujścia cewki moczowej,
- zrośnięcie napletka i żołędzi,
- parafimoza (zadzierzgnięcie żołędzi, powstanie ciasnego pierścienia z napletka po gwałtownym ściągnięciu go z żołędzi, bez możliwości odprowadzenia),
- rozsiane infekcje układu moczowego (również nerek) czy dysfunkcje seksualne (ból podczas stosunków mogący wpływać na obniżenie libido lub psychiczną blokadę skutkującą impotencją).
Nierozpoznane i nieleczone podłoże stanów zapalnych męskich narządów płciowych wyklucza aktywne współżycie seksualne ze względu na duże ryzyko zakażenia partnerki, a z powodu postępujących dolegliwości bólowych często uniemożliwia też masturbację.
