Jak poprawić wzrok – czy domowe sposoby pomogą? Polecamy ćwiczenia, pielęgnację i suplementy

Pogarszanie się wzroku – z tym się trzeba pogodzić

Pogarszanie się wzroku wraz z wiekiem jest procesem naturalnym. W medycynie istnieje pojęcie starczowzroczności (prezbiopii) – w wyniku starzenia się organizmu nasze oczy tracą zdolności akomodacyjne. Prezbiopia utrudnia skupienie wzroku na obiektach znajdujących się blisko i szybkie przemieszczanie wzroku między punktami będącymi w różnych odległościach. Objawia się to m. in. problemami z czytaniem – litery zaczynają się zamazywać. Problem prezbiopii dotyczy wszystkich – zarówno osób z krótko-, jak i dalekowzrocznością oraz tych bez wady wzroku, i nie da się z nim uporać domowymi sposobami. Do diagnozy starczowzroczności konieczna jest wizyta u okulisty, który zaleci odpowiednie soczewki korygujące.

Męty w oku – naturalne zaburzenie widzenia

Zazwyczaj naturalnym procesem jest także pojawianie się mętów (zmętnień) w oku – odbieranych jako błysków, punktów, kresek przysłaniających obraz lub pojawiających się w polu widzenia. Są one widoczne szczególnie, kiedy patrzymy na jasne pole lub po wstaniu z pozycji leżącej. Męty w oku pojawiają się u osób zdrowych (na ogół po 50. roku życia) jako efekt naturalnych ubytków lub nierówności w ciele szklistym. Zauważenie mętów powinno się jednak zgłosić okuliście, ich obecność może bowiem towarzyszyć dolegliwościom i chorobom, jak:

• obecność ciała obcego w oku,
• powikłania cukrzycy (retinopatia cukrzycowa),
• schorzenia siatkówki oka (oderwanie siatkówki),
• anemia,
• migrena,
• nadciśnienie tętnicze,
• guz wewnątrzgałkowy.

Co dziś męczy oczy?

Czynnikiem wpływającym na kondycję wzroku, na który mamy wpływ, jest nasz tryb życia – a ten dzisiejszy nie jest dla oczu naturalny. Oko nie jest przystosowane do wielogodzinnego wpatrywania się w monitor, czytania ani patrzenia na przedmioty z bliska przez długi czas. Nie służy mu także sztuczne światło, klimatyzacja i zanieczyszczenie powietrza. Wszystko to sprawia, że oczy się męczą, i osłabia kondycję wzroku.  

Zespół suchego oka – współczesny problem

Do najczęstszych problemów ze wzrokiem wynikających z trybu życia i warunków pracy należy dziś zespół suchego oka. Objawia się wysuszeniem, pieczeniem i zaczerwienieniem gałek ocznych. Do wysuszenia oczu dochodzi najczęściej na skutek długotrwałego wpatrywania się w ekran (zazwyczaj zbyt rzadko wówczas mrugamy, przez co gałki oczne nie zostają wystarczająco nawilżone), przebywania w suchych pomieszczeniach i braku higieny oczu. Z dyskomfortem wywołanym zespołem suchego oka możemy spróbować poradzić sobie domowymi lub aptecznymi sposobami, jeśli jednak objawy będą się utrzymywać lub się nasilą, konieczna jest konsultacja z okulistą.

Jak często konsultować się z okulistą?

Okulistę należy odwiedzać kontrolnie, nie tylko wtedy, kiedy pojawia się problem z oczami. Raz do roku wzrok powinni kontrolować ci, którzy mają stwierdzone wady wzroku, a raz na dwa lata – ci, którzy problemów nie mają.

Jak dbać o wzrok

Zabiegi i produkty pielęgnacyjne dla oczu

Pielęgnacja oczu może znacząco poprawić jakość widzenia i usunąć problemy związane z uczuciem suchych i zmęczonych oczu. O prawidłowej higienie powinni pamiętać wszyscy, nie tylko osoby noszące soczewki kontaktowe, którym często okuliści przypominają o odpowiedniej higienie.

1. Zmywanie makijażu na noc – w tym celu nie pocieraj oczu, ale nałóż na nie na minutę waciki nasączone środkiem do demakijażu. Tusz rozpuści się i łatwiej będzie go usunąć bez pocierania oczu.
2. Chusteczki do oczu – sprawdzą się do usunięcia resztek makijażu, nawilżą oczy i dadzą im wytchnienie. Chusteczkę należy przyłożyć do zamkniętego oka – do powieki i nasady rzęs, a następnie delikatnie masować, wykonując koliste ruchy. Można ich używać raz – dwa razy dziennie.
3. Sztuczne łzy lub środki nawilżające oczy można stosować w przypadku długotrwałej pracy przed komputerem i odczuwania zmęczenia oczu.
4. Częste przerwy w pracy przed ekranem – co 15 minut staraj się spojrzeć za okno lub na rośliny w pomieszczeniu.
5. Okład na oczy z ciepłych wacików – waciki ułatwią zebranie wydzieliny z powiek i przyniosą ulgę zmęczonym oczom. Nakładając je na oczy, możesz wykonać od razu masaż powiek.
6. Przed założeniem soczewek kontaktowych dokładnie umyj ręce i osusz je ręcznikiem papierowym.

>> Sposoby na podkrążone oczy

Proste ćwiczenia do wykonania w pracy

W trakcie pracy na komputerze niezwykle ważne jest to, aby rozluźnić oko, które jest przed długi czas skupione na pracy. Oto kilka propozycji:

1. Oderwij wzrok od komputera i spójrz na coś, co jest daleko.
2. Przenoś spojrzenie z tego, co jest blisko, na to, co jest daleko.
3. Staraj się patrzeć w różnych kierunkach - do góry, na dół, w lewo i prawo i po skosie – to rozciąga mięśnie oka,
4. Mrugaj – to powoduje zwiększenie nawilżenia oka.
5. Zamknij oczy na chwilę.

Ćwiczenia do wykonania w domu

1. Czarny punkt – spójrz na białe tło i wyobraź sobie na nim czarną kropkę. Staraj się oddychać spokojnie i miarowo. Długość ćwiczenia powinna być uzależniona od widzenia czarnej barwy – jeśli zaczynasz widzieć poświatę, to znak, że czas przerwać.
2. Nieskończoność – zacznij rysować w powietrzu ręką znak nieskończoności i wodzić za nią wzrokiem. Nie ruszaj głową – poruszać powinny się tylko gałki oczne. Ćwiczenie można wykonywać także przy zamkniętych oczach.
3. Zamknij oczy i zacznij przesuwać gałki oczne w prawo, a potem w lewo – do momentu napięcia mięśni. Chwilę utrzymaj napięcie.
4. Palming – zamknij oczy i zasłoń je dłońmi tak, aby nie dotykały oczu. Obraz zacznie się robić coraz ciemniejszy – to dobrze. Im czarniej przed oczami, tym większe rozluźnienie mięśni oczu.

Przygotuj miejsce pracy

1. Dobre oświetlenie – wybierz żarówkę LED, która nie męczy wzroku.
2. Rób regularne przerwy w pracy.
3. Wietrz pomieszczenie, aby nie pracować stale w klimatyzowanym pokoju.
4. Górna krawędź ekranu komputera powinna znajdować się poniżej poziomu wzroku, nigdy powyżej.
5. Od ekranu komputera nie powinno odbijać się światło.

Zadbaj o dietę na wzrok

Nawadnianie

Niedobory pokarmowe mogą potęgować objawy zaburzeń widzenia, suchych i przemęczonych oczu. W pierwszej kolejności należy zweryfikować, ile płynów przyjmujemy dziennie. Prawidłowe nawodnienie organizmu przekłada się na wszystkie organy, także na oczy.

Ograniczenie słodyczy

Prawdopodobieństwo rozwoju zaćmy jest wyższe u osób, które spożywają dużo produktów o wysokim indeksie glikemicznym oraz niskiej jakości węglowodanów i cukru. Lepiej zatem zrezygnować z tego typu produktów w diecie.

Witamina C

Uczestniczy w syntezie kolagenu odpowiedzialnego za trwałość naczyń krwionośnych. Znajdziemy ją w cytrusach, brokułach, kalafiorze, papryce, brukselce, truskawkach i kiszonkach.

Witamina A

Niedobory tej witaminy powodują kurzą ślepotę (pogorszenie widzenia po zmroku) oraz zespół suchego oka. Znajdziemy ją w warzywach o kolorze czerwonym i pomarańczowym, np. marchwi, pomidorach czy brzoskwiniach.

Witamina E

Antyoksydant wzmacniający naczynia krwionośne. Znajdziemy ją w nasionach i orzechach (słoneczniku, pestkach dyni, sezamie, migdałach, orzechach włoskich, zarodkach pszenicy, pestkach winogron) oraz w produktach pełnoziarnistych, kaszach i oliwkach.

Witamina D₃

Chroni przed nadmiernym wysychaniem oczu, jej niedobór może także wpływać na krótkowzroczność. Witamina D powstaje w skórze pod wpływem promieni słonecznych, pożywienie (wątróbka, tłuste ryby, jajka, nabiał) dostarcza jej w niewielkim stopniu, dlatego w sezonie jesienno-zimowym w naszym klimacie warto rozważyć jej suplementację.

Luteina i zeaksantyna

Luteina i zeaksantyna są naturalnymi barwnikami z grupy karotenoidów, a gromadzą się w plamce żółtej i soczewce oka. Odpowiadają za ochronę oka przed promieniowaniem UV. Ich niedobory mogą prowadzić do zwyrodnienia plamki żółtej, rozwoju zaćmy i jaskry. Luteinę i zeaksantynę zawierają: jarmuż, kapusta, natka pietruszki, papryka i zielony groszek.

Kwasy omega-3

Ich obecność w diecie jest bardzo ważna dla oczu – zapobiegają ich wysychaniu oraz obniżają ciśnienie śródgałkowe, chroniąc przed rozwojem jaskry. Znajdziemy je przede wszystkim w tłustych rybach, ale także orzechach włoskich i siemieniu lnianym.

Cynk

Zapobiega osłabianiu wzroku wraz z wiekiem, chroni przed krótkowzrocznością oraz zwyrodnieniem plamki żółtej. Wspomaga także widzenie po zmroku oraz rozróżnianie odcieni szarości. Cynk znajdziemy w jajach i produktach pełnoziarnistych.

>> Prezenty dla seniora z apteki

Suplementy diety wspomagające pracę oczu

Suplementy nie zastąpią zdrowej, zbilansowanej diety, mogą jednak pomóc uzupełnić niedobory mikroelementów. Preparaty wspomagające pracę oczu zawierają m.in.:

• witaminę A (retinol)
• witaminę C
• witaminę E (zazwyczaj jest ona dostępna razem z witaminą A, bowiem ułatwia jej przyswajanie).
• witaminę D3
• selen,
• cynk (suplementując cynk, należy pamiętać, że wypłukuje on miedź z organizmu, dlatego przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem),
• mangan,
• miedź,
• kwasy omega-3,
• luteinę
• antocyjany.

>> Łzawienie oczu – co może oznaczać, jak dobrać krople

Jak dbać o wzrok dziecka?

W przypadku pojawienia się problemów ze wzrokiem u dziecka należy zgłosić się do okulisty, by wykonał niezbędne badania. Może on skierować pacjenta do ortoptysty, czyli specjalisty zajmującego się ćwiczeniem oczu.
Na co dzień warto pamiętać, że dzieci nie powinny spędzać dużo czasu przed ekranem telewizora ani tabletu. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia:

• dzieci do 18. miesiąca życia nie powinny mieć dostępu do ekranu,
• dzieci od 18. do 24. miesiąca życia powinny mieć jak najmniejszy kontakt z ekranem,
• dzieci od 2. do 5. roku życia nie powinny spędzać przed telewizorem więcej niż godzinę dziennie, a przed małym ekranem – nie więcej niż 15 minut dziennie.

Również dziecku w starszym wieku powinno się ograniczać dostęp do telewizji czy komputera – długotrwałe wpatrywanie się w ekran w pozycji siedzącej wpływa na rozwój wad postawy i wad wzroku.

>> Jak chronić oczy przed promieniowaniem UV?