Suplementy diety dla seniorów

Wśród schorzeń typowych dla wieku podeszłego wymienia się przede wszystkim:

• nadciśnienie tętnicze,
• chorobę Alzheimera,
• przerost lub nowotwór prostaty,
• cukrzycę,
• problemy okulistyczne (np. zaćmę),
• osteoporozę,
• zmiany fizjologiczne, m.in. zmniejszenie perystaltyki jelitowej, obniżenie kwasowości w żołądku, zmniejszanie się wchłaniania z jelit.

Seniorzy zmagają się też z depresją, najczęściej nierozpoznaną i nieleczoną.

Przyczyn niedoborów substancji odżywczych w diecie seniorów może być wiele: ograniczenia ekonomiczne, które sprawiają, że wielu seniorów oszczędza na jedzeniu, utrata apetytu oraz pogorszenie zmysłów smaku i zapachu, problemy z uzębieniem, przyjmowanie leków, niedostateczna wiedza, choroby powodujące zaburzone trawienie i wchłanianie.

Dlatego, w niektórych przypadkach zasadne jest uzupełnianie braków suplementami. Trzeba jednak pamiętać, aby ZAWSZE robić to w uzgodnieniu z lekarzem.

Starsze osoby ze względu na wielość współistniejących schorzeń często zażywają leki, które w połączeniu z suplementami mogą działać inaczej, znosić swoje działanie lub wręcz wchodzić w niebezpieczne interakcje.

>> Zestawy witamin i minerałów dla kobiet i mężczyzn, multiwitaminy

>> Suplementy diety obniżające poziom cukru we krwi

>> Preparaty na wzmocnienie serca

Dieta seniora

Wśród starszych osób przyjmujących ponad pięć leków dziennie, nawet co druga osoba może być niedożywiona. Seniorzy słabiej odczuwają pragnienie i głód, zaś masa wątroby spada o 30-40 proc. Inaczej trzeba jeść, gdy organizm nie działa na pełnych obrotach.

Niedożywienie może dotyczyć również osób z nadwagą czy otyłością, gdy te spożywają posiłki o dużej kaloryczności, ale ubogie w składniki odżywcze, np. żywność wysoko przetworzoną. Objawy niedożywienia to m.in. osłabienie i wrażliwość na zimno związana z obkurczaniem się naczyń krwionośnych.

U seniorów gorzej funkcjonuje układ pokarmowy. Zanika między innymi błona śluzowa i zmniejsza się masa mięśniówki, co przyczynia się m.in. do spowolnienia motoryki jelit i występowania problemów z zaparciami. Najczęstszym powodem zaparć jest przyjmowanie zbyt małej ilości płynów, dieta uboga w błonnik oraz brak ruchu, który powoduje, że pogarsza się perystaltyka jelit. Uwaga! Jeśli błonnik jest przyjmowany bez dostarczania wystarczającej ilości płynów może dojść do zaparć.

Osoby w podeszłym wieku powinny mniej jeść produktów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe, tj. produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak: mięso wieprzowe i wołowe, wędliny czy też produkty mleczne o wysokiej zawartości tłuszczu. Muszą także ograniczyć tłuszcze piekarnicze, słodycze i ciasta. Ważny jest sposób przygotowania potraw. Lepiej wybierać dania lekkostrawne, przygotowane poprzez gotowane w wodzie i na parze, a także duszone bez tłuszczu w folii lub pergaminie.

Zalecane zapotrzebowanie energetyczne dla kobiet powyżej 65. roku życia, prowadzących mało aktywny tryb życia, wynosi ok. 1750 kcal/dobę, a dla mężczyzn - 1950 kcal/dobę. Trzeba jeść składniki w odpowiednich proporcjach: ok. 50–60 proc. węglowodanów, 25–30 - tłuszczów i 12–15 proc. białek.

W diecie osoby w podeszłym wieku należy uwzględniać tłuszcze roślinne w postaci olejów (dodawane na ciepło: rzepakowy i oliwa z oliwek rafinowana oraz dodawane na zimno: olej rzepakowy i oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, olej lniany).

Warto jeść orzechy (laskowe, włoskie, migdały, nerkowce) i nasiona (słonecznik, dynia), ale zawsze w niewielkich porcjach (1 porcja = mała garść).

Jadłospis osoby po 65. roku życia powinien być urozmaicony, dostarczający żywności najbardziej wartościowej pod względem odżywczym. Wraz z wiekiem zmieniają się potrzeby organizmu pod kątem niezbędnych mikro- i makroskładników. Dlatego, warto pamiętać o badaniach profilaktycznych. Jeżeli po wykonaniu badań kontrolnych wyniki wskazują, że masz niski poziom np. żelaza, warto przeanalizować swój jadłospis, gdyż niedobory wybranych składników odżywczych mogą pochodzić właśnie z nieprawidłowego odżywiania.

Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej zaleca codzienne spożywanie co najmniej 5 porcji warzyw i owoców, najlepiej w postaci surowej i świeżych. Jednak nie każda osoba starsza dobrze toleruje owoce ze względu na przyjmowane leki, dlatego warto w takiej sytuacji pomyśleć o suplementacji. Dobór odpowiednich złożonych preparatów witaminowych dla seniorów zawsze powinien zaplanować lekarz. Są one konieczne, gdy dieta jest uboga.

Niedobory kwasów z rodziny omega

U wielu seniorów występują niedobory kwasów tłuszczowych wielonienasyconych z rodziny omega-6 lub omega-3. By je uzupełnić, trzeba jeść tłuste ryby morskie, takie jak makrela, łosoś czy śledź. Zaleca się spożywanie ryb 2–3 razy w tygodniu (w tym jeden raz w tygodniu porcja tłustej ryby morskiej). W miarę możliwości należy zamieniać mięsa czerwone (wieprzowina lub wołowina) na ryby lub dobrej jakości drób. Zmniejsza to ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia oraz schorzenia prowadzące do otępienia.

Witaminy dla seniorów

Ryzyko odwodnienia organizmu

Stały niedobór płynów, może prowadzić do niebezpiecznego odwodnienia. Niedobór wody obniża:

• sprawność umysłową,
• ogranicza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w wodzie, np. witamin z grupy B czy witaminy C, które odpowiadają za naszą odporność, regulują gospodarkę lipidową oraz chronią przed artretyzmem.

Warto pić wodę źródlaną oraz mineralną niegazowaną lub lekko gazowaną. To naturalne uzupełnienie strat płynów w organizmie. W ten sposób dostarcza się też składniki mineralne takie jak: wapń, magnez, potas.

Lekki napar zielonej herbaty - działa przeciwzapalnie. Reguluje też przemianę materii, dzięki temu łatwiej utrzymać prawidłową masę ciała. Jest źródłem naturalnych utleniaczy, które chronią organizm przed substancjami szkodliwymi.

Seniorzy mogą pić herbaty owocowe, ale powinni wybierać te niesłodzone i bez sztucznych aromatów. Trawienie poprawia napar z mięty i rumianku. Warto pić soki owocowe, ale tylko naturalne, bez dodatku cukru. Oprócz wody dostarczają także składniki odżywcze, które naturalnie występują w owocach takie jak: błonnik pokarmowy, witaminę C, witaminy z grupy B, potas i magnez. Warto sięgać także po soki warzywne, które są bogatym źródło witamin i składników mineralnych np.: betakarotenu oraz potasu. Zawierają także błonnik, który usprawnia pracę przewodu pokarmowego.

Pić najlepiej w małych porcjach w ciągu całego dnia. Wypić trzeba min. 7-8 szklanek płynów dziennie. Leki należy popijać wyłącznie wodą!

Groźne niedobory wapnia

Wraz z wiekiem zmniejsza się także zdolność wchłaniania w przewodzie pokarmowym wapnia. To może wynikać z niedoboru witaminy D, która reguluje wchłanianie wapnia w jelicie cienkim i wbudowuje go do kości. Dlatego podstawą zapobiegania osteoporozie jest jednoczesna odpowiednia podaż białka, a także wapnia i uzupełnianie witaminy D. Według wytycznych dla osób po 65. roku życia, ze względu na obniżoną syntezę skórną witaminy D, zaleca się jej uzupełnianie w formie suplementów w dawce 800–1000 IU/dobę przez cały rok.

Niedobory witaminy D wynikają zazwyczaj z rzadszej w wieku podeszłym ekspozycji na słońce oraz z właściwości starzejącej się skóry (niewystarczająca synteza witaminy D pod wpływem promieniowania UV). Na osteoporozę znacznie częściej chorują kobiety, co ma związek ze zmianami hormonalnymi pojawiającymi się w okresie przekwitania. Czynnikiem ryzyka są też współistniejące choroby, m.in. cukrzyca i reumatoidalne zapalenie stawów.

W profilaktyce osteoporozy ważna jest także witamina K, która jest rozpuszczalna w tłuszczach. Jej forma K2, produkowana jest przez bakterie symbiotyczne w przewodzie pokarmowym człowieka. Dostarczamy ją m.in.: przez spożywanie fermentowanych produktów mlecznych, tj. kefirów, jogurtów naturalnych oraz kiszonki.

>> Prezenty dla seniora z apteki

Ryzyko anemii - niedobory żelaza

Seniorzy narażeni są na niedobory żelaza. Jedną z przyczyn niedoborów jest niewystarczające jego spożycie z powodu diety ubogiej w mięso oraz warzywa zielone. W produktach pochodzenia roślinnego żelazo, występuje w postaci trudno rozpuszczalnych soli szczawianów, które w niewielkim stopniu wykorzystywane są przez organizm.

Na niedobory żelaza mogą wpływać także chroniczne infekcje oraz przewlekła utajona utrata krwi (np. w wyniku krwawienia z przewodu pokarmowego). Wśród innych czynników sprzyjających niedoborom żelaza uwzględnia się też długotrwałe przyjmowanie leków zobojętniających kwas solny w żołądku oraz występujące często u osób starszych przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka (np. w przebiegu infekcji Helicobacter pylori).

Konsekwencje niedoboru żelaza to:

• niedokrwistość,
• zmęczenie i osłabienie,
• osłabiony układ odpornościowy – częste infekcje,
• zaburzenia czynności mózgu, czyli gorsze myślenie, koncentracja, kojarzenie, problemy ze skupieniem uwagi.

Źródłem żelaza są produkty zwierzęce - mięso czerwone i jego przetwory, wątroba, żółtko jaja, owoce morza – małże, ostrygi, mule; produkty roślinne – nasiona roślin strączkowych, nasiona (dynia, sezam), brokuły, szpinak, jarmuż, buraki.

Najlepiej wchłania się żelazo pochodzące z produktów pochodzenia zwierzęcego. Witamina C zwiększa wchłanianie żelaza, dlatego dobrze jest jeść produkty bogate w witaminę C (np. pomarańcze, jarmuż czy papryka) w połączeniu z pokarmami bogatymi w żelazo. Nie należy popijać posiłków herbatą i kawą, ponieważ zmniejszają przyswajanie żelaza z produktów spożywczych.

Nie należy samodzielnie suplementować żelaza. Zawsze to należy skonsultować z lekarzem.

Niedobory witamin u seniorów

Witamina C pobudza wytwarzanie kolagenu; zwiększa przyswajanie żelaza z produktów roślinnych; poprawia odporność organizmu; opóźnia procesy starzenia.

Przyczyny niedoboru witaminy C to:

• przyjmowanie niektórych leków;
• nadużywanie alkoholu;
• palenie tytoniu;

Dla osób w starszym wieku szczególne znaczenie ma też odpowiednie spożycie witamin przeciwutleniających, to jest witaminy A (głównie beta-karotenu), witaminy C oraz E i witaminy B9, która występuje w żywności pod postacią folianów. spożywanie nadmiernie przetworzonej żywności (duże straty witaminy C są w trakcie gotowania, pieczenia, smażenia).

Konsekwencje niedoboru witaminy C:

• osłabienie organizmu;
• podatność na zmęczenie i infekcje;
• przewlekłe niedobry mogą powodować zmiany miażdżycowe i nowotworowe.

Przewlekłe schorzenia żołądka mogą nasilać występowanie niedoborów witamin z grupy B (tj. B6, B9, czy B12). Niedobory witaminy B12 dotyczą od 10 do 15 proc. proc. osób powyżej 60. roku życia.

Gdy brakuje witaminy B12, dochodzi do:

• niedokrwistości,
• zaburzeń w układzie krwiotwórczym,
• uszkodzenia układu nerwowego;
• podwyższonego poziomu homocysteiny (sprzyja chorobom układu krążenia).

 Niedokrwistości mogą towarzyszyć zmiany zwyrodnieniowe nerwów obwodowych oraz w ośrodkowym układzie nerwowym, które przy znacznych niedoborach u osób w podeszłym wieku objawiają się zaburzeniami czucia powierzchownego i głębokiego, niezbornością ruchów, zaburzeniami pamięci, przybierając cechy zespołu otępiennego. Duże ilości witaminy B12 powstają dzięki bakteriom żyjącym w naszych jelitach.

Źródłem witamin z grupy B są: m.in.: nasiona roślin strączkowych (soczewica, soja, ciecierzyca, soczewica, fasola) i warzywa zielone (m.in. brokuły, jarmuż, szpinak), a także pełnoziarniste produkty zbożowe.

>> Kolagen w proszku – do picia i na maseczkę. Rodzaje kolagenu w proszku