Iwermektyna – na co działa i gdzie można ją kupić?

Czym jest iwermektyna?

Iwermektyna jest pochodną awermektyny – produktu metabolitu bakterii glebowych Streptomyces avermitilis. Pobudza uwalnianie GABA (kwasu γ-aminomasłowego), w wyniku czego dochodzi do paraliżu mięśni pasożyta, a w konsekwencji do jego śmierci. Poza tym iwermektyna wykazuje działanie przeciwzapalne za sprawą blokowania wydzielania cytokin.

Iwermektyna – zastosowanie

W Polsce iwermektyna jest stosowana w leczeniu trądziku różowatego. W tabletkach sprawdza się w przypadku strongyloidozy jelitowej, mikrofilaremii czy świerzbu. W innych rejonach świata znalazła zastosowanie także w innych przypadkach, np. w leczeniu:

• wszawicy,
• zakażenia tęgoryjcem dwunastnicy,
• glistnicy,
• zakażenia włosogłówką ludzką,
• węgorzycy,
• filariozy,
• ślepoty rzecznej.

Leku nie przyjmuje się profilaktycznie, np. w przypadku podróży do krajów endemicznych poszczególnych pasożytów.

Iwermektyna – gdzie kupić?

W Polsce iwermektyna jest dostępna jedynie na receptę. W związku z tym można ją nabyć tylko w aptece. Istnieje jednak możliwość sprowadzania niedostępnych w Polsce preparatów iwermektyny. Wówczas jest konieczny import docelowy. Polega on na sprowadzeniu z zagranicy produktów leczniczych lub środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego za specjalną zgodą Ministerstwa Zdrowia.

Iwermektyna a trądzik różowaty

Iwermektyna w kremie jest stosowana w Polsce wyłącznie przy trądziku różowatym u osób dorosłych. Wykorzystuje się w tym przypadku głównie jej działanie przeciwzapalne, ale w patogenezie trądziku różowatego pojawiają się nużeńce, które niszczy iwermektyna. Sprawdza się wtedy jej działanie przeciwpasożytnicze.

Iwermektyna dla zwierząt

Środek ten znalazł zastosowanie także w weterynarii. Przykładowo iwermektyna dla koni w postaci pasty lub tabletek służy jako preparat na odrobaczanie. U świń, owiec i bydła stosuje się również roztwory do wstrzykiwań, płyny do użytku zewnętrznego lub proszki doustne. Z kolei jako żel iwermektyna sprawdza się jako preparat do uszu dla kotów. Iwermektyna dla gołębi ma postać zastrzyków, płynów zewnętrznych, a czasami jest podawana doustnie, również w celach przeciwpasożytniczych.

Iwermektyna – lek przeciwwirusowy

Przeprowadzono badania, które wykazały, że iwermektyna oprócz działania przeciwzapalnego i przeciwpasożytniczego wykazuje szerokie spektrum działania przeciwwirusowego. Potwierdzono, że zwalcza wirusy, takie jak wirus:

• grypy,
• dengi,
• Zachodniego Nilu,
• wenezuelskiego końskiego zapalenia mózgu,
• SV40.

Ponadto w związku z pandemią wirusa SARS-CoV-2 rozpoczęto badania w kierunku skuteczności iwermektyny w leczeniu COVID-19.

Iwermektyna a COVID-19

Oprócz działania przeciw pasożytom iwermektyna stała się potencjalnym lekiem w zwalczaniu wirusa SARS-CoV-2 wywołującego COVID-19. Najnowsze badania nie wykazały, aby iwermektyna sprawdzała się w leczeniu COVID-19, jednak zaobserwowano skuteczność w kwestii profilaktyki zakażenia SARS-CoV-2. Zaznaczono jednak ograniczenia metodyczne badań, dlatego nie można jeszcze potwierdzić iwermektyny jako skutecznego środka prewencyjnego COVID-19.

Iwermektyna – skutki uboczne

Oczywiście, jak każdy lek, również iwermektyna wykazuje skutki uboczne. Chociaż jest środkiem względnie bezpiecznym z racji braku przenikania przez barierę krew-mózg i szybkiej eliminacji leku z organizmu, może niekiedy wywoływać działania niepożądane, np.:

• świąd,
• zawroty głowy,
• nudności,
• biegunkę,
• zaburzenia czynności wątroby,
• krwiomocz,
• hipereozynofilię,
• niedokrwistość.

W Polsce jest jednak dostępny głównie krem z iwermektyną, w związku z czym działania niepożądane ograniczają się do objawów skórnych, takich jak:

• pieczenie,
• podrażnienie,
• suchość,
• rumień,
• kontaktowe zapalenie skóry,
• zaostrzenie trądziku.

Iwermektyna – dawkowanie

Iwermektynę w postaci kremu stosuje się raz dziennie (codziennie) przez maksymalnie 4 miesiące. Cykl leczenia można powtórzyć. Preparaty z iwermektyną można stosować w terapii skojarzonej, np. z doksycykliną.

Iwermektyna – tabletki

• Strongyloidoza: dawka jednorazowa 200 μg iwermektyny na kilogram masy ciała.
• Mikrofilaremia wywołana przez Wuchereria bancrofti: 150-200 μg na kilogram masy ciała jednorazowo raz na 6 miesięcy, a na obszarach endemicznych 300-400 μg na kilogram masy ciała raz na 12 miesięcy.
• Świerzb: jednorazowo 200 μg iwermektyny na kilogram masy ciała. Skuteczność ocenia się po około miesiącu. Druga dawka może być zalecona przez lekarza w ciągu od 8 do 15 dni (przy świerzbie norweskim lub skorupiakowym).

Iwermektynę w tabletkach przyjmuje się na czczo. Nie należy nic jeść w ciągu dwóch godzin przed przyjęciem tabletki i dwóch godzin po jej przyjęciu. Lek popija się wodą.

Iwermektyna – weterynaria

W przypadku stosowania leku w weterynarii bardzo ważne jest dawkowanie zgodne z masą ciała zwierzęcia.

Przeciwwskazania i środki ostrożności przy stosowaniu iwermektyny

Przeciwwskazaniem do stosowania iwermektyny jest nadwrażliwość na nią lub którykolwiek ze składników pomocniczych preparatu. Trzeba mieć na uwadze, że substancje pomocnicze również mogą odpowiadać za szereg działań niepożądanych.

>> Pasożyty jelitowe – objawy zakażenia. Czy należy się odrobaczać?