Do zakażenia nużeńcem może dojść w gabinecie kosmetycznym lub podczas kontaktu ze skórą zakażonego zwierzęcia. Jakie objawy daje nużyca i jak wygląda leczenie choroby wywołanej nużeńcem ludzkim?
Objawy nużeńca skórnego, ocznego, usznego. Jak leczyć nużycę?

Wizja pasożytów bytujących w gruczołach łojowych skóry może nieco przerażać, jednak najczęściej z ich obecności nawet nie zdajemy sobie sprawy. Wszak podejrzenie nużycy pojawia się zwykle u osób z trądzikiem, głównie różowatym czy u pacjentów skarżących się na nawracający jęczmień na oku. To oczywiście nie jedyne objawy nużycy, nazywanej też demodekozą – choroby wywoływanej pasożytem z grupy roztoczy.
Nużeniec skórny, oczny lub uszny – jakie przyczyny?
Do zakażenia nużeńcem dochodzi drogą kontaktową. Wystarczy kontakt z przedmiotami, których wcześniej dotykał ktoś zakażony, dlatego ryzyko rośnie choćby po wizycie w salonie fryzjerskim lub kosmetycznym. Zarazić można się praktycznie wszędzie, choćby dlatego, że jaja nużeńca roznoszą się nawet z kurzem. Nie powinno to jednak stanowić powodu do niepokoju, ponieważ sprawny układ immunologiczny jest w stanie sam uporać się z niechcianym pasożytem.
Szacuje się, że nużeniec występuje nawet u 90% osób powyżej 70. roku życia, a ryzyko rozwinięcia się nużycy wzrasta wraz z wiekiem.
Wśród ludzi rozpowszechnione są dwa gatunki:
· nużeniec ludzki (Demodex folliculorum)
· nużeniec krótki (Demodex brevis)
Z punktu widzenia pacjenta bardziej istotny jest jednak podział na nużycę skórną, oczną i uszną, który wyraźniej sugeruje, po jakich objawach diagnozuje się zakażenie.
Nużyca (demodekoza) jest chorobą powszechną, jednak samo zarażenie nużeńcem u większości osób nie daje objawów. Te pojawiają się zwykle u pacjentów z osłabioną odpornością, np. u alergików, seniorów, osób narażonych na długotrwały stres i zmagających się ze stanami zapalnymi skóry czy tych, które przeszły właśnie leczenie antybiotykami. Nużeniec częściej atakuje także osoby z nadmiernym wydzielaniem sebum, tj. ze skórą łojotokową.
Jakie są objawy zakażenia nużeńcem?
Zarażenie nużeńcem bardzo często przebiega bezobjawowo, jednak u części zakażonych widoczne są pewne oznaki, które powinny skłonić do badań w kierunku tej choroby:
· Wypryski skórne i wykwity krostkowe,
· Zaczerwienie i świąd skóry,
· Przesuszenie, a nawet łuszczenie się skóry,
· Zaostrzenie trądziku różowatego,
· Stan zapalny w obszarze brzegów powiek (łac. blepharitis),
· Zapalenie mieszków włosowych rzęs.
>> Problemy skórne - trądzik i wypryski
Najbardziej charakterystyczne są symptomy nużycy oka, które uwidaczniają się na powiekach i linii rzęs, a do tego są nad wyraz dokuczliwe:
· Świąd i zaczerwienienie powiek,
· Zespół suchego oka,
· Uczucie ciała obcego w oku,
· Wypadanie rzęs i ich nierówny wzrost,
· Uporczywe łzawienie,
· Nawracający jęczmień na oku.
Ostatni z objawów wynika bezpośrednio z większego ryzyka nadkażeń bakteryjnych, na które narażeni są zakażeni nużeńcem.
>> Żele i chusteczki do powiek
Jak zbadać, czy wyżej wymienione objawy wynikają z nużycy? Badanie w kierunku zakażenia nużeńcem polega na pobraniu próbek z jego miejsca bytowania i poddaniu ich ocenie pod mikroskopem.
W zależności o obszaru, w którym widać objawy, bada się:
· zeskrobiny naskórka,
· odciski skórne,
· wydzielinę gruczołów łojowych,
· rzęsy wyrwane wraz z cebulkami.
Podczas oceny mikroskopowej w próbce poszukuje się postaci dorosłej lub larwalnej nużeńca.
Czego nie lubi nużeniec, czyli jak wygląda leczenie?
Jeśli badanie laboratoryjne potwierdza nużeńca, jednak jego obecność nie daje żadnych objawów, zaleca się ograniczenie do profilaktyki – przestrzegania higieny, utrzymywania pościeli i ręczników w czystości, korzystania wyłącznie z własnych i czystych przyborów kosmetycznych, oczyszczania skóry.
W rzeczywistości problemem jest dopiero sytuacja, w której dochodzi do masywnego zarażenia. O nużycy mówi się bowiem dopiero wtedy, gdy pasożytów jest bardzo dużo i dają one wspomniane wcześniej objawy typu zapalenie mieszków włosowych, łojotokowe zapalenie skóry czy zapalenie brzegów powiek.
Leczenie nużeńca wdraża się, gdy nie znajduje się innych przyczyn wyjaśniających symptomy. Wszak nie tylko nużyca zaostrza łojotokowe zapalenie skóry i trądzik różowaty. Najskuteczniejsze jest mechaniczne usuwanie nużeńca, jednak leczenie przebiega pod okiem dermatologa, który może zalecić stosowanie kremu czy maści recepturowej z metronidazolem – składnikiem o działaniu przeciwpierwotniakowym i przeciwbakteryjnym.
Co jeszcze stosuje się w celu pozbycia się nużeńca?
· Preparaty na bazie benzoesanu benzylu wskazane do stosowania przy chorobach pasożytniczych, które działają ochronnie na skórę i łagodzą świąd,
· Chusteczki do higieny powiek i brzegów powiek - specjalistyczne chusteczki, które mają działanie antyseptyczne i utrzymują czystość powiek bez naruszania ich naturalnej bariery ochronnej,
· Preparaty z iwermektyną o działaniu pasożytniczym i przeciwzapalnym, które wykazują skuteczność m.in. w leczeniu zmian skórnych przy trądziku różowatym, a także działanie przeciwko nużeńcom.
Bardzo ważne jest również wzmacnianie odporności, ponieważ to jej zaburzenia sprzyjają zachorowaniu na nużycę. Przypomnijmy, nużeńcem zarażona jest większość z nas, ale tylko u nielicznych osób rozwija się demodekoza. W przypadku problemów skórnych wynikających z obecności nużeńca w gruczołach łojowych, zalecane są kolei maści i kremy łagodzące stany zapalne.