Choroba bostońska, bostonka, ospa bostońska, wirus bostoński – to potoczne określenia choroby dłoni, stóp i jamy ustnej. Pierwsze objawy bostonki to m.in. osłabienie i ból gardła. W przebiegu bostonki mogą pojawić się: wysypka w jamie ustnej (krostki w gardle), wysypka na stopach i dłoniach (czerwone kropki, bąble, białe krosty). Jak wygląda bostonka? Czy jest zaraźliwa? Jak długo trwa bostonka?
Bostonka u dzieci i dorosłych – objawy, leczenie
Co to jest bostonka?
Bostonka jest chorobą zakaźną (to choroba wirusowa), wywoływaną przez grupę wirusów (enterowirusy, najczęściej Coxsackie A16).
5 ważnych informacji o bostonce:
- Bostonka jest zazwyczaj bardzo łatwo rozpoznawalna – przebieg i objawy choroby bostońskiej są charakterystyczne (ale dopiero po okresie wylęgania, który trwa 3-5 dni, wcześniej choroba bostońska może przebiegać bezobjawowo);
- Bostonka u dzieci występuje częściej niż u dorosłych – chorują głównie dzieci, do 10. roku życia (dzieci uczęszczające na grupowe zajęcia, przebywających w żłobkach i przedszkolach, częsta jest też bostonka u niemowlaka);
- Zakażenie przenoszone jest poprzez bezpośredni kontakt (bostonka określana jest jako choroba brudnych rąk);
- Przebycie choroby nie daje odporności (choroba wywoływana jest przez różne wirusy);
- Samo określenie "choroba bostońska" używane jest potocznie - dawniej stosowano nazwy "wysypka bostońska", "osutka bostońska", poprawna nazwa: choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD – Hand, Foot and Mouth Disease).
Bostonka u dzieci i dorosłych – objawy
- ogólne osłabienie, złe samopoczucie,
- ból gardła,
- nudności (możliwe wymioty i biegunka),
- wysoka gorączka (nawet 39-40 st. C)
- bóle stawów, bóle kości,
- grudkowa osutka (krostki w jamie ustnej)
- bąble i wysypka na dłoniach i stopach,
- zmiany w obrębie jamy ustnej i błon śluzowych jamy ustnej.
Jak są objawy bostonki u dzieci i jak rozpoznać bostonkę u niemowlaka?
U dzieci poniżej 5. roku życia objawy często mylone są z objawami infekcji grupopochodnych (bostonka u niemowlaka może skutkować w pierwszej fazie zaburzeniami łaknienia, apatią, nudnościami, osłabieniem – łagodny przebieg). Pierwsze objawy choroby bostońskiej pojawiają się po ok. 2-3 dniach trwania choroby (charakterystycznym objawem bostonki są wysypka i grudki - pęcherzyki o średnicy ok. 3 mm w jamie ustnej dzieci).
Inne objawy bostonki
Bostonka u dzieci i osób dorosłych może też wywołać mniej charakterystyczne objawy, takie jak: boląca krosta na języku, czerwona wysypka na dłoniach, pomarańczowe plamy na dłoniach, zapalenie gardła – herpangina, zapalenie jamy ustnej, plamica, wybroczyny, afty, krosty i wysypka na pośladkach, czasami w okolicach intymnych oraz na plecach, objawy ze strony układu oddechowego, złuszczanie się płytki paznokcia – bruzdowanie paznokcia, tzw. linie Beau, onychomadeza - oddzielanie paznokci od macierzy).
Pamiętaj! Bostonka co prawda nie jest groźną chorobą, ale może prowadzić do niebezpiecznych powikłań, jeśli nie jest prawidłowo leczona lub zdiagnozowana. Jeśli obserwujesz u siebie, osób dorosłych z otoczenia lub u dziecka pierwsze niepokojące objawy – skonsultuj się z internistą online.
Bostonka – ile trwa choroba bostońska?
Bostonka u dzieci i dorosłych trwa zazwyczaj ok. 7-15 dni (wliczając w to okres wylęgania choroby – trwający ok. 3-5 dni od momentu zakażenia).
Przebieg choroby i czas trwania bostonki można podzielić na 4 fazy:
- 1. faza – 3-5 dni; to okres wylęgania, tzw. faza utajona, objawy na tym etapie zazwyczaj nie występują;
- 2. faza – 2-3 dni; prodromalna faza choroby, objawy bostonki pojawiają się m.in. w postaci reakcji obronnej organizmu - wysoka gorączka, dreszcze);
- 3. faza – 7-10 dni; na tym etapie najczęściej występuje wysypka na dłoniach i stopach
- 4. faza – etap zdrowienia i gojenia się nadżerek po grudkach i wysypce; może trwać nawet kilkanaście dni – w zależności od stopnia zmian skórnych.
Leczenie bostonki. Jak przebiega leczenie choroby bostońskiej?
Podstawą leczenia choroby bostońskiej jest leczenie objawowe. Stosowane są m.in.:
- leki przeciwbólowe i leki przeciwgorączkowe (np. paracetamol, ibuprofen, metamizol),
- leki antyalergicznie (np. desloratadyna, cetyryzyna),
- leki przeciwświądowe (np. hydroksyzyna),
- maści na osuszanie pęcherzyków (w łagodzeniu objawów choroby).
Uwaga! Leczenie bostonki powinno odbywać się pod kontrolą lekarza – dobór leków i rodzaj terapii należy dobrać indywidualnie – po konsultacji lekarskiej. W przypadku bostonki u dzieci i dorosłych czasami dochodzi do odwodnienia (objawem choroby dłoni, stóp i jamy ustnej mogą być problemy pokarmowe i trudności z przełykaniem) - leczenie choroby dłoni powinno również obejmować odpowiednie nawadnianie organizmu.
Bostonka – przyczyny i zaraźliwość
Jakie są przyczyny bostonki?
Chorobę bostońską wywołują wirusy z rodzaju enterowirusów – najczęściej jest to wirus Coxsackie (A5, A9, A10, A16, B1, i B3) i enterowirus 71 (EV71).
Jak długo zaraża się bostonka?
Zakaźność bostonki może utrzymywać się aż do momentu zaniku wysypki. Do zakażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontakt z wydalinami lub wydzielinami. Wirus bostonki (wirusy coxsackie) znajduje się zarówno w ślinie czy wydzielinach z nosa i gardła, jak i w pękających krostkach i pęcherzykach na stopach i dłoniach.
Uwaga! Eneterowirusy (wirusy powodujące bostonkę, tzw. wirus bostoński) mogą utrzymywać się w stolcu nawet do 11 tygodniu od wyleczenia bostonki.
Czy dorośli mogą zarazić się bostonką?
Co prawda bostonka występuje głównie u dzieci, ale dorośli również mogą zachorować i istnieje ryzyko zarażenia się od dziecka. Szczególnie narażone na bostonkę są osoby z obniżoną odpornością lub chorobami przewlekłymi (m.in. cukrzyca). Warto wiedzieć, że wirus wywołujący bostonkę w pierwszej fazie może nie dawać objawów.
Bostonka – zdjęcia [galeria zdjęć]
Dalsza część artykułu – pod galerią zdjęć
Choroba dłoni i stóp – często zadawane pytania:
Bostonka a choroba dłoni, stóp i jamy ustnej - czym się różnią?
Różnicą jest nazwa; prawidłową nazwą dolegliwości jest choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, bostonka to nazwa potoczna.
Czy z bostonką można wychodzić na dwór?
Z bostonką można wychodzić na dwór, ale należy stosować się ściśle do porad lekarza (szczególnie: zadbać o higienę, unikać dużych skupisk, dzięki czemu istnieje mniejsze ryzyko przenoszenia choroby, kontakt z osobą chorą może być ryzykowny).
Czy bostonka może być bez gorączki?
Gorączka najczęściej występuje w przebiegu bostonki, ale u niektórych pacjentów wysypka i zmiany skórne w przebiegu bostonki mogą wystąpić bez gorączki. Przy bostonce nie zawsze występuje gorączka.
Czy bostonka nawraca – czy bostonką można zarazić się drugi raz?
Tak, bostonką można zarazić się wiele razy w ciągu życia – choroba wywoływana jest przez wiele szczepów wirusów, dlatego może nawracać (szczególnie w okresach osłabionej odporności).
Czy bostonka swędzi?
Zazwyczaj objawy choroby bostońskiej (skórne) nie dają objawów w postaci swędzenia czy pieczenia (m.in. na tej podstawie różnicuje się bostonkę od innych chorób).
Bostonka a szkarlatyna – jak odróżnić?
Różnicowanie bostonki i szkarlatyny nie jest łatwe i w każdym przypadku diagnozę powinien stawiać lekarz. Rozróżniając choroby zwraca się uwagę m.in. na lokalizację zmian (bostonka – wysypka głównie na dłoni i stopach, szkarlatyna - fizjologiczne zgięcia ciała, okolice kolan, łokci, pachwin). W przebiegu szkarlatyny dodatkowo może pojawić się biały nalot na migdałkach, zaczerwienienie gardła i malinowy język (uwypuklenie kubków smakowych, tzw. język żywoczerwony).
Czytaj też: Szkarlatyna (płonica) – objawy, leczenie, powikłania
Bostonka a ospa wietrzna – czym się różnią?
W przebiegu ospy wysypka pojawia się na całym ciele (szczególnie: ręce, nogi, brzuch, plecy). Zazwyczaj zmiany skórne wyglądają w bostonce i ospie nieco inaczej (bostonka – podłużne, niewielkie krostki, ospa wietrzna – okrągłe zmiany).
Czytaj też: Ospa wietrzna - objawy, przebieg, leczenie
Jakie mogą być powikłania bostonki?
Powikłaniem w przebiegu choroby może być odwodnienie. Może też dochodzić do utraty paznokci, a w skrajnych przypadkach (w przypadku ciężkiego przebiegu bostonki) może wystąpić zapalenie mózgu (bardzo rzadko), wirusowe zapalenie opon mózgowych). Najczęściej choroba ma jednak łagodny przebieg.
Profilaktyka bostonki – jak uniknąć zakażenia?
Przede wszystkim należy zadbać o higienę osobistą (zalecane jest częste mycie rąk) i wzmocnić odporność, zadbać o dietę, zdrowo się odżywiać (choroba dłoni, stóp i jamy ustnej przenosi się przede wszystkim z powodu niewystarczającej higieny). Niestety źródłem bostonki może być również skażona woda (bostonka u dzieci i dorosłych może wystąpić z powodu skażenia w kąpieliskach i na basenach, jacuzzi). Wirus może też przenosić się przez zanieczyszczone przedmioty.
Jeśli chcesz wzmocnić odporność, dobierz odpowiednie preparaty wspomagające układ odpornościowy, skonsultuj się z lekarzem online lub farmaceutą (na czacie Apteline).
>> Biały nalot na języku – co może oznaczać i jak się go pozbyć?
Najczęściej zadawane pytania dotyczące bostonki u dzieci i dorosłych
Bostonka może przebiegać zarówno w sposób łagodny, jak i ciężki. W przypadku łagodnego przebiegu najczęściej jedynym powikłaniem jest odwodnienie spowodowane utrudnieniami w przełykaniu, dlatego tak ważne jest regularne podawanie choremu niewielkich ilości płynu. Następstwem rozdrapania pęcherzy bywa też wtórna infekcja bakteryjna. Jeżeli choroba przebiega w sposób ciężki, typowe powikłania obejmują zapalenie mózgu, wirusowe zapalenie opon mózgowych, a niekiedy nawet problemy na tle kardiologicznym.
Bostonka dotyka najczęściej dzieci do 5. roku życia, ale mogą też na nią chorować osoby dorosłe. Główną przyczyną choroby zakaźnej są wirusy z grupy enterowirusów (tzw. wirusy Coxsackie). Co ciekawe osoby dorosłe często same bywają wektorem zakażenia, roznosząc bostonkę, choć same nie mają jej objawów. Do przeniesienia choroby zwykle dochodzi drogą kropelkową, a szczyt zachorowań na bostonkę przypada w okresie letnio-jesiennym.
Okres wylęgania się bostonki trwa od 3 do 5 dni. Po tym czasie zaczynają występować objawy, które utrzymują się przez około 7 dni. Na czas trwania choroby wpływ ma również indywidualna odporność organizmu. Chorobę uznaje się za zakaźną do momentu ustąpienia wysypki, dlatego do tego czasu zaleca się izolację dziecka w domu i nieposyłanie go do szkoły lub przedszkola.
Przeciwdziałanie zakażeniu bostonką polega przede wszystkim na zachowaniu higieny osobistej. Duże znaczenie ma regularne mycie rąk, zwłaszcza po kontakcie z powierzchniami w pomieszczeniach o dużym natężeniu ruchu (supermarkety, dworce, lotniska). Aby zapobiegać dalszej transmisji bostonki, osoby chore powinny być izolowane od otoczenia aż do czasu ustąpienia objawów. Choć w Europie nie stosuje się szczepionki przeciwko bostonce, została ona dopuszczona do obrotu w Chinach.
