Zapalenie spojówek występuje u dzieci i dorosłych. Typowe objawy tej dolegliwości to swędzenie powiek, łzawienie oczu, uczucie kłucia, obrzęk powiek, światłowstręt. Ważne jednak, by lekarz określił przyczynę zapalenia spojówek, bo te są różne i warunkują leczenie.
Zapalenie spojówek – objawy, rodzaje, przebieg schorzenia
Spojówka to delikatna błona śluzowa, która chroni oczy przed urazami oraz infekcjami, a równocześnie rozprowadza łzy na powierzchni gałek ocznych. Jest jednak bardzo wrażliwa na zanieczyszczenia, zbyt ostre światło czy… pocieranie rękami. Do zapalenia spojówek może więc dojść bardzo łatwo.
Zapalenie spojówek — objawy i rodzaje schorzenia
Zapalenie spojówek to stan zapalny rozwijający się w spojówkach. Odpowiadają za niego bakterie, wirusy, grzyby, a w ostatnich latach także alergeny.
Bakteryjne zapalenie spojówek – częste u dzieci
Najczęściej występujący rodzaj zapalenia spojówek. Zazwyczaj występuje w obydwu oczach i najczęściej dotyczy dzieci. Jego cechą charakterystyczną jest wydzielina ropna, która bywa tak gęsta, że otwieranie oczu sprawia trudność. Pojawia się również przekrwienie i obrzęk powiek. W zaawansowanym stadium mogą wystąpić także szaro-żółte plamy lub krwiste wybroczyny. Bakteryjne zapalenie spojówek niekiedy ma gwałtowny i ciężki przebieg — jeśli podejrzewasz tę chorobę u dziecka, nie zwlekaj z konsultacją lekarską.
Rzeżączkowe zapalenie spojówek – możliwe u niemowląt
To śluzowo-ropne zapalenie spojówek wywołane przez bakterie Neisseria gonrrhoeae. Stan zapalny spojówki pojawia się głównie u noworodków dwa do czterech dni po urodzeniu. Jest spowodowany przejściem zakażenia z intymnych okolic matki chorującej na rzeżączkę. Obecnie jest to jednak bardzo rzadki typ zapalenia spojówek dzięki zabiegowi Credego, który zabezpiecza dziecko przed infekcją. Zabieg Credego polega na zakropleniu oczu noworodka zaraz po porodzie roztworem azotanu srebra. Roztwór niszczy Neisseira gonorrhoeae.
Wirusowe zapalenie spojówek
Najczęściej drogą zakażenia wirusowym zapaleniem spojówek jest potarcie oka brudną ręką. Zdarza się również, że infekcja przechodzi z nosa czy zatok przynosowych. Do zakażenia wirusowym zapaleniem spojówek może dojść również poprzez kontakt z chorymi osobami lub korzystanie ze wspólnych ręczników czy kosmetyków do oczu.
Wirusowe zapalenie spojówek przeważnie nie wymaga lekarskiej interwencji i mija samoistnie. Jest to częsta przypadłość w okresie jesienno-zimowym, czyli w czasie nasilonych infekcji górnych dróg oddechowych. Typowym objawem dla tej dolegliwości jest swędzenie i uczucie ciała obcego w oku, wydzielina surowicza i obrzęk. Czasami dochodzi też do światłowstrętu, łzawienia i bólu. Często zdarza się, że choroba początkowo obejmuje tylko jedno oko, a po kilku dniach przenosi się na drugie.
Wirusowe zapalenie spojówek może być objawem innej choroby
Wirusowe zapalenie spojówek może występować samodzielnie lub jako objaw innej infekcji wirusowej. Może towarzyszyć np.:
- przeziębieniom i infekcjom górnych dróg oddechowych,
- grypie,
- różyczce,
- śwince,
- odrze.
Alergiczne zapalenie spojówek
Na przestrzeni kilku ostatnich lat często wykrywane jest alergiczne zapalenie spojówek, które wynika z bezpośredniego kontaktu z alergenem, zwłaszcza pyłkami roślin kwitnących. Charakterystyczne objawy to:
- przekrwienie,
- silne swędzenie,
- łzawienie,
- obrzęk powiek.
Ostre alergiczne zapalenie spojówek
Jest nagłe i pojawia się w momencie kontaktu z alergenem. Objawy również znikają szybko, najczęściej po 24 – 48 godzinach. Przyczyną wystąpienia tej dolegliwości może być użycie nowego tuszu do rzęs (ze środkiem powodującym uczulenie) albo dostanie się pyłków roślinnych do worka spojówkowego.
Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek
Jest przewlekłą i nawracającą dolegliwością. Występuje razem z katarem siennym u osób uczulonych na pyłki traw i drzew. U niektórych pacjentów sezonowe zapalenie spojówek może występować razem z tzw. katarem ocznym. Jest to dolegliwość objawiająca się nadmiernym wydzielaniem gęstej wydzieliny z kanalików łzowych.
Atopowe zapalenie spojówek
To rzadka choroba, dotyka przeważnie mężczyzn chorujących na astmę lub na katar sienny. Może mieć ciężki przebieg, a rogówka często wykazuje przerost brodawek. W stadium zaawansowanym może dojść do zrostów między spojówkami i do ich rogowacenia, co z kolei prowadzi do infekcji rogówki i zaburzeń widzenia.
Olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek
To stan zapalny spowodowany reakcją na ciało obce. Może być efektem noszenia soczewek kontaktowych, a nawet protez ocznych. Zdarza się również u pacjentów, którzy mieli założone szwy po operacjach chirurgicznych oczu.
Grzybicze zapalenie spojówek
Grzybicze zapalenie spojówek zdarza się bardzo rzadko i najczęściej pojawia się jako powikłanie po antybiotykoterapii. Czasami może wynikać z przeniesienia zakażenia, np. z narządów płciowych. Grzybicze zapalenie spojówek objawia się:
- zaczerwieniem,
- swędzeniem,
- łzawieniem,
- białawymi złogami w kanalikach łzowych.
Silny wiatr a zapalenie spojówek
Warto wyróżnić tzw. proste zapalenie spojówek wywołane np. silnym wiatrem, ostrym światłem, pyłem, mechanicznym podrażnieniem czy chronicznym brakiem snu. Jeśli dodatkowo występują zaburzenia filmu łzowego, może dojść do zespołu suchego oka, który charakteryzuje się np. uczuciem piasku pod powiekami, zaczerwienieniem czy podrażnieniami.
>> Zespół suchego oka - przyczyny, objawy i leczenie
Krople, antybiotyk, maści na zapalenie spojówek – leczenie
Jeżeli objawy stały się bardzo dokuczliwe i nie mijają — czas na konsultację z lekarzem pierwszego kontaktu lub z okulistą. Zwłaszcza jeśli chodzi o bakteryjne zapalenie spojówek u Twojego dziecka. Wówczas podaje się krople antybiotykowe o szerokim spektrum działania.
Przy wirusowym zapaleniu spojówek lekarz przepisuje leki przeciwwirusowe oraz odpowiednią maść lub krople. Jeżeli problemem jest zespół suchego oka, konieczne będzie nawilżanie powietrza i podawanie sztucznych łez. Z kolei alergiczne zapalenie spojówek leczy się poprzez podawanie leków przeciwhistaminowych (doustnie lub miejscowo). W niektórych przypadkach zachodzi potrzeba odczulania.
Zapalenie spojówek o podłożu grzybiczym wymaga zastosowania kropli lub maści przeciwgrzybiczych.
>> Atropina nie tylko do oczu. Działanie atropiny
Leczenie zapalenia spojówek – nie lekceważ problemu!
Niezależnie od rodzaju zapalenia spojówek warto pamiętać, że lekceważenie objawów może doprowadzić do poważnych problemów z oczami, a w niektórych przypadkach nawet do pogorszenia widzenia.
Domowe sposoby na zapalenie spojówek
Objawy zapalenia spojówek można łagodzić domowymi sposobami.
- Skuteczną metodą na niwelowanie obrzęku i zaczerwienienia są chłodne okłady z lodu lub maseczek silikonowych schłodzonych w lodówce. Warto również przemywać oczy naparem z ziela świetlika czy z rumianku.
- Ulgę przyniesie również noszenie okularów przeciwsłonecznych (przy światłowstręcie). Lepiej również zrezygnować na jakiś czas z kosmetyków do makijażu czy soczewek kontaktowych, aby nie podrażniać nadwrażliwych spojówek.
- Kiedy zapalenie jest aktywne, warto unikać kontaktu z chlorowaną wodą, czyli zrezygnować z chodzenia na basen.
- Nawet w przypadku dużego świądu nie należy trzeć oczu, a wydzielinę najlepiej jest usuwać wacikiem lub chusteczką jednorazową.
>> Jak poprawić wzrok – czy domowe sposoby pomogą? Polecamy ćwiczenia, pielęgnację i suplementy
Jak zapobiegać zapaleniu spojówek?
Pamiętaj, aby:
- Nigdy nie pożyczać kosmetyków do oczu.
- Często myć ręce, ponieważ to właśnie na nich znajduje się najwięcej zarazków.
- Nie pożyczać od innych soczewek kontaktowych.
- Dbać o higieniczne przechowywanie soczewek kontaktowych.
- Nie trzeć chorych oczu.
- W trakcie jakiejkolwiek infekcji oczu zrezygnować z makijażu.
- Myć ręce przed zakładaniem soczewek kontaktowych i używaniem kropli do oczu.
Zapalenie spojówek — kiedy do lekarza?
Zapalenie spojówek może przebiegać inaczej w zależności od źródła dolegliwości. Zapalenie spojówek wywołane przez bakterie lub wirusy jest najczęściej skupione w jednym oku. Z kolei przy alergii zapaleniu ulegają oczy w tym samym czasie. Zwykle towarzyszy temu łzawienie, silne swędzenie i wodnisty katar. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości najlepiej jest zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, a w drugiej kolejności do okulisty.
Jeśli leczenie nie zostanie wdrożone, nieświadomy pacjent może rozprzestrzeniać chorobę.
Czy zapalenie spojówek jest groźne?
Wizyta u okulisty staje się konieczna dopiero wtedy, gdy po zastosowaniu leczenia objawy nie ustąpią. Wówczas okulista przeprowadza badanie biomikroskopowe i szuka przyczyny choroby. Chociaż powikłania w postaci uszkodzenia rogówki w zapaleniu spojówek zdarzają się rzadko — warto udać się do lekarza, kiedy zauważymy pierwsze objawy.
