Test na menopauzę pomaga potwierdzić bądź wykluczyć, że u kobiety rozpoczął się okres przekwitania. Wynik testu zależy od poziomu hormonu FSH w moczu, który u kobiet w trakcie menopauzy jest podwyższony. Kiedy zrobić test na menopauzę i jak odczytać wynik?
Test na menopauzę – jak działa, kiedy i jak go wykonać? Interpretacja wyniku testu
Czy to już menopauza?
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że „menopauza to ostateczne ustanie miesiączkowania w wyniku utraty aktywności pęcherzykowej jajników, po którym przez okres 12 miesięcy nie wystąpiło już żadne krwawienie”.
Klimakterium jest naturalną biologiczną zmianą w życiu kobiety. To proces, który postępuje stopniowo, a poprzedza go okres przedmenopauzalny. Menopauza może pojawić się między 40. a 55. rokiem życia. Czas rozpoczęcia klimakterium zależy od predyspozycji rodzinnych, momentu wystąpienia pierwszej miesiączki, trybu i stylu życia, diety, przebytych chorób czy nałogów.
Objawy klimakterium
- nieregularne cykle, krwawienia skąpe lub bardzo obfite;
- plamienia międzymiesiączkowe;
- zanik miesiączkowania;
- nagłe uczucie gorąca na całym ciele;
- zlewne poty;
- nocne poty;
- bóle głowy;
- migreny;
- osłabienie pamięci i koncentracji;
- bezsenność;
- napady duszności;
- wahania nastroju;
- częste infekcje intymne;
- nietrzymanie moczu;
- suchość pochwy;
- bolesne stosunki;
- uczucie ciągłego zmęczenia;
- obniżenie libido.
Objawy tego rodzaju nie zawsze muszą wskazywać na początek przekwitania – mogą mieć inne przyczyny. W razie wątpliwości warto sięgnąć po testy na menopauzę.
Kiedy zrobić test menopauzalny?
Test na menopauzę z moczu wygląda i działa podobnie jak test ciążowy. Wynik opiera się na poziomie hormonu FSH (folikulotropowego) w moczu. Jest to hormon wytwarzany przez przysadkę, który pobudza jajniki do produkcji estrogenów. Gdy spada poziom estrogenów, przysadka, chcąc pobudzić jajniki, produkuje więcej FSH. W czasie menopauzy wygasają funkcje jajników i zmniejsza się stężenie estrogenów – dlatego poziom FSH w moczu będzie podwyższony.
Test najlepiej wykonać rano, z tzw. pierwszego moczu porannego, który zawiera największą ilość FSH.
Test na menopauzę można zrobić w dowolnym momencie cyklu miesiączkowego. Warto jednak wiedzieć, że w trakcie cyklu poziom FSH w moczu może się zmieniać. Z tego powodu najlepiej zrobić dwa testy w odstępie tygodnia.
Jak zrobić test na menopauzę z moczu?
Test na menopauzę można kupić w aptece bez recepty. W jednym opakowaniu znajdują się dwie sztuki. Wyglądają identycznie jak testy ciążowe i robi się je bardzo prosto (instrukcje użycia mogą się nieco różnić w zależności od producenta).
- Zbieramy mocz do czystego pojemnika.
- Na płytkę testową położoną poziomo nanosimy pipetą 3-4 krople moczu bądź umieszczamy końcówkę chłonną w moczu na 10 sekund.
- Czekamy kilka minut i odczytujemy wynik.
Jak interpretować wyniki testu na menopauzę?
Wynik test menopauzalnego z moczu może być:
Pozytywny (poziom FSH jest równy lub wyższy niż 25 mIU/mL) – na teście widać dwie czerwone linie.
Jeżeli wynik testu jest pozytywny, należy wykonać kolejne badanie po 5-7 dniach. Dwa kolejne badania z wynikiem pozytywnym sugerują, że kobieta przechodzi okres menopauzy. Zaleca się jednak konsultację z lekarzem w celu potwierdzenia diagnozy.
Pozytywny wynik testu może pojawić się także u kobiet, które osiągnęły wiek uznawany za okres przekwitania i nadal regularnie miesiączkują. W takim przypadku pozytywny wynik testu na klimakterium wskazuje, że kobieta jest w fazie przedmenopauzalnej.
Negatywny (stężenie FSH jest niższe niż 25 mlU/ml) – wskazuje, że klimakterium prawdopodobnie jeszcze się nie rozpoczęło. Na teście widać tylko jedną czerwoną kreskę w obszarze kontrolnym i brak kreski w obszarze testowym. Mogą też pojawić się dwie czerwone kreski, ale kreska w obszarze testowym będzie jaśniejsza od kreski w obszarze kontrolnym.
Jeżeli kobieta zaobserwowała u siebie inne objawy wskazujące na menopauzę, powinna skonsultować się z ginekologiem.
>> Rak jajnika – jakie daje objawy, jak można go wykryć?
Kiedy wynik może być błędny?
Jak zapewniają producenci, testy na menopauzę wykazują ponad 90-procentową skuteczność. Wynik może być niewiarygodny, jeśli kobieta przyjmuje hormonalne środki antykoncepcyjne. Test menopauzalny nie powinien być wykorzystywany jako metoda antykoncepcji.
Niektóre choroby i problemy zdrowotne mogą powodować błędny wynik testu na klimakterium. Do częstych przyczyn zatrzymania miesiączki lub wystąpienia nieprawidłowych krwawień należą między innymi:
- ciąża;
- zaburzenia hormonalne;
- nowotwory narządów rodnych;
- mięśniaki i polipy macicy;
- stres lub nagły spadek masy ciała.
Badania na menopauzę
Jeżeli test na klimakterium dał wynik pozytywny, należy odwiedzić ginekologa. Najlepiej, aby to lekarz potwierdził przechodzenie w okres przekwitania i pomógł ocenić gospodarkę hormonalną. Specjalista zleci dodatkowe badania: hormonów tarczycy, poziomu glukozy we krwi, wykonanie profilu lipidowego i sprawdzenie poziomu cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL, cholesterolu LDL, wykonanie prób wątrobowych oraz densytometrii, która pomoże ocenić ryzyko pojawienia się osteoporozy.
Kobieta powinna pamiętać o regularnym samobadaniu piersi i mierzeniu ciśnienia.
>> Badanie piersi jako profilaktyka raka – USG piersi, mammografia i samobadanie
Badania na menopauzę u ginekologa to:
- USG z głowicą waginalną (wynik badania – endometrium macicy o szerokości poniżej 4 mm, brak widocznych pęcherzyków Graafa oraz brak miesiączki od co najmniej 2 miesięcy – potwierdza klimakterium);
- badanie ginekologiczne (suchość błony śluzowej pochwy);
- badanie poziomu hormonów płciowych (wynik potwierdzający klimakterium to obniżony poziom estradiolu i podwyższony poziom FSH).
Potrzebne mogą być też badania służące dobraniu metody hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Oprócz FSH i estradiolu zbadany zostanie wówczas poziom LH, estrogenu i progesteronu.
U kobiet w okresie menopauzy hormonalna terapia zastępcza zmniejsza ryzyko wystąpienia między innymi:
- miażdżycy;
- zawału serca;
- udaru;
- choroby Alzheimera;
- raka jelita grubego;
- osteoporozy.
Dla kobiet, które nie mogą przyjmować syntetycznych hormonów, rozwiązaniem są naturalne fitoestrogeny.
>> Preparaty i tabletki na menopauzę
Test Kuppermana na klimakterium
Do oceny skali nasilenia objawów towarzyszących menopauzie służy tzw. indeks Kuppermana. To 11 pytań dotyczących częstotliwości występowania dolegliwości związanych z okresem przekwitania (między innymi uderzeń gorąca, potliwości, rozdrażnienia czy zaburzeń snu).
Wykonanie testu umożliwia oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia menopauzy. Aby obliczyć wartość indeksu, kobieta zaznacza odczuwane nasilenie każdego z wymienionych w teście objawów przekwitania.
Wynik testu Kuppermana może wskazywać na brak objawów menopauzy, zespół lekkich objawów wypadowych, zespół średnich objawów i tych o silnym nasileniu. Test jest dostępny na wielu stronach internetowych.
>> Menopauza (klimakterium) – objawy, etapy przekwitania. Leki i dieta przy menopauzie
