Przebodźcowanie, przestymulowanie u dzieci w wieku szkolnym: przyczyny, objawy, wsparcie

Układ nerwowy dziecka w wieku szkolnym – co warto wiedzieć?

Przebodźcowanie jest nierozerwalnie związane z układem nerwowym. U dzieci w wieku szkolnym, zwłaszcza w wieku 10-12 lat, zachodzi intensywny rozwój tego właśnie układu. Pojawiają się np. nowe synapsy (połączenia między dwiema komórkami nerwowymi lub między neuronem a gruczołem i mięśniem) oraz zwiększa się grubość kory mózgowej¹.

Większość zmian zachodzi w płatach czołowych, które odpowiadają m.in. za logiczne myślenie, planowanie, kontrolowanie reakcji oraz nadawanie zadaniom priorytetowości. Rozwija się też uwaga selektywna oraz zwiększa się szybkość przetwarzania informacji². Trzeba jednak pamiętać, że dziecko w wieku szkolnym nadal jest w fazie rozwoju i dojrzewania, więc wciąż może ulegać emocjom i intensywniej odbierać bodźce zewnętrzne.

Przebodźcowanie – co to jest?

Przebodźcowanie dziecka znane też jako przestymulowanie lub przebodźcowanie sensoryczne to stan, w którym dochodzi do przeciążenia psychofizycznego wywołanego przez nadmiar docierających bodźców. Pojawia się, gdy układ nerwowy nie radzi sobie z zachowaniem równowagi pomiędzy pobudzeniem a wyhamowaniem, bo musi przetworzyć więcej napływających do niego bodźców, niż faktycznie jest w stanie³.

Jakie są objawy przestymulowania u dzieci?

To, czego dla jednej osoby może być za dużo, dla innej może być wystarczające. Dlatego trzeba zwracać uwagę na objawy przebodźcowania dziecka. Należą do nich m.in.

• stres i niepokój;
• nadmierna aktywność lub jej brak;
• mrużenie oczu lub unikanie kontaktu wzrokowego;
• zatykanie uszu dłońmi;
• ucieczka do innego pomieszczenia;
• marudzenie lub płacz;
• krzyki i agresywne zachowania;
• napady złości i nadmierna frustracja;
• trudności z zasypianiem lub nocne wybudzenia;
• bycie nieobecnym tu i teraz, tzw. wyłączanie się;
• ziewanie i nagłe zasypianie;
• problemy z uwagą i utrzymaniem koncentracji na zadaniu.

Wsparcie dziecka w relaksacji i odprężeniu po przestymulowaniu

Przebodźcowany układ nerwowy dziecka trzeba uspokoić. Przydatne są techniki relaksacyjne skupiające się np. na powolnym, głębokim oddychaniu, słuchaniu spokojnej muzyki lub odgłosów natury. Pomocna jest też wizualizacja miejsca, w którym dziecko czuje się bezpiecznie. Relaksacją mogą być ćwiczenia rozciągające ciało lub praktyka jogi. Czasami pomaga zwykłe odwrócenie uwagi na 20-30 minut. W tym czasie możecie wspólnie zagrać w piłkę na świeżym powietrzu, iść na krótki spacer do lasu lub przeczytać bajkę relaksacyjną.

Po epizodach przestymulowania dziecko potrzebuje naładować baterie⁴. Konieczne jest zadbanie o jego podstawowe potrzeby, w tym zaspokojenie poczucia sytości oraz zapewnienie odpowiedniej dawki snu i odpoczynku. Wsparciem w łatwiejszym zasypianiu oraz zrelaksowaniu mogą być roślinne suplementy diety dla dzieci. Zawierają na przykład dwa znane i stosowane od lat naturalne składniki: wyciąg z ziela melisy oraz z szyszek chmielu, wspomagające zachowanie spokoju i odprężenia, oraz dodatek witaminy B6 dla wsparcia układu nerwowego.

Zdarza się, że przestymulowanie dziecka jest tak duże, że odbiera mu możliwość normalnego funkcjonowania, np. w szkole. Wówczas konieczna jest wizyta u psychologa.

Autorka: mgr Monika Gwarek, psycholog. Dyplom z psychologii (specjalność psychologia kliniczno-sądowa) uzyskała po pięcioletnich studiach na Akademii Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie ukończyła również studia podyplomowe Pedagogika ogólna oraz liczne kursy i szkolenia (m.in. z bajkoterapii, psychodietetyki). Ma doświadczenie w pracy w poradni psychologiczno-pedagogicznej, szkole oraz w świadczeniu usług pomocy psychologicznej.

Producent i podmiot prowadzący reklamę: Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM Sp. z o.o., Ostrzykowizna 14A, 05-170 Zakroczym