Pękające kąciki ust - przyczyny i leczenie. Sposoby na popękane kąciki ust

Pękające kąciki ust (zajady) to nieprzyjemna i dokuczliwa przypadłość. Mogą się one rozwijać spontanicznie lub w kontakcie z czynnikiem wywołującym. Objawem zajadów są początkowo suche usta, które wykazują tendencję do pękania i powstawania bolesnych nadżerek (może im towarzyszyć uczucie pieczenia i mrowienia). W uwagi na wilgotne środowisko okolic jamy ustnej gojenie powstających zmian bywa utrudnione. Metoda leczenia zajadów powinna być dobrana w oparciu o przyczynę, która spowodowała ich wystąpienie.

>> Co na spierzchnięte usta? Domowe i apteczne sposoby na suche usta

Pękające kąciki ust – przyczyny

Istnieje sporo potencjalnych czynników, które wpływają na rozwój zajadów. Do najistotniejszych z nich należą:

• niedobory żywieniowe – szczególnie niedobór witamin z grupy B (B₁, B₂, B₆, B₁₂) oraz minerałów (żelazo, cynk);
• infekcja bakteryjna lub grzybicza – narażone są na nie szczególnie dzieci, które odruchowo wkładają do ust ręce, brudne przedmioty czy smoczek, ale także osoby stołujące się w miejscach publicznych oraz stosujące ubogą higienę jamy ustnej;
• niewłaściwa pielęgnacja ust – niedostateczne nawilżenie ust prowadzi do łuszczenia i pękania skóry, a to predysponuje do infekcji grzybiczych; nawyk oblizywania ust prowadzi do ich przesuszenia i również zwiększa ryzyko wystąpienia zajadów;
• niekorzystne warunki pogodowe – szczególnie mroźne powietrze, które działa wysuszająco;
• spożywanie dużych ilości węglowodanów – sprzyja to rozwojowi infekcji grzybiczych;
• nadużywanie kawy i alkoholu – sprzyja to utracie witamin i minerałów;
• stosowanie restrykcyjnych diet eliminacyjnych, zaburzenia odżywania – prowadzą do stanu niedożywienia, w którym niedobory witamin i minerałów są szczególnie widoczne;
• obniżenie odporności – powracające zajady to problem dotykający diabetyków, osób posiadających wirusa HIV oraz stosujących antybiotykoterapię;
• ciąża – zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze w tym okresie może prowadzić do niedoborów pokarmowych i w ich konsekwencji zajadów;
• uszkodzenia mechaniczne – mogą być spowodowane przez aparat ortodontyczny, protezę, sztućce lub powstawać podczas wizyt stomatologicznych;
• choroby towarzyszące – AZS, toczeń rumieniowaty, liszaj.

Pękające kąciki ust – metody leczenia

Pęknięte kąciki ust ulegają samoistnemu gojeniu, jednak w wilgotnym środowisku okolic jamy ustnej proces ten może się znacznie wydłużyć, a nawet powodować powstawanie nieestetycznych blizn. Leczenie zajadów warto rozpocząć jak najwcześniej, kiedy zmiany nie są głębokie i rozległe oraz nie uległy zainfekowaniu. Aby złagodzić bolesność powstałych zmian i przyspieszyć ich wyleczenie warto zastosować następujące preparaty:

• maści z dodatkiem witamin B₂, A, E, pantenolu, które wykazują działanie odżywcze i regenerujące;
• maść cynkową o działaniu ściągającym i wysuszającym;
• maści z dodatkiem wyciągów roślinnych – wąkrotki azjatyckiej, popłochu pospolitego, szałwii lekarskiej, aloesu, miodu, które przyspieszają gojenie pęknięć skóry oraz działają kojąco;
• maści/pomadki natłuszczające, które chronią przed utratą wody i zapobiegają kolejnym pęknięciom (np. maść tranowa, wazelina);
• preparaty z dodatkiem kwasu mlekowego, który zapobiega rozwojowi bakterii;
• preparaty przeciwgrzybicze (np. klotrimazol).

Pękające kąciki ust – domowe sposoby leczenia

• stosowanie okładów z liści aloesu, plastrów ogórka, miodu;
• aplikowanie na powstałe zmiany gorącego masła lub mleka;
• nakładanie na pęknięcia papki wykonanej z rozgniecionej tabletki kwasu acetylosalicylowego zmieszanej z wodą;
• picie lub nakładanie na ranę mieszaniny drożdży i wody lub mleka (źródło witamin z grupy B).

>> Produkty na suche usta

Pękające kąciki ust – znaczenie diety

W większości przypadków za występowanie zajadów odpowiedzialne są niedobory witamin i minerałów. Dlatego też wprowadzenie urozmaiconej i zbilansowanej diety powinno być elementem wspomagającym leczenie zajadów, ale przede wszystkim środkiem profilaktycznym zapobiegającym ich rozwojowi w przyszłości. W niektórych przypadkach warto rozważyć doustną suplementację poszczególnych składników odżywczych.

W leczeniu i profilaktyce zajadów należy szczególnie zadbać o dostarczenie organizmowi następujących składników:

• witamina B₁ (tiamina) – dostarczana z produktów mięsnych, pełnoziarnistych, roślin strączkowych, orzechów;
• witamina B₂ (ryboflawina) – obecna w mleku i produktach mlecznych, jajach, produktach pełnoziarnistych, zielonych warzywach;
• witamina B₆ (pirydoksyna i jej pochodne) – jej źródłem są ryby, mięsa, rośliny strączkowe, orzechy;
• witamina B₁₂ (kobalamina i jej pochodne) – obecna głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego;
• żelazo – hemowe pochodzące z produktów zwierzęcych (wołowina, wieprzowina, podroby, drób, ryby, jaja) oraz niehemowe pochodzenia roślinnego (warzywa liściaste, korzeniowe, kapustne i owoce jagodowe);
• cynk – zawarty w produktach mięsnych, serach i jajach (lepiej przyswajalny) oraz produktach zbożowych (gorzej przyswajalny).

>> Wszystko, co musisz wiedzieć o odżywianiu

Pękające kąciki ust – zapobieganie

Profilaktyka zajadów nie jest trudnym do wykonania zadaniem, a wdrożona w życie przynosi wymierne korzyści w postaci zdrowych i zadbanych ust. Zapobieganie pękaniu ust to przede wszystkim:

• stosowanie bogatej w składniki odżywcze diety;
• dbałość o odpowiednie nawodnienie organizmu;
• ograniczenie spożycia węglowodanów, kawy i alkoholu;
• dbałość o higienę jamy ustnej, regularne wizyty stomatologiczne i wymiana szczoteczki do mycia zębów;
• codzienne nawilżanie i natłuszczanie ust, szczególnie w okresie zimowym (np. przy pomocy pomadek czy balsamów do ust);
• unikanie oblizywania ust;
• zmniejszenie narażenia na mechaniczne uszkodzenia ust (w przypadku noszenia aparatów ortodontycznych czy protez zębowych);
• regularny tryb życia, odpowiednia ilość snu, unikanie sytuacji stresowych;
• w przypadku dzieci – zwracanie uwagi na to, co dziecko wkłada do ust; dbałość o higienę rąk i przedmiotów codziennego użytku.