Leki na cukrzycę – interakcje. Które leki można stosować przy cukrzycy?

Osoby chorujące na cukrzycę sięgają po leki na typowe problemy zdrowotne, takie jak przeziębienie, kaszel, katar, ból głowy, ból zęba. Często diabetycy cierpią na choroby współtowarzyszące cukrzycy – przede wszystkim nadciśnienie tętnicze czy podwyższony poziom cholesterolu, co wiąże się ze stosowaniem kilku leków jednocześnie. Wiele leków może wchodzić w niekorzystne interakcje pomiędzy sobą.

Leki na cukrzycę a inne leki – na co zwracać uwagę? Które interakcje mogą być niebezpieczne? 

Cukier w lekach

Diabetycy powinni zwracać uwagę na zawartość cukru we wszystkich lekach, by dodatkowo nie obciążać swojego organizmu. Największa ilość cukru znajduje się zazwyczaj w syropach, wieloskładnikowych lekach na grypę i przeziębienie w saszetkach oraz tabletkach do ssania.

Należy unikać preparatów zawierających w swoim składzie glukozę, sacharozę czy syrop glukozowo-fruktozowy. Osoby chorujące na cukrzycę mogą stosować leki słodzone słodzikami. Słodziki nie podwyższają stężenia glukozy we krwi. Są to między innymi sorbitol, ksylitol, fruktoza, aspartam, acesulfam K.

Metformina – interakcje

Metformina jest jedną z najczęściej stosowanych substancji leczniczych o działaniu hipoglikemizującym. Metformina zawarta jest w lekach takich jak na przykład: Avamina, Glucophage, Formetic, Siofor. Z metforminą należy ostrożnie stosować leki takie jak glikokortykosteroidy, środki antykoncepcyjne, diuretyki, hormony tarczycy. Leki te mogą działać antagonistycznie do metforminy, czyli podwyższać poziom cukru we krwi. Diabetycy przyjmujący powyższe leki powinni częściej wykonywać pomiary glikemii.

Inhibitory konwertazy angiotensyny, czyli grupa leków stosowana w terapii nadciśnienia tętniczego, mogą zmniejszać stężenie glukozy we krwi. W przypadku, gdy pacjent stosuje leki z tej grupy, konieczne jest dostosowanie dawki metforminy. Lekarstwa zawierające nifedypinę zwiększają wchłanianie metforminy z przewodu pokarmowego. Cymetydyna zwiększa stężenie metforminy we krwi.

Pochodne sulfonylomocznika – interakcje

Pochodne sulfonylomocznika to leki zwiększające wydzielanie insuliny. W tej grupie leków najczęściej stosowane są: gliklazyd (Diaprel MR, Gliclada, Symazide MR), glipizyd (Glibenese GITS, Glipizide BP), glimepiryd (Amaryl, Glibetic, Avaron, Symglic). Łączne stosowanie pochodnych sulfonylomocznika z innymi lekami przeciwcukrzycowymi (insuliną, metforminą, akarbozą) niesie za sobą ryzyko zbyt dużego obniżenia glikemii. Taka skojarzona farmakoterapia zawsze powinna być pod kontrolą lekarza.

Efekt hipoglikemiczny może pojawić się przy łącznym stosowaniu pochodnych sulfonylomocznika oraz:

►leków przeciwzapalnych (np. fenylbutazon),

►leków stosowanych w leczeniu zakażeń bakteryjnych i grzybiczych (np. mikonazol),

►leków obniżających wysokie ciśnienie krwi (inhibitory konwertazy angiotensyny),

►leków stosowanych w leczeniu depresji (inhibitory MAO).

Niektóre leki mogą osłabiać działanie pochodnych sulfonylomocznika, co może prowadzić do znacznego podwyższania poziomu cukru. Do leków mogących powodować takie interakcje należą między innymi: glikokortykosteroidy (leki stosowane w leczeniu stanów zapalnych i alergii), leki sympatykomimetyczne (lekarstwa stosowane w leczeniu astmy, przekrwienia błony śluzowej nosa, kaszlu i przeziębieniu, w przyspieszonej akcji serca), chlorpromazyna (lek stosowany w leczeniu ciężkich zaburzeń psychicznych).

Interakcje gliptyn

Gliptyny, czyli inhibitory dipeptydylopeptydazy 4, zwiększają stymulowane glukozą wydzielanie insuliny. W leczeniu cukrzycy typu 2. stosuje się leki z tej grupy takie jak: sitagliptyna (np. Ristaben, Januvia), saksagliptyna (np. Onglyza), linagliptyna (np. Trajenta), wildagliptyna (np. Galvus).

Stosowanie sitagliptyny łącznie z innymi lekami niesie małe ryzyko wystąpienia istotnych interakcji. U osób z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek leki takie jak ketokonazol, itrakonazol, klarytromycyna czy rytonawir mogą zmieniać farmakokinetykę sitagliptyny.

Ryzyko pojawienia się interakcji zażywając saksagliptynę z innymi lekami jest bardzo małe. Łączne stosowanie z rifampicyną może prowadzić do osłabienia działania hipoglikemizującego leku.

Linagliptyna i antybiotyk rifampicyna stosowane łącznie mogą wpłynąć na zmniejszenie stężenia linagliptyny, czyli obniżenie jej skuteczności. Pozostałe leki podawane łącznie z linagliptyną nie wykazują istotnych klinicznie interakcji.

Podobnie jak inne gliptyny, wildagliptyna także nie wchodzi w istotne interakcje z pozostałymi stosowanymi lekami. Działanie obniżające poziom cukru we krwi może być hamowane przez równocześnie stosowane kortykosteroidów, sympatykomimetyków oraz leków stosowanych w chorobach tarczycy.

Interakcje flozyn

Flozyny to grupa leków, która hamuje aktywność kontransportera SGLT-2. Aktywność kotransportera SGLT-2 warunkuje wchłanianie glukozy z pramoczu w nerkach. Flozyny indukują więc wydalanie glukozy z moczem. Aktualnie w leczeniu stosuje się dapagliflozynę (Forxiga), empagliflozynę (Jardiance) oraz kanagliflozynę (Invokana).

Dapagliflozyna i empagliflozyna to leki, które mogą zwiększać działanie moczopędne diuretyków pętlowych i tiazydów, w wyniku czego dochodzić może do odwodnienia i nasilenia działania hipotensyjnego. Jednoczesne podawanie dapagliflozyny lub empagliflozyny z innymi lekami hipoglikemizującymi może wymagać zmniejszenia ich dawek, by zniwelować ryzyko hipoglikemii.

Ryzyko odwodnienia i niedociśnienia zwiększa się przy łącznym podawaniu kanagliflozyny i diuretyków. Insulina i pochodne sulfonylomocznika stosowane z kanagliflozyną mogą zwiększyć niebezpieczeństwo hipoglikemii, dlatego może być konieczne zmniejszenie dawek tych leków. Induktory enzymów: ziele dziurawca zwyczajnego, ryfampicyna, barbiturany, fenytoina, karbamazepina mogą zmniejszać ekspozycję kanagliflozyny, co przyczynia się do zmniejszenia jej skuteczności. Pacjenci, którzy stosują digoksynę lub inne glikozydy nasercowe powinni być pod stałą kontrolą lekarza, gdyż stężenie glikozydów nasercowych może zwiększać się w obecności kanagliflozyny.

Wiele leków wchodzi w interakcje z doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi. Interakcje te mogą wpływać na skuteczność oraz bezpieczeństwo leczenia pacjentów, dlatego diabetycy powinni być pod stałą opieką lekarską.