Co wabi, a co odstrasza komary, meszki i kleszcze? Naturalne sposoby na owady

Kleszcze szukają trudno dostępnych miejsc

Kleszcz wspina się na wysokie źdźbła traw i tam spokojnie czeka na przechodzące zwierzęta i ludzi. Na ciele wybiera okolice ciepłe i zaciszne: pachwiny, pod kolanem, za uszami. Dlatego na wycieczki zakładaj ubrania z długimi rękawami i nogawkami, by utrudnić mu dostęp do ciała (na jasnych rzeczach łatwiej zauważyć pajęczaka), a po każdym spacerze do lasu, parku rozbierz się i obejrzyj przed lustrem.

Jeśli znajdziesz intruza, chwyć go pęsetą jak najbliżej skóry (nie ma wtedy obawy, że szczypce rozgniotą kleszcza lub spowodują, że wydzieli zawartość jamy brzusznej do ranki) i delikatnie, ale zdecydowanym ruchem pociągnij. Jeśli w ciele zostanie głowa, trzeba ją wydobyć sterylną igłą. Absolutnie nie wolno smarować kleszcza masłem, bo zwymiotuje, co zwiększa ryzyko przeniesienia chorób odkleszczowych. Miejsce po wkłuciu zdezynfekuj spirytusem lub innym preparatem odkażającym.

Komary przyciąga ciepła krew

Jeżeli jesteś osobą energiczną, szybko się ruszasz, jesteś lekko spocona/y, komar niestety namierzy cię z łatwością dzięki temperaturze wyższej od temperatury otoczenia i wydychaniu dwutlenku węgla. Ciepła krew jest potrzebna samicom komarów do zaopatrzenia jaj w odpowiednie składniki.

Muchy i meszki o doskonałym wzroku

Muchy podobnie jak komary przyciąga wydychany przez nas dwutlenek węgla. Mają świetny wzrok, mogą łatwo wypatrzyć ofiarę. Szczególnie rozdrażnione i agresywne są w małych zamkniętych pomieszczeniach (namiot, wnętrze samochodu, łazienka).
Muchy domowe są natrętne, ale nie gryzą, za to muchy końskie – już tak. Gryząc, nacinają skórę, a następnie zlizują powstałą kropelkę krwi. Z kolei meszki mają dodatkowo w ślinie substancje drażniące, które krew szybko roznosi po całym organizmie. Ich ukłucia są swędzące i bolesne, trudno się goją oraz często pozostawiają wyraźny, krwawiący ślad. Podrażnionego miejsca nie należy drapać, bo infekcja szybciej przeniknie przez uszkodzoną skórę. Jeśli zauważysz wiele śladów po ugryzieniach, idź do lekarza – jad meszek może być przyczyną bardzo poważnych dolegliwości. Meszki najniebezpieczniejsze są dla zwierząt domowych – masowe ukąszenia mogą się dla czworonogów skończyć poważnymi chorobami układu krążenia.

Pamiętaj, meszki nie znoszą zapachu olejku waniliowego, nawet tego do ciasta.

Os najlepiej nie drażnić

Osa nie zaatakuje nas sama, chyba że zostanie przygnieciona, dotknięta. Podobnie szerszeń czy pszczoła – z daleka ostrzegają o miejscu pobytu. Jeśli znajdziesz się w pobliżu gniazda szerszeni, obejdź je z dużej odległości. Te owady atakują tylko rozwścieczone, a mogą agresywnie zareagować, kiedy będziemy próbować usunąć ich gniazdo bez fachowej pomocy (może to zrobić np. straż pożarna). By nie przyciągać żądlących owadów, należy zamykać butelki z płynami, kartony z sokami.

Jeżeli osa, pszczoła lub szerszeń użądlą, najlepiej jak najszybciej udać się do lekarza, który poda odpowiedni lek. Jadu nie wolno wysysać. Wystającego nad skórę żądła pszczoły nie wolno też naciskać – tam znajduje się zbiornik z jadem, naciskając go, aplikujemy sobie dodatkową dawkę toksyn. By bezpiecznie pozbyć się żądła, trzeba je delikatnie podważyć przy pomocy igły (koniecznie odkażonej lub nowej), a następnie bardzo ostrożnie i powoli wyjąć pęsetką lub pilniczkiem. Można też wcześniej żyletką lub bardzo ostrym nożem pościnać wystające ponad skórę zbiorniczki jadowe, a dopiero później wyciągnąć żądło. Jeżeli nie jesteśmy uczuleni na jad, warto w miejscu ugryzienia położyć zimny okład z roztworu octu (w przypadku użądlenia osy) lub sody oczyszczonej (w przypadku pszczoły i szerszenia).
Jeśli mamy alergię na jad owadów, musimy pamiętać, aby zawsze mieć przy sobie lek, zalecony wcześniej przez lekarza. W przypadku użądlenia powinno się go podać jak najszybciej – zwykle jest to adrenalina podawana we wstrzyknięciu domięśniowym. Po wykonaniu wstrzyknięcia również powinniśmy się zgłosić się do lekarza, by ustalić dalszą diagnostykę i leczenie.
Jeżeli wypijemy płyn, w którym będzie pływała osa, może się to skończyć tragicznie. Gdy owad użądli nas wewnątrz jamy ustnej, należy pilnie udać się do lekarza!

Zioła odstraszające owady

Niektóre zioła i rośliny warto hodować w ogrodzie lub na balkonie nie tylko ze względu na walory smakowe lub dekoracyjne. Ich obecność może nas chronić przed różnymi owadami.

• Lawenda dzięki charakterystycznym olejkom zapachowym skutecznie odstrasza komary oraz mole (ale ze względu na dość słodką woń może wabić osy i pszczoły).
• Podobniekocimiętkadoskonale odstrasza komary.
• Duża ilość olejków eterycznych zawartych w liściach mięty bardzo przeszkadza owadom. 
• Trawa cytrynowaze względu na panujące w Polsce warunki klimatyczne nie nadaje się do uprawy w ogrodzie, ale z powodzeniem możemy ją posadzić w doniczce i w razie potrzeby wystawiać na taras, by odstraszyć insekty. 
• Tymianek ma intensywny, cytrynowy zapach, który jest nie do zniesienia dla wielu owadów.
• Również bazylia i rozmaryn skutecznie odstraszają komary. Możemy dodać kilka gałązek tych ziół do ogniska lub grilla, aby pozbyć się owadów.

Olejki odstraszające owady

Dostępne w aptekach olejki eteryczne mogą służyć do aromatyzacji pomieszczeń w celu odstraszania owadów (za pomocą kominka zapachowego, dyfuzora, rozpylacza w sprayu). Pamiętajmy jednak, by nie nanosić nierozcieńczonych olejków eterycznych bezpośrednio na skórę, ponieważ mają właściwości drażniące. Nie zaleca się ich stosowania u małych dzieci ani u kobiet w ciąży. Wykorzystując olejek jako repelent, należy rozcieńczyć go w olejku bazowym, którym może być np. olej kokosowy lub oliwa z oliwek. Możliwe jest też dodanie olejku do kremu lub balsamu do ciała (zrób to tuż przed aplikacją na skórę). Przed nałożeniem preparatu na skórę warto wcześniej wykonać próbę uczuleniową.

Olejki odstraszające owady to między innymi:

• olejek cytronelowy: z liści i łodyg palczatki cytrynowej, czyli trawy cytrynowej. Częsty składnik gotowych repelentów oraz świec zapachowych odstraszających komary. Odstrasza również muchy i kleszcze.
• olejek rozmarynowy: z krzewu rozmarynu. Skutecznie odstrasza komary.
• olejek lawendowy: z kwiatów lawendy wąskolistnej. Odstrasza komary oraz mole.
• olejek geraniowy: z ziela pelargonii pachnącej. Odstrasza komary.
• olejek miętowy: z różnych gatunków mięty. Poza działaniem odstraszającym insekty wykazuje działanie miejscowo znieczulające, co łagodzi świąd i podrażnienie skóry.
• olejek eukaliptusowy: z liści drzewa eukaliptusowego. Odstrasza komary, muchy i inne owady.

>> Naturalne olejki eteryczne w ofercie Apteline

Co robić, gdy swędzi i piecze?

W naszych warunkach klimatycznych najczęściej jesteśmy narażeni na ukąszenia komarów, meszek, kleszczy, pcheł i pluskiew. Pamiętajmy, by miejsce po ukąszeniu w odkazić gotowym preparatem lub przemyć wodą z mydłem. Chłodzenie przynosi natychmiastową ulgę, więc w łagodzeniu świądu i obrzęku może pomóc przykładanie schłodzonych w lodówce żelowych kompresów. Poza tym można zastosować dostępny bez recepty żel z maleinianem dimetindenu – działa silnie przeciwświądowo, zmniejsza obrzęk, łagodzi podrażnienia a także miejscowo znieczula. Można go stosować u dzieci, jednak nie na duże powierzchnie skóry. Innym dostępnym bez recepty lekiem jest krem z hydrokortyzonem, który działa przeciwzapalnie, przeciwświądowo i obkurczająco na naczynia krwionośne. Może być stosowany przez dorosłych i dzieci od 12. roku życia.

Farmaceutka Apteline Katarzyna Witkowska

>> Żele na ukąszenia, aerozole, plastry na ukąszenia