Kocimiętka (Nepeta L.) działa pozytywnie w zaburzeniach przewodu pokarmowego i układu oddechowego, a także skutecznie łagodzi bóle różnego pochodzenia. Jakie właściwości prozdrowotne ma kocimiętka i jak wpływa na organizm człowieka? Odpowiadamy!
Kocimiętka – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Jakie właściwości ma kocimiętka?
Kocimiętka jest krzewem tworzącym gęste kępy, które osiągają wysokość 40 cm lub więcej. Na świecie występują setki różnych gatunków kocimiętki, z których najlepiej znana i najczęściej wykorzystywana jest kocimiętka właściwa.
W tej odmianie rośliny zawartych jest wiele cennych składników aktywnych, które mają korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Na szczególną uwagę zasługują wykazujące potencjał antyoksydacyjny garbniki (tianiny), działające przeciwdrobnoustrojowo olejki eteryczne oraz pobudzające wydzielanie soku żołądkowego gorycze.
Za sprawą bogatego składu kocimiętce przypisuje się właściwości:
- przeciwbakteryjne;
- przeciwgrzybicze;
- przeciwpasożytnicze;
- przeciwutleniające (antyoksydacyjne);
- przeciwzapalne;
- przeciwcukrzycowe;
- przeciwdepresyjne;
- uspokajające;
- wykrztuśne;
- hepatoprotekcyjne;
- owadobójcze;
- przeciwnowotworowe.
Wymienione właściwości nadają kocimiętce lecznicze działanie, dlatego też jest ona wykorzystywana w terapii różnych przypadłości.
Kocimiętka – działanie i wskazania do stosowania
Kocimiętka:
- stymuluje pracę nerek i zwiększa wydzielanie potu, usprawniając proces detoksykacji organizmu;
- łagodzi dolegliwości bólowe różnego pochodzenia;
- wspomaga leczenie nerwicy;
- zmniejsza stężenie glukozy we krwi;
- działa ochronnie na wątrobę;
- zapobiega depresji;
- rozkurcza i zmniejsza napięcie mięśni gładkich;
- zmniejsza powikłania cukrzycy;
- wspomaga proces trawienia;
- reguluje cykl menstruacyjny;
- poprawia stan skóry;
- łagodzi podrażnienia i świąd;
- wycisza i uspokaja;
- odstrasza insekty i szkodniki.
Wskazania do stosowania kocimiętki to m.in. bóle głowy, bezsenność, problemy żołądkowe (kolki jelitowe, biegunki, zaburzenia trawienia) oraz nieregularne miesiączki.
Kocimiętka na owady
Jedną z najlepiej znanych i najczęściej wykorzystywanych właściwości kocimiętki jest odstraszanie owadów. Ze względu na mocny zapach roślina ta odstrasza muchy i komary, a także mogące przenosić groźne choroby kleszcze. Preparatem z kocimiętki warto więc popsikać się przed wyjściem do lasu lub na łono natury; można też posmarować się olejkiem z kocimiętki w newralgicznych miejscach.
Kocimiętka – dawkowanie
Ogólne zalecenia dotyczące stosowania kocimiętki wyglądają następująco:
- napar – 1 łyżeczka suszu na 200 ml wrzącej wody, od 1 szklanki do 3 szklanek świeżo sporządzonego naparu na dobę;
- nalewka – 100 g rozdrobnionego ziela na 500 ml alkoholu 40%, od 2 do 4 ml 2 razy dziennie;
- olejek – rozdrobniony surowiec zalewamy w słoiku olejem bazowym (np. oliwą z oliwek) – nie ma ograniczeń dotyczących stosowania.
Przed użyciem gotowego preparatu z kocimiętką zawsze warto zapoznać się z zaleceniami producenta w zakresie dawkowania.
Preparaty zawierające kocimiętkę
Surowcem leczniczym wykorzystywanym w branży farmaceutycznej jest liść i ziele kocimiętki. Roślina jest powszechnie dostępna w formie suszu do przygotowywania nalewek i naparów. Dużą popularnością cieszy się olejek eteryczny z kocimiętki, który jest wykorzystywany w aromaterapii oraz do zastosowań zewnętrznych. Kocimiętka stanowi też dodatek do sprayów odstraszających komary, muchy i inne uciążliwe insekty.
Kocimiętka w ciąży
Podejrzewa się, że kocimiętka zwiększa przepływ krwi, co może mieć negatywny wpływ na organizm kobiety ciężarnej i rozwijający się płód. Brakuje jednak badań klinicznych dotyczących bezpieczeństwa stosowania rośliny w czasie ciąży czy w okresie laktacji. Dlatego właśnie kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny powstrzymać się od przyjmowania preparatów z kocimiętką.
Kocimiętka – przeciwwskazania do stosowania
Szczególną ostrożność podczas spożywania kocimiętki powinny zachować osoby leczące się farmakologicznie oraz po przebytych operacjach chirurgicznych. Farmakoterapia i zabieg nie zawsze są przeciwwskazaniami, jednak w obu przypadkach przed rozpoczęciem suplementacji warto odbyć konsultację z lekarzem lub farmaceutą.
Kocimiętka – możliwe skutki uboczne
Kocimiętka jest uważana za bezpieczną i dobrze tolerowaną roślinę, pod warunkiem że jest przyjmowana w odpowiednich dawkach. Spożycie zbyt dużych ilości tej rośliny może powodować wiele niepożądanych objawów. Możliwe skutki uboczne to m.in.:
- złe samopoczucie;
- bóle głowy;
- nudności;
- wymioty.
Kocimiętka – interakcje z lekami i preparatami
Ze względu na możliwość wystąpienia interakcji trzeba uważać na połączenie kocimiętki z depresantami (lekami działającymi depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy). Ich jednoczesne przyjmowanie może stać się przyczyną nadmiernej senności. Ponadto należy unikać przyjmowania preparatów na bazie kocimiętki i równoczesnego prowadzenia terapii litem z uwagi na ryzyko nasilenia działań niepożądanych leku i zmniejszenia usuwania litu z organizmu.
Kocimiętka w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie
Kocimiętka:
- Usprawnia usuwanie z organizmu toksyn i nadmiaru wody.
- Skutecznie odstrasza owady takie jak muchy i komary, a także kleszcze.
- Zmniejsza nasilenie bólu o różnorakim podłożu.
- Może być stosowana zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie.
- Przyjęta w zbyt dużej ilości może powodować działania niepożądane.
- Nie powinna być przyjmowana jednocześnie z depresantami ze względu na ryzyko wystąpienia interakcji.
- Nie powinna być przyjmowana przez kobiety w ciąży i w okresie laktacji.
- Sharma A., Cooper R., Bhardwaj G. i in., The genus Nepeta: Traditional uses, phytochemicals and pharmacological properties, „Journal of Ethnopharmacology” 2021, nr 268.
- Sharma A., Ahmad Nayik G., Singh Cannoo D., Pharmacology and Toxicology of Nepeta cataria (Catmint) Species of Genus Nepeta: A Review, w: Plant and Human Health, Volume 3: Pharmacology and Therapeutic Uses 2019, s. 285-299.
- Espín-Iturbe Luz T., López Yañez Bernardo A., Carrasco García A. i in., Active and passive responses to catnip (Nepeta cataria) are affected by age, sex and early gonadectomy in male and female cats, „Behavioural Processes” 2017, nr 142, s. 110-115.