Wymiennik węglowodanowy (nazywany dawniej jednostką chlebową) to jednostka miary stworzona specjalnie dla diabetyków. Wymienniki ułatwiają szacowanie posiłków pod kątem zawartych w nich węglowodanów oraz dawkowanie insuliny.
Co to są wymienniki węglowodanowe?
Edukację żywieniową osób z niedawno zdiagnozowaną cukrzycą, które wymagają leczenia insuliną, rozpoczyna się od wprowadzenia definicji wymiennika węglowodanowego. Przeliczanie produktów spożywczych na wymienniki pozwala precyzyjnie dobrać dawki leku do posiłków.
1 wymiennik węglowodanowy (WW) to najprościej mówiąc 10 g węglowodanów przyswajalnych (bez błonnika pokarmowego). Inna definicja mówi, że 1 WW to taka ilość produktu wyrażona w gramach, która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych.
W starszych opracowaniach można znaleźć wcześniej stosowany przelicznik, w którym w 1 WW mieściło się 12 g węglowodanów. Zmiana tej wartości znacznie ułatwiła obliczanie wymienników w produktach.
Obliczanie wymienników węglowodanowych
Opanowanie w teorii i praktyce wyliczania wymienników pozwala diabetykom samodzielnie komponować posiłki i odpowiednio dobierać dawki insuliny. Dzięki temu można zminimalizować ryzyko przecukrzeń i niedocukrzeń oraz przewidzieć poziom cukru we krwi. Aby oszacować liczbę WW w produkcie, należy znać jego gramaturę oraz wiedzieć, ile węglowodanów znajduje się w 100 g tego produktu. Zawartość węglowodanów w 100 g produktu można sprawdzić na większości opakowań (w przypadku żywności paczkowanej) oraz w specjalnych tabelach informacyjnych. Na tej podstawie obliczamy WW.
Przykładowe wyliczenie WW
Kromka chleba żytniego o wadze 31 g
100 g chleba ma 58 g węglowodanów (do sprawdzenia w tabelach wartości odżywczych),
zatem w 31 g chleba znajduje się 18 g węglowodanów
18 g to 1,8 WW (dzielimy przez 10)
Ryż brązowy 60 g
100 g ryżu brązowego to 68 g węglowodanów,
w 60 g ryżu brązowego znajduje się ich 41 g,
41 g to 4,1 WW
Czytaj także: Co to jest ładunek glikemiczny
Ważne: waga i tabela wartości odżywczych
Niestety, w przeliczaniu WW nie obejdzie się bez znajomości wagi produktu oraz tabeli z wartościami odżywczymi. Na szczęście na opakowaniach większości produktów spożywczych jest uwzględniona tabela z ich wartości odżywczą. Najczęściej węglowodany podawane są zarówno w 100 g, jak i w odniesieniu do wagi danego jedzenia. W pozostałych przypadkach sięga się po tabele kaloryczne dostępne w internecie lub specjalne książeczki, takie jak „Liczmy Kalorie”.
Czytaj więcej: Indeks glikemiczny
Wymienniki węglowodanowe w praktyce
Z czasem diabetyk nabiera tak dużej wprawy, że jest w stanie oszacować liczbę WW w niemal każdym posiłku. Trzeba jednak pamiętać, że „waga w oku” może być myląca. Dlatego obowiązkowym sprzętem w kuchni diabetyka powinna być waga. Aktualnie wybór tych przyborów jest tak duży, że bez problemu można kupić nawet taki model, który samodzielnie przelicza zawartość WW. Wystarczy położyć na wadze produkt i wpisać przypisany mu kod (lub nazwę), aby uzyskać szybką i pewną informację o zawartości wymienników węglowodanowych.
