Zmiana czasu – jak wpływa na zdrowie?

Przełom XIX i XX wieku. George Hudson, astronom i miłośnik golfa, co prawda trafia w piłeczkę, ale z powodu złych warunków oświetleniowych nie widzi, czy nabrała właściwej rotacji. I wpada na pomysł: wprowadzamy czas letni, przestawiamy zegarki o dwie godziny do przodu, pogram sobie w golfa przy normalnym świetle!

Idea wzbudziła zainteresowanie – oczywiście nie tylko w środowisku golfistów, ale przede wszystkim z uwagi na możliwą oszczędność energii. Jednak politycy – jak to politycy – ostatecznie nic z tym nie zrobili. Dopiero kilkanaście lat później wprowadzono zmianę czasu – korzyścią miało być zmniejszenie zużycia prądu.

Obecnie zegarki przestawiamy dwa razy w roku: w ostatnią niedzielę marca i ostatnią niedzielę października. Coraz więcej krajów wycofuje się jednak ze stosowania zmiany czasu, bo o ile dawniej miało to sens (prąd zużywany był przede wszystkim na oświetlenie), o tyle dziś, przy dziesiątkach urządzeń nabijających kilowatogodziny całą dobę, ma to już mniejsze znaczenie. A więc politycy – jak to politycy – debatują sobie o tym.

Zmiana czasu a zegar biologiczny

Przy okazji zmiany czasu dużo mówi się o ekonomii i zużyciu energii, a znacznie mniej o tym, jak zmiana czasu wpływa na zdrowie. Współczesność każe ciągle gdzieś biec, tymczasem organizm funkcjonuje powolutku. Każda nagła zmiana negatywnie wpływa na zegar biologiczny, czyli nasz wewnętrzny oscylator, który odpowiada za określony tryb życia.

Przesunięcia czasu zmieniają konkretne pory pobudek i spożywania posiłków, do których przyzwyczaił się organizm, z kolei zaburzenie jego homeostazy, czyli wewnętrznej stabilności, ma wpływ na nastrój. I hormony. I ciśnienie. I serce...

Złe samopoczucie po zmianie czasu

Nagła zmiana o godzinkę do tyłu lub do przodu skutkuje też zaburzeniami w gospodarce hormonalnej. Konkretnie chodzi o kortyzol imelatoninę. Pierwszy z tych hormonów nazywany jest hormonem stresu. W sytuacji zagrożenia jego wydzielanie motywuje do walki lub ucieczki, podnosząc przy okazji poziom cukru, częstotliwość oddechów i ciśnienie krwi. Co dzień rano organizm dostaje zastrzyk kortyzolu, co mobilizuje do działania. Przestawienie zegarków w nocy, czyli skrócenie lub wydłużenie snu, może więc sprawić, że rano będziemy potrzebować większego kubka kawy (bo kortyzol nie dotrze na czas).
Z kolei melatonina, hormon snu, wydzielana jest wieczorem i stopniowo wygasza działanie naszego organizmu, zaprasza do łóżka. Zmiana czasu (lub np. pogorszenie pogody) sprawia, że zaproszenie jest wysłane wcześniej lub później, co może wywołać problemy ze snem. A przecież Kant powiedział jasno: dla przeciwwagi wielu uciążliwości życia niebo ofiarowało człowiekowi trzy rzeczy: nadzieję, sen i śmiech.

>> Kortyzol, czyli hormon stresu – badanie poziomu, norma, jak obniżyć kortyzol

Ryzyko zawału, problemy ze snem, chandra

Badania wskazują, że zmiana czasu może zwiększać ryzyko zawału serca – szczególnie u osób starszych lub u ciśnieniowców. Do listy skutków ubocznych zmiany czasu można dopisać: rozdrażnienie, gorszą koncentrację, uczucie niewyspania, chandrę i... dajmy z tym już spokój! Na pewno nie będzie źle, jeśli zastosujesz się do kilku poniższych porad.

Zmiana czasu – jak się przygotować? Porady:

• w pierwszych dniach po zmianie czasu spróbuj kłaść się spać zgodnie z zegarem biologicznym, wprowadzaj zmianę godziny spoczynku stopniowo;
• staraj się unikać stresu, ważne sprawy zaplanowane na początek tygodnia postaraj się zaplanować na później;
• nie jedz tuż przed zaśnięciem, ostatni posiłek (niezbyt obfity) powinno się jeść 2-3 godziny przed snem;
• zrezygnuj z niezdrowych energetyków – zamiast tego lepiej sięgnąć po zieloną lub białą herbatę;
• zadbaj o klimat w sypialni – higiena snu jest kluczowa, szczególnie w nocy, podczas której ma nastąpić zmiana czasu: zmień pościel, poczytaj książkę lub artykuły w Apteline.pl do snu, wpuść do sypialni trochę powietrza, puść cichy jazz, wyluzuj się, a skoro świt wstań prawą nogą!
• a jeśli mimo tych porad pierwsze dni po zmianie czasu nie będą udane, to... KLIK