Pigułka „dzień po” i antykoncepcja awaryjna

Antykoncepcja awaryjna posiada wiele alternatywnych określeń takich, jak postkoitalna, kryzysowa, doraźna czy ratunkowa.

>> Fakty i mity związane z antykoncepcją

Czym jest antykoncepcja awaryjna?

Wskazaniem do skorzystania z tzw. antykoncepcji „dzień po” jest niepowodzenie zastosowanej metody antykoncepcyjnej (najczęściej przerwanie ciągłości prezerwatywy albo pominięcie zażycia kilku tabletek antykoncepcyjnych) oraz nieużycie żadnej metody antykoncepcji.

Znajduje ona zastosowanie także w sytuacji, gdy kobieta została ofiarą przemocy seksualnej – gwałtu. Antykoncepcja awaryjna podejmowana jest w celu zahamowania owulacji. Mylnie nazywana jest środkiem wczesnoporonnym – nie zadziała, jeśli doszło już do zagnieżdżenia zarodka.

Sprawdź: Tabletki wczesnoporonne a tabletka „dzień po” − dostępność, rodzaje i działanie

Dostępność antykoncepcji awaryjnej

Jeszcze do niedawna antykoncepcja po stosunku dostępna była bez recepty. Aktualnie nie ma takiej możliwości. Od lipca 2017 roku antykoncepcji awaryjnej nie można nabyć bez recepty, stąd też przed jej zakupem należy udać się na konsultację lekarską.

Wprowadzone zmiany stały się źródłem wielu kontrowersji wokół sytuacji kobiet w Polsce. Powstały nawet organizacje takie, jak Women on Waves czy Women on Web, które starają się stworzyć kobietom warunki do skorzystania z tabletek „dzień po” bez konieczności odbycia wizyty u lekarza.

>> Tabletki antykoncepcyjne – jakie powodują skutki uboczne?

Na czym polega działanie tabletki "dzień po"?

Działanie tabletki „dzień po” polega na zahamowaniu lub znacznym opóźnieniu owulacji, jeśli tabletka została przyjęta jeszcze przed jajeczkowaniem, czyli uwolnieniem komórki jajowej przez jajniki. Dodatkowo kiedy doszło już do owulacji i komórka jajowa zostaje uwolniona z jajnika, mechanizm antykoncepcyjny opiera się na niedopuszczeniu plemników do komórki jajowej.

Pigułka „dzień po” zawdzięcza swoje właściwości zawartej w niej substancji aktywnej w postaci octanu uliprystalu lub lewonorgestrelu. Tabletki znacznie różnią się cenowo. Ich ceny zaczynają się od 35 i dochodzą nawet 120 zł.

Czas a skuteczność antykoncepcji awaryjnej

Skuteczność antykoncepcji po stosunku jest odwrotnie proporcjonalna do czasu, jaki upłynął od współżycia. Stąd też największe prawdopodobieństwo zapobiegnięcia ciąży występuje w pierwszych 12 godzinach po stosunku. Im później, tym skuteczność preparatu maleje. Czas działania dostępnych tabletek jest różny w zależności od tego, jaką substancję aktywną zawierają.

Czytaj również: Czy tabletka „dzień po” jest skuteczna? Antykoncepcja awaryjna a ciąża

Pigułki z octanem uliprystalu powinno się przyjąć najpóźniej do 120 godzin, a lewonorgestrelem przed upłynięciem 72 godzin od współżycia seksualnego. Skuteczność antykoncepcji awaryjnej po zastosowaniu zarówno lewonorgestrelu, jak i octanem uliprystalu jest podobna i niestety nie daje 100 proc. pewności, że nie zajdzie się w ciążę.

Tabletka „dzień po” − skutki uboczne

Tabletki „dzień po” nie powinno się stosować częściej niż dwa razy w trakcie jednego cyklu miesięcznego. Ze względu na dużą zawartość hormonów taka tabletka w znaczący sposób wpływa na kobiecy organizm. Tabletka może wywołać następujące skutki uboczne:

• rozregulowanie cyklu menstruacyjnego,
• krwawienia i plamienia acykliczne,
• wymioty i nudności,
• biegunka,
• ból brzucha,
• ból i zawroty głowy.

Dodatkowo częste stosowanie tabletek „dzień po” może odpowiadać za powstanie zaburzeń hormonalnych.