Przepuklina brzuszna to nieprawidłowe uwypuklenie ściany brzucha zazwyczaj zawierające jelita okryte tkanką tłuszczową. Może się pojawić u dorosłych i u dzieci, najczęściej jako przepuklina pachwinowa, udowa i pępkowa. Czy leczenie przepukliny to zawsze operacja?
Jak wygląda przepuklina brzuszna? Objawy, leczenie

Co to jest przepuklina brzuszna i jak wygląda?
Przepukliny brzuszne są uwypukleniem otrzewnej wraz z narządami jamy brzusznej przez ścianę brzucha - pod skórą możemy wyczuć owalny guz. Nie musi być widoczny cały czas, niewielkie przepukliny mogą niekiedy samoistnie zanikać. Nie oznacza to jednak wyleczenia problemu, ale jedynie jego początkowe stadium. Każda przepuklina powinna zostać skonsultowana z lekarzem.
Przepuklina brzuszna - gdzie się pojawia?
W ścianie brzucha jest kilka miejsc bardziej narażonych na rozwój przepukliny - to pępek, kanał pachwinowy i kanał udowy. Przepukliny pachwinowe pojawiają się najczęściej, mogą osiągać znaczne rozmiary i uwypuklać się w obrębie moszny lub warg sromowych. Przepukliny udowe częściej występują u kobiet, guzek umiejscowiony jest zazwyczaj wysoko z przodu uda. Poza tym mogą się pojawiać także:
- przepukliny kresy białej - często powstaje po rozciągnięciu kresy i rozstępie mięśni prostych brzucha,
- przepukliny w bliźnie pooperacyjnej - mogą powstawać w dowolnym miejscu, w którym podczas zabiegu przecięto powięź brzucha,
- przepukliny Spiegla - lokalizują się w okolicy bocznej krawędzi mięśnia prostego brzucha.
Objawy przepukliny brzusznej
Dolegliwości wywołane przez przepuklinę mogą być różne w zależności od zaawansowania choroby. Najistotniejszym objawem jest pojawienie się pod skórą guza. Towarzyszyć mu mogą:
- ból i pieczenie przy ucisku,
- ból podczas kaszlu, parcia na stolec lub aktywności fizycznej,
- zaczerwienienie, ocieplenie i obrzęk skóry nad guzem, razem z silnym bólem sugerują rozwój martwicy w obrębie zawartości przepukliny.
Czy przepuklina brzuszna jest groźna?
Zignorowanie objawów przepukliny może prowadzić do rozwoju poważnych powikłań. Jeśli przepuklina zawiera jelito, może dojść do jego niedrożności. Rozwija się również niedokrwienie, które w dalszych stadiach prowadzi do martwicy. Jest to stan wymagający natychmiastowej interwencji chirurgicznej, grożący sepsą i zgonem.
Czy leczenie przepukliny brzusznej bez operacji jest możliwe?
Przepuklinę możemy wyleczyć jedynie za pomocą operacji. Jeśli jednak przepuklina jest niewielka i bezobjawowa, lekarz może zadecydować o odroczeniu zabiegu chirurgicznego. Wymaga to natomiast regularnych kontroli, gdyż zmiana nie zniknie. Powiększanie się przepukliny lub pojawienie się innych objawów to znak, że trzeba wdrożyć leczenie.
Operacja przepukliny brzusznej
Są dwie główne techniki zabiegowego leczenia przepuklin, każda ma plusy i minusy, nie należy jednak odkładać zabiegu - wykonany planowo niesie dużo mniejsze ryzyko powikłań niż operacja przeprowadzana pilnie po uwięźnięciu jelita. Decyzja o metodzie usunięcia przepukliny należy do lekarza.
Operacja klasyczna przepukliny
Inaczej nazywana jest metodą otwartą. Skóra w otoczeniu przepukliny zostaje przecięta, a worek przepuklinowy wraz z zawartością odprowadzony do wnętrza jamy brzusznej. Ubytek w ścianie brzucha zaszywa się specjalną syntetyczną siatką lub tkanką chorego. Metoda klasyczna jest najczęściej wykorzystywana w leczeniu przepuklin.
Laparoskopowa operacja przepukliny
Poprzez drobne nacięcia w ścianie brzucha do jamy brzusznej wprowadzane są narzędzia chirurgiczne i kamera. Zawartość przepukliny zostaje odprowadzona do prawidłowego położenia, a otwór przepukliny zamyka się i wzmacnia wszywaną siatką. Po operacji laparoskopowej pacjent krócej leży w szpitalu, ma mniejszą bliznę i bóle, szybciej może wrócić do codziennej aktywności. Nie jest to jednak najlepsza metoda dla wszystkich - duże ubytki lub przepukliny w miejscach trudno dostępnych, a także przebyte w przeszłości zabiegi mogą uniemożliwiać jej wykonanie.
Zalecenia po operacji przepukliny
Dokładne zalecenia dotyczące stylu życia powinien wyjaśnić lekarz przeprowadzający zabieg. Ogólnie przyjmuje się, że przez 2-4 tygodnie po operacji należy unikać wszelkiej aktywności fizycznej. Cięższy wysiłek fizyczny jest niewskazany przez kolejne 3 miesiące. Po okresie rekonwalescencji pacjent może wrócić do wcześniejszej aktywności.
Przepuklina brzuszna - dieta
Przepuklina brzuszna nie wymaga zazwyczaj stosowania specjalnej diety. Warto jednak zapobiegać zaparciom, bo mogą nasilać objawy. Spożywanie zalecanej dziennej dawki błonnika, czyli 25-35 g, znacząco ułatwi wypróżnianie. Do bogatych w ten składnik pokarmów należą: kasza gryczana i jęczmienna, pełnoziarniste chleby, otręby, płatki owsiane, owoce i warzywa.
Pomocne może być również unikanie pokarmów wzdymających, takich jak groch, fasola, ciecierzyca lub kapusta. Dodatkowo ważne jest odpowiednie nawadnianie organizmu.
Przepuklina brzuszna u dziecka
Przepuklina u dziecka może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Zdecydowanie częściej dotyczy wcześniaków. U dzieci najczęściej występują przepuklina pachwinowa oraz pępkowa. Przepuklina pachwinowa zwykle jest wrodzona i powstaje na skutek zaburzeń rozwojowych, pojawia się głównie po prawej stronie. Nie dochodzi do samoistnego zamknięcia przepukliny i zazwyczaj konieczna jest operacja. Przepuklina pępkowa może utworzyć się do 2. roku życia. W tym przypadku nie zawsze konieczny jest zabieg - wzmocnienie mięśni brzucha u malucha może skutkować zamknięciem przepukliny. Jeśli jednak do tego nie dojdzie, przeprowadza się operację. Ze względu na możliwe poważne powikłania bardzo ważne jest, aby każdą przepuklinę u dziecka skonsultować z lekarzem.
Skąd się bierze przepuklina brzuszna?
Przepukliny brzuszne powstają w wyniku zaburzeń rozwojowych lub osłabienia ściany brzucha. Duże znaczenie ma wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego. Czynniki, które mogą przyczyniać się do rozwoju przepukliny, to:
- ciężka praca fizyczna lub dźwiganie ciężarów,
- siedzący tryb życia i otyłość,
- choroby przebiegające z przewlekłym kaszlem lub zaparciami,
- przebycie operacji jamy brzusznej,
- wielokrotne ciąże lub ciąże mnogie,
- palenie papierosów.