Bogate unaczynienie błony śluzowej jamy nosowej sprawia, że krwotok z nosa to częsta przypadłość. Choć wygląda groźnie, rzadko wymaga interwencji lekarskiej. Zawsze warto jednak odnaleźć przyczynę krwotoku, zwłaszcza jeśli problem powraca.
Krwotok z nosa - przyczyny i pierwsza pomoc. Jak zatamować krwotok z nosa?
Krwotok z nosa - przyczyny ogólne i miejscowe
Możliwych przyczyn krwotoku z nosa jest bardzo dużo. Wydawać by się mogło, że krwawienie wywołane jest zazwyczaj uszkodzeniami lub chorobami występującymi w obrębie nosa. Nic bardziej mylnego. Za znaczną większość krwotoków z nosa odpowiadają choroby ogólnoustrojowe. Przyczyny można podzielić zatem na miejscowe oraz ogólne.
Do ogólnych przyczyn krwawień z nosa należą:
- nadciśnienie tętnicze,
- przewlekła niewydolność krążenia,
- miażdżyca naczyń,
- małopłytkowość,
- hemofilia,
- zaburzenia krzepnięcia krwi nabyte w wyniku przyjmowania leków, takich jak: heparyna, niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwzakrzepowe,
- niewydolność wątroby,
- niewydolność nerek,
- niedobór witaminy K,
- białaczka,
- choroby zakaźne, przykładowo: gruźlica, mononukleoza zakaźna, odra, dur brzuszny.
Miejscowe przyczyny krwotoku z nosa to:
- uraz,
- operacja nosa,
- ciało obce w nosie,
- stan zapalny,
- wysychanie błony śluzowej,
- zanikowy nieżyt błony śluzowej nosa,
- nowotwory jam nosa, zatok lub nosogardła,
- perforacja przegrody nosowej,
- polipy nosa,
- choroby przebiegające z tworzeniem ziarniny, takie jak: gruźlica, kiła, ziarniniakowatość Wegenera.
Krwotok z nosa u dziecka - skąd się bierze?
Krwotok z nosa może zdarzyć się nie tylko u osób dorosłych, ale także u dzieci. W młodszym wieku do głównych przyczyn krwawienia należą mechaniczne uszkodzenia błony śluzowej, nadmierne wysuszenie śluzówek oraz utkwienie w nosie ciała obcego. Często krwawienie towarzyszy także infekcjom, gdyż obrzęk błony śluzowej i częste dmuchanie nosa przyczyniają się do pękania naczyń. Nawracające krwawienia należy jednak skonsultować z lekarzem.
Jak zatamować krwotok z nosa?
Pierwsza pomoc przy krwotoku z nosa przede wszystkim polega na uspokojeniu poszkodowanej osoby. Powinna ona usiąść, pochylając lekko ciało do przodu. Na karku oraz nasadzie nosa poszkodowanego warto umieścić zimny okład. Skrzydełka nosa należy uciskać palcami przez około 10 minut. Nie wolno odchylać głowy do tyłu, gdyż zwiększa to ilość krwi spływającej po gardle. Oczywiście pewna ilość krwi spływa w ten sposób nawet przy prawidłowo zajętej pozycji. Nie należy jej jednak połykać, tylko w miarę możliwości wypluwać. Przełykanie może być bowiem przyczyną nudności i wymiotów.
Udzielając pomocy, nie zapominajmy o własnym bezpieczeństwie. Poprzez kontakt z krwią można zarazić się wieloma chorobami. Warto pamiętać, aby krew nie dostała się do oczu, nosa lub ust. Ponadto dobrze jest założyć ochronne rękawiczki.
Krwotok z nosa - kiedy wezwać pomoc?
W większości przypadków krwotok z nosa udaje się opanować w warunkach domowych bez pomocy medycznej. Są jednak pewne sytuacje, gdy konieczna jest pilna wizyta u lekarza laryngologa lub w szpitalu. Na konsultację powinny zgłosić się osoby przyjmujące leki przeciwkrzepliwe, leczące się na nadciśnienie lub mające wysokie ciśnienie krwi oraz osoby chorujące na nowotwór albo schorzenia powodujące zaburzenia krzepnięcia krwi. Wskazaniem do pilnego skorzystania z pomocy lekarza jest również krwawienie trwające powyżej 20 minut, a także krwawienie będące wynikiem urazu oraz przebycie operacji laryngologicznej w ciągu miesiąca przed krwawieniem.
Jeśli poszkodowany wymaga pilnej konsultacji medycznej, ale nie jest w stanie sam udać się do szpitala, konieczne może być wezwanie zespołu ratownictwa medycznego. Po karetkę pogotowia należy zadzwonić także wtedy, kiedy poszkodowany jest blady, osłabiony, zlany potem i dziwnie się zachowuje, przysypia lub traci przytomność.
Krwotok z nosa - metody leczenia
Leczenie krwotoku z nosa wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Pod uwagę należy wziąć zarówno obfitość i możliwe przyczyny krwawienia, jak i stan ogólny chorego. Aby zatamować krwotok z nosa, lekarz może zdecydować się na wykorzystanie metod leczenia nieinwazyjnego lub inwazyjnego.
Leczenie nieinwazyjne
Polega na elektrycznej koagulacji lub kauteryzacji chemicznej krwawiącego miejsca. Elektryczna koagulacja pozwala na zamknięcie krwawiącego naczynia za pomocą prądu elektrycznego o wysokiej częstotliwości, natomiast kauteryzacja chemiczna wykorzystuje w tym celu substancje, takie jak preparat azotanu srebra.
Jeśli nie można dokładnie zlokalizować miejsca krwawienia, konieczne może być wykonanie tamponady przedniej bądź tylnej, również zaliczanych do nieinwazyjnych metod tamowania krwotoku z nosa. Tamponada przednia polega na umieszczeniu w jamie nosowej nasączonych setonów gazowych lub gotowych tamponów nosowych. Konieczne jest dokładne wypełnienie wolnej przestrzeni w celu uciśnięcia miejsca krwawienia. Opatrunek jest usuwany po dwóch dniach. Tamponada tylna zakładana jest, jeśli tamponada przednia okazuje się nieskuteczna. Zabieg ten jest nieprzyjemny i bolesny, więc wymaga znieczulenia. Tampon lub cewnik z balonem umieszczany jest w tym przypadku głęboko w nosogardle, co zapobiega spływaniu krwi. Dodatkowo zakładana jest również tamponada przednia.
Leczenie inwazyjne
Jeżeli tamowanie krwotoku z nosa nie udaje się za pomocą opisanych metod, lekarz może zadecydować między innymi o konieczności chirurgicznego zamknięcia naczyń.
Jak zapobiegać krwotokom z nosa?
Przede wszystkim istotna jest dobra kontrola chorób towarzyszących, przykładowo nadciśnienia tętniczego. Inne zasady, których warto przestrzegać, aby uniknąć krwawień to:
- Nawilżanie śluzówki nosa - w tym celu sprawdzi się nawet zwykła sól fizjologiczna. Nawilżacz powietrza działający w pomieszczeniach również może zmniejszyć wysychanie śluzówki, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
- Unikanie dłubania w nosie - powoduje to mikrourazy, których nagromadzenie często skutkuje krwawieniami.
- Ograniczanie preparatów obkurczających śluzówkę - popularne substancje stosowane w celu udrożnienia nosa w czasie kataru mogą powodować zanikowy nieżyt błony śluzowej nosa. Ich stosowanie najlepiej jest ograniczyć do maksymalnie 5 dni.
