Dystymia – co to za choroba? Objawy, leczenie, dystymia a depresja

Dystymia – co to jest?

Dystymia należy do grupy uporczywych zaburzeń nastroju. Czas trwania choroby, umożliwiający jej rozpoznanie, wynosi rok u dzieci i dwa lata u osób dorosłych. Przez ten okres odczuwalne jest stałe lub stale nawracające obniżenie nastroju, jednak żaden z tych epizodów nie jest wystarczająco długotrwały lub ciężki, aby spełnić kryteria epizodu depresyjnego. Problemu tego nie wolno jednak bagatelizować. Nieleczona choroba może utrzymywać się przez wiele lat i znacząco pogarszać jakość życia. Niektóre osoby cierpiące na dystymię podejmują nawet próby samobójcze.

Dystymia w ICD-10

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, czyli ICD-10, dystymia oznaczona jest kodem F34.1. Kody zaczynające się od F.34 dotyczą uporczywych zaburzeń nastroju. Obecnie pojęcie dystymia obejmuje zaburzenia, które kiedyś klasyfikowane były jako:

• nerwica depresyjna,
• depresyjne zaburzenia osobowości,
• depresja nerwicowa,
• depresja lękowa przewlekła.

Przyczyny dystymii 

Dokładne przyczyny rozwoju dystymii nie zostały jeszcze poznane. Uważa się jednak, że do czynników, które mogą mieć znaczenie, należą:

• uwarunkowania genetyczne – bardziej narażone na zachorowanie są osoby, u których w rodzinie występowały już choroby psychiczne;
• zaburzenia w obrębie układu neuroprzekaźników – znaczenie może mieć zmniejszenie stężeń serotoniny i noradrenaliny;
• cechy osobnicze – posiadanie niektórych cech osobowości, również może wiązać się z większym ryzykiem pojawienia się choroby. Czynnikiem ryzyka jest niska samoocena, pesymizm, nadmierny perfekcjonizm i zbyt wysokie oczekiwania wobec siebie;
• zaburzenia pracy układu hormonalnego – podejrzewa się wpływ chorób tarczycy lub zaburzeń osi podwzgórze – przysadka – nadnercza.

Po czym poznać dystymię

Do charakterystycznych objawów występujących w przebiegu dystymii, wymienionych w kryteriach diagnostycznych ICD-10, należą:

• zmniejszenie energii lub aktywności,
• bezsenność,
• mała wiara we własne możliwości, poczucie nieprzystosowania,
• zaburzenia koncentracji,
• skłonność do płaczu,
• utrata zainteresowania i radości ze stosunków płciowych oraz innych czynności sprawiających przyjemność,
• poczucie bezradności lub zmartwienia,
• nieradzenie sobie z podstawowymi obowiązkami życia codziennego,
• pesymizm wobec przyszłości lub rozpamiętywanie przeszłości,
• społeczne wycofanie się,
• zmniejszona rozmowność.

Aby kryterium diagnostyczne zostało uznane za spełnione, obecne muszą być co najmniej trzy z wymienionych objawów.

Dystymia – leczenie

Leczenie dystymii opiera się na psychoterapii oraz leczeniu farmakologicznym. Wybór odpowiednich leków należy do lekarza psychiatry, który bierze pod uwagę nie tylko występujące objawy, ich natężenie i czas trwania, lecz także choroby współistniejące pacjenta. Najczęściej stosowane są leki z grypy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, takie jak paroksetyna, fluoksetyna, sertralina oraz leki z grupy trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, do których należą amitryptylina, doksepina, klomipramina czy imipramina. Substancje te są dostępne na receptę.

Leczenie naturalne dystymii

Dystymia jest zaburzeniem, które leczy się farmakologicznie i poprzez psychoterapię. Nie istnieją żadne domowe sposoby na wyleczenie choroby. Pewne czynniki mogą jednak wpływać na poprawę nastroju i warto dołączyć je do stosowanej kuracji. Należą do nich:

• aktywność fizyczna – regularna aktywność fizyczna od dawna jest znana z korzystnego wpływu nie tylko na zdrowie fizyczne, ale również psychiczne.
• zdrowa dieta – odpowiednio dobrana i zbilansowana dieta może być pomocna w walce z dystymią. Ważne, aby była bogata w: kwasy omega-3 (ich źródłem są tłuste ryby morskie, związki te poprawiają funkcjonowanie błon komórek nerwowych i wpływają na stabilizację nastroju), tryptofan (zawierają go ryby, jaja, indyk lub orzechy, jest to aminokwas, z którego powstaje serotonina - nasilenie jej syntezy jest możliwe dzięki zwiększeniu spożycia tych produktów). Inne substancje korzystnie wpływające na funkcjonowanie układu nerwowego, których nie powinno zabraknąć w diecie, to: witaminy z grupy B, kwas foliowy, magnez, cynk i selen.
• medytacja – uczy relaksacji oraz kontroli własnego umysłu. Sposobów praktykowania medytacji jest wiele, warto zapoznać się z nimi i wybrać odpowiedni dla siebie. Choć początki mogą być trudne, po opanowaniu podstaw wiele osób zaczyna widzieć pozytywne efekty.
• odpowiednia ilość snu – wiele osób cierpiących na dystymię ma problemy ze snem. Pomóc może higiena snu, czyli chodzenie spać o tych samych porach i wstawanie o ustalonej godzinie każdego dnia. Niewskazane są drzemki czy przestawianie budzika na później, gdy rano nie gonią obowiązki i można pospać dłużej (niestety może to spowodować tylko większe trudności z zaśnięciem kolejnej nocy). Sypialnia powinna być miejscem cichym i zacienionym.
• ograniczenie alkoholu – alkohol nawet w niedużych ilościach ma negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Podejrzewa się, że samo regularne spożywanie alkoholu może być jednym z czynników sprzyjających pojawieniu się dystymii. Dodatkowo powoduje on problemy z zasypianiem.

>> Magnez - preparaty z magnezem, magnez w tabletkach lub syropie

Dystymia a depresja

Dystymia często bywa utożsamiana z depresją. W rzeczywistości są to jednak dwie oddzielne jednostki chorobowe. Objawy w przypadku obu chorób są podobne, jednak w przebiegu epizodu depresyjnego występuje ich zazwyczaj więcej i są bardziej nasilone. Do jego rozpoznania wystarczy jednak utrzymywanie się objawów przez dwa tygodnie, czyli dużo krócej niż w przypadku dystymii. Zaburzenia depresyjne nawracające charakteryzują się powtarzającymi się epizodami depresyjnymi. Po okresie obniżenia nastroju dochodzi do jego poprawy i lepszego samopoczucia. Kolejny epizod depresyjny, aby uznać go za oddzielny, musi być oddalony w czasie o co najmniej dwa miesiące, podczas których nie występują żadne zaburzenia.

Dystymia a cyklotymia

Cyklotymia jest zaburzeniem, w którego przebiegu podobnie jak w dystymii występują nawracające stany obniżenia nastroju. W przypadku cyklotymii występują jednak również epizody wzmożonego dobrego samopoczucia. Objawiają się one zwiększeniem energii lub aktywności, zmniejszoną potrzebą snu, zawyżoną samooceną, wzmożoną towarzyskością, rozmownością, nadmiernym optymizmem lub wzmożonym zainteresowaniem i aktywnością  seksualną oraz w zakresie innych przyjemności. Epizody te nie mogą jednak spełnić kryteriów manii lub hipomanii, gdyż to zmienia diagnozę, sugerując chorobę afektywną dwubiegunową. Do rozpoznania cyklotymii wymagany jest czas trwania zaburzenia wynoszący dwa lata u dorosłych i rok u dzieci.

>> Depresja a obniżony nastrój. Podobieństwa i różnice