Białkomocz to nadmiar białka pojawiający się w wyniku analizy laboratoryjnej próbki moczu. Białkomocz nie jest chorobą, ale jej objawem. Obecność białka w moczu zawsze wymaga wyjaśnienia, ponieważ jej przyczyną może być np. choroba nerek. Jakie są normy dla białka w moczu? Czy białko w moczu w ciąży może być nieco podwyższone? Poznaj odpowiedzi na te i inne pytania.
Białkomocz – jakim chorobom towarzyszy? Białkomocz w ciąży, normy dla białka w moczu
Białko w moczu – normy
W piśmiennictwie medycznym można spotkać wiele definicji białkomoczu – zwykle jako górną wartość prawidłową przyjmuje się wydalanie 150 mg białka z moczem dobowym przez osoby dorosłe, a 250 mg przez dzieci i kobiety w ciąży. Przekroczenie tych wartości najczęściej oznacza problemy z nerkami.
Jedna z definicji określa stopnie wydalania białka w moczu:
- białkomocz znikomy – gdy poziom białka w moczu nie przekracza 0,5 g na dobę;
- białkomocz mierny – gdy poziom białka w moczu wynosi 0,5–3,5 g na dobę;
- białkomocz nasilony – gdy poziom białka w moczu przekracza 3,5 g na dobę.
Białkomocz – przyczyny
Białkomocz można podzielić na:
- przednerkowy – spowodowany zwiększeniem ilości prawidłowych lub nieprawidłowych białek we krwi, jego przyczyną nie zawsze są choroby;
- nerkowy – spowodowany chorobami nerek.
Jeśli w badaniu ogólnym moczu pojawi się białko, należy pamiętać o tym, że niektóre okoliczności (np. miesiączka) mogą wpłynąć na wynik analizy. Mocz oddany do badania w czasie okresu, tuż przed nim lub po nim nie nadaje się do badania, gdyż może zawierać niewielką ilość białka.
Niewielki białkomocz, który nie musi wskazywać na uszkodzenie nerek, może pojawić się:
- po dużym wysiłku fizycznym;
- w stanach gorączkowych;
- w stanie odwodnienia;
- przy dużym stresie emocjonalnym;
- przy wyziębieniu organizmu.
Białkomocz a nieprawidłowa praca nerek
Nerki odpowiadają za filtrowanie krwi i usuwanie wraz z moczem toksyn z organizmu. Kiedy nerki nie pracują prawidłowo, może dojść do zatrucia organizmu.
Jednym z najczęstszych objawów mogących świadczyć o problemach z funkcjonowaniem nerek jest ból w dolnej części pleców (może występować tylko z jednej strony). Inne sygnały, że z nerkami jest coś nie tak, to: dziwny zapach moczu, ciemny kolor, mniejsza lub większa częstotliwość oddawania moczu. Czasami nieprawidłowości w pracy nerek nie powodują zauważalnych objawów.
Prostym i skutecznym sposobem na sprawdzenie stanu nerek jest rutynowe badanie moczu. Uszkodzone nerki mogą pozwolić białkom przedostawać się z krwi do moczu. Obecność w moczu albuminy – największego białka krwi w moczu, jest sygnałem o możliwych problemach z nerkami. Dlatego tak ważne są profilaktyczne badania moczu i krwi.
>> Ból nerek – przyczyny i objawy bólu nerek. Profilaktyka chorób nerek
Choroby, które mogą powodować białkomocz
Obecność białka w moczu może być wywołana przez różne schorzenia, między innymi:
- kłębuszkowe zapalenie nerek;
- cukrzycę;
- nadciśnienie tętnicze;
- anemię sierpowatą;
- kiłę;
- wirusowe zapalenie wątroby;
- toczeń;
- białaczkę;
- zakażenie HIV;
- reumatoidalne zapalenie stawów;
- zapalenie wsierdzia;
- szpiczaka;
- zakażenia bakteriami (E. Coli, chlamydie, wirus HPV);
- infekcje układu moczowego i oddechowego.
Białko w moczu w ciąży
W czasie ciąży kobieta powinna raz w miesiącu zrobić badanie ogólne moczu. Białko w moczu w ciąży może być nieco podwyższone (do 250 mg). To stan fizjologiczny spowodowany zmianami w czynności nerek, czasami stresem, podwyższoną temperaturą ciała czy dietą. Informacja na wyniku badania ogólnego moczu „śladowe ilości białka w moczu” w ciąży nie powinna niepokoić. Adnotacja „białko obecne” jest natomiast wskazaniem do dobowej zbiórki moczu.
Normy białka w moczu w ciąży:
- <150 mg na dobę – stan prawidłowy;
- 150-250 mg na dobę – białkomocz fizjologiczny;
- >300 mg na dobę – stan nieprawidłowy.
Co oznacza podwyższone białko w moczu w ciąży?
Jeśli wartość białka w moczu u ciężarnej przekracza 300 mg, konieczna jest diagnostyka i leczenie. Przyczynami białkomoczu w ciąży mogą być:
- infekcja dróg moczowych – może spowodować niewydolność nerek, a także doprowadzić do porodu przedwczesnego;
- stan przedrzucawkowy lub rzucawka;
- uszkodzenie nerek w wyniku cukrzycy lub nadciśnienia tętniczego;
- choroby kłębuszków nerkowych.
Stan przedrzucawkowy w ciąży a białkomocz
Poziom białka w moczu u kobiety w ciąży, który przekracza 300 mg, oraz podwyższone ciśnienie tętnicze krwi (powyżej 140/90 mmHg) mogą świadczyć o stanie przedrzucawkowym. Nieprawidłowości tego typu rozpoznaje się po raz pierwszy u kobiet po 20. tygodniu ciąży. Stan przedrzucawkowy wymaga monitorowania, ponieważ może doprowadzić do rzucawki i śpiączki.
Białko w moczu – profilaktyka
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia białka w moczu, należy dbać o higienę układu moczowego, systematyczną aktywność fizyczną, regularne badania profilaktyczne i odpowiednią dietę.
Zaleca się między innymi:
- regularne mierzenie ciśnienia i kontrolowanie poziomu cukru;
- ograniczenie spożycia soli, produktów bogatych w białko oraz produktów przetworzonych;
- nawodnienie organizmu.
Przy częstych problemach z poziomem białka w moczu oraz chorobach przewlekłych oprócz regularnych konsultacji lekarskich warto rozważyć skorzystanie z porady dietetyka, który – biorąc pod uwagę płeć, wiek, wagę, schorzenia i wyniki badań – zaproponuje odpowiednią dietę.
