Protezy zębowe pełnią nie tylko funkcję estetyczną, ale odgrywają istotną rolę zdrowotną. Uzupełnienie braków zębowych zapobiega migracji zębów w stronę luki oraz wtórnym wadom zgryzu. Wyróżniamy różne rodzaje protez zębowych, których wybór podyktowany jest rodzajem oraz ilością braków zębowych, a także możliwościami finansowymi osób korzystających z uzupełnień protetycznych.
Protezy zębowe. Jakie są rodzaje protez zębowych i jak o nie dbać?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Rodzaje protez zębowych
Różne rodzaje protez zębowych stosuje się w sytuacji, gdy brakuje jednego, kilku lub wszystkich zębów. Powodem skorzystania z protez może być masywne zniszczenie zębów oraz ich nieestetyczny wygląd. Wyróżniamy dwa rodzaje protez zębowych - protezy stałe oraz ruchome. Pierwsze z nich mocuje się do zębów własnych lub implantów, a protezy ruchome mogą być samodzielnie wkładane i zdejmowane np. na noc.
Protezy stałe
Wśród protez stałych możemy wyróżnić:
- Korony, które pozwalają zupełnie przykryć określony ząb, poprawiają kształt, położenie, barwę, wytrzymałość oraz szczelność odbudowy, gdy mniej inwazyjne metody nie są możliwe lub skuteczne.
- Mosty, dzięki którym możliwe jest uzupełnienie pojedynczych lub kilku braków zębowych. Uzupełnienie protetyczne jest tu dowieszane między koronami lub nakładami.
- Licówki, które stanowią cienkie nakładki na zęby. Dzięki nim można łatwo skorygować niewielkie ubytki, kształt, wielkość oraz kolor zębów. Często wykorzystuje się je do maskowania przerw między zębami.
- Nakłady (inlay, onlay, overlay, endokorona) to uzupełnienia protetyczne znacznie trwalsze i estetyczniejsze od zwykłego wypełnienia. Wykorzystuje się je w przypadku dużych ubytków próchnicowych, gdy ściany zęba są tak cienkie, że istnieje ryzyko ich skruszenia.
Protezy ruchome
Ruchome protezy zębowe nadają się do rozreglejszych i całkowitych braków zębowych. Zazwyczaj są one wyjmowane i wkładane do jamy ustnej samodzielnie, dzięki czemu możliwe jest zachowanie odpowiedniej higieny jamy ustnej, jak i samej protezy.
Wśród protez ruchomych możemy wyróżnić:
- Protezy osiadające, które są najprostszymi protezami, wykonanymi z tworzyw sztucznych.
- Protezy szkieletowe, które wykorzystuje się w rozległych ubytkach zębowych. Metalowo-akrylowa konstrukcja protezy opiera się na zębach własnych, dzięki czemu jest ona stabilniejsza i daje większy komfort użytkowania protezy.
- Protezy szkieletowe bezklamrowe, zawierające zasuwy i zatrzaski schowane w bryle protezy.
- Protezy nakładowe opierające się na implantach lub korzeniach zębów. Ich elementy mocujące są zupełnie niewidoczne.
Nowoczesne protezy całkowite
Obecnie coraz więcej osób decyduje się na najnowsze uzupełnienia protetyczne. Nowoczesne protezy zębowe całkowite są stabilizowane na implantach (4 na żuchwie i 6 na szczęce). Poza zachwycającym wyglądem ich największą zaletą jest to, że nie powodują zanikania kości żuchwy i szczęki.
Jaka proteza jest najwygodniejsza?
Najnowsze protezy całkowite wyróżniają się również materiałem, z którego są wykonane. Najwygodniejszym i najlżejszym tworzywem jest akron. Protezy akronowe są lżejsze i bardziej elastyczne, dzięki czemu są znacznie bardziej komfortowe od powszechnych. Co więcej, ich kolor nie ulega żadnym zmianom przez lata. Największym ograniczeniem protez akronowych jest jednak to, że nie można ich mocować przy całkowitym bezzębiu, gdyż wymagają przynajmniej 3 zdrowych zębów.
Równie lekką konstrukcję posiadają protezy nylonowe, które są z jednej strony bardziej elastyczne, a z drugiej bardziej wytrzymałe od tradycyjnych protez. Są obarczone najmniejszą ilością działań niepożądanych i wymagają do mocowania tylko jednego zdrowego zęba.
>> Jak sobie radzić z odsłoniętymi szyjkami zębowymi?
Jaka proteza jest lepsza - akrylowa czy szkieletowa?
Warunkiem dobrego komfortu użytkowania jest odpowiednie wykonanie i dopasowanie protezy. Zakładając, że warunki te są spełnione, to proteza szkieletowa będzie lepszym wyborem od protezy akrylowej. Ta pierwsza bowiem jest znacznie łatwiejsza w pielęgnacji, dzięki czemu ryzyko infekcji w obrębie jamy ustnej jest mniejsze. Poza tym proteza szkieletowa jest znacznie trwalsza od akrylowej.
Nie oznacza to jednak, że proteza akrylowa nie ma swoich zalet. Poza atrakcyjną ceną na uwagę zasługuje fakt, że proteza akrylowa bardzo dobrze imituje naturalne uzębienie.
Dobrze dopasowana i założona przyczynia się również do poprawy proporcji twarzy, a zwłaszcza zapadających się policzków u osób starszych.
>> Martwy ząb - leczyć czy wyrywać?
Ile kosztuje proteza zębowa?
Ceny protez zębowych są uzależnione od materiału, z którego są wykonane, konstrukcji oraz stopnia skomplikowania ich mocowania. Orientacyjny koszt protezy ustalany jest w trakcie przygotowania planu leczenia i zależy również od polityki cenowej konkretnego gabinetu.
Protezy zębowe - cennik
Najtańszym uzupełnieniem protetycznym są całkowite protezy akrylowe, których orientacyjny koszt wynosi ok. 2000 zł. Za protezę szkieletową przyjdzie nam zapłacić ok. 2000 zł, a za bezklamrową wersje nieco drożej. Ceny akrylowych protez ruchomych zaczynają się od 1000 zł, koron - od 2500 zł, a pojedynczy implant zębowy to już wydatek ok. 3000-4000 zł.
Proteza zębowa na NFZ
Jedynym uzupełnieniem protetycznym, refundowanym przez NFZ, jest ruchoma proteza częściowa. Warunkiem refundacji tego rodzaju protezy jest brak przynajmniej 5 własnych zębów. Taka proteza przysługuje raz na pięć lat.
U osób z całkowitym bezzębiem raz na pięć lat przysługuje proteza zębowa całkowita, a w przypadku osób po leczeniu onkologicznym w obrębie twarzoczaszki to ograniczenie nie istnieje. Co więcej, raz na dwa lata mają prawo w ramach świadczenia naprawić protezę.
>> Szczoteczka soniczna czy elektryczna - którą wybrać?
Co zrobić, żeby proteza nie wypadała?
Protezy, poza materiałem i ceną, różnią się również trwałością osiadania. Oczywiście problem spadających protez nie dotyczy protez nieosiadających, np. protez szkieletowych. Protezy te zawierają klamry i podparcia, które stabilizują całość.
Znacznie gorsze pod tym względem są protezy akrylowe. Są zazwyczaj gorzej dopasowane i z tego powodu wiele osób narzeka nich gorsze “trzymanie”. Popularne protezy całkowite osiadające charakteryzują się różnym poziomem utrzymania. Ze względu na to, że nie są one podpierane przez zęby, implanty czy klamry, to stabilność uzależniona jest od powierzchni dolegającej do podniebienia. Ich mechanizm osiadania przypomina przyssawkę, więc jeśli proteza jest spora, to znacznie lepiej trzyma się podłoża.
Klej do protez
W przypadku problemów z wypadaniem protezy można posiłkować się klejami do protez. Jak wspomniano, akrylowa proteza osiadająca mocuję się w oparciu o ten sam mechanizm co przyssawka na szybę. Lepiszczem jest zazwyczaj ślina, więc przed założeniem warto zwilżyć protezę wodą lub śliną.
Klej do protez uzupełnia natomiast działanie śliny, dzięki czemu spaja protezę praktycznie nieruchomo. Dzięki zastosowaniu kleju proteza nie przesuwa się, również podczas gryzienia pokarmów o twardej strukturze. Zapobiega przy tym przedostawaniu się resztek pokarmu pod protezę.
Dobry klej do protez
- spaja protezę z należytą siłą,
- nie zmienia smaku potraw i spożywanych płynów,
- posiada neutralny albo miętowy smak w zależności od preferencji,
- zawiera składniki takie jak cynk czy kojący aloes.
Ile kosztuje klej do protez zębowych?
Cena klejów do mocowania protez uzależniona jest od wielkości opakowania. A te wahają się od 40 do 70 gram. Najtańsze preparaty można zakupić już za kilkanaście złotych, ale warto sięgać po większe, ekonomiczne lub promocyjne podwójne opakowania.
Jak dbać o protezę zębową?
Na protezach, podobnie jak na własnych zębach, po każdym posiłku gromadzą się resztki jedzenia oraz osad. Utrzymanie protezy w czystości nie tylko zapewnia estetyczny wygląd, ale zmniejsza ryzyko zapalenia dziąseł, nieprzyjemnego zapachu z ust oraz próchnicy pozostałych jeszcze własnych zębów.
Protezę zaleca się myć po każdym posiłku pod bieżącą wodą, używając do tego specjalnej, dwustronnej szczoteczki i specjalistycznej pasty do mycia protez. Błędem jest jednak wykorzystywanie w tym celu pasty do zębów, bo obfituje ona w substancje ścierne, które szybko uszkadzają powierzchnię protezy - stwarzając niszę dla patogennych bakterii i grzybów. W awaryjnej sytuacji, gdy nie mamy dostępu do pasty do mycia protez, możemy umyć ją przy pomocy płynu do mycia naczyń.
Czy można spać w protezach zębowych?
Nie zaleca się spania w protezach zębowych, bo kilkunastogodzinne noszenie protezy może skutkować podrażnieniami i owrzodzeniami w jamie ustnej. Na noc najlepiej zdejmować protezę, przeprowadzić jej gruntowne czyszczenie i przechowywać w przeznaczonym do tego pojemniczku.
Pojemnik na protezę
U stomatologa czy gabinecie protetycznym można zakupić specjalny pojemnik do przechowywania protez. Można go znaleźć również w aptekach, najczęściej jako element promocyjnych zestawów klejów do protez. Wiele osób popełnia błąd podczas przechowywania protez w pojemniczku, przechowując protezę w wodzie albo occie. Wilgotne środowisko to kolejne ryzyko rozwoju bakterii i grzybów, które zasiedlają powierzchnię protezy.
Naprawa protez zębowych
Podczas użytkowania protez mogą zdarzyć się losowe sytuacje, które prowadzą do uszkodzenia protezy. W niektórych przypadkach uszkodzoną protezę można naprawić. Najlepiej naprawę zlecić profesjonalnej pracowni protetycznej i bezwzględnie nie próbować skleić protezy samodzielnie. Jakiekolwiek samodzielne prace na protezie stwarzają ryzyko odłamania części protezy i zadławienia. Źle sklejona proteza może być powodem seplenienia oraz uszkodzenia stawów żuchwowo-skroniowych.
Ile kosztuje naprawa protez zębowych?
Naprawa protezy często nie jest kosztowna, a cena wynosi ok. 200 zł. Zazwyczaj naprawa polega na profesjonalnym sklejeniu, uzupełnieniu jej elementów oraz korekcie protezy, by jej noszenie stało się maksymalnie komfortowe. Wiele gabinetów protetycznych w ramach naprawy oferuje również higienizację protezy za pomocą specjalistycznych środków czyszczących.
