Obowiązkowe szczepienia w Polsce − czy powinno się z nich korzystać?

Szczepienia obowiązkowe dzieci stanowią od wielu lat kwestię bardzo sporną, mają zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników, którzy tworzą tzw. grupy antyszczepionkowców. Część społeczeństwa niesłusznie bardziej obawia się możliwych do wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych niż samych chorób zakaźnych, których część dzięki szczepionkom została skutecznie zwalczona.

Czytaj również: Co to jest szczepionka MMR? Szczepionka MMR a autyzm

Czy korzystać ze szczepienia ochronnego?

Wiele instytucji (w tym m.in. Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (NIZP–PZH), Państwowa Inspekcja Sanitarna, Polskie Towarzystwo Wakcynologii) podkreśla, że szczepienia ochronne dzieci służą wyłącznie zdrowiu. Lekarze donoszą, że prawdopodobne ryzyko wystąpienia powikłań poszczepiennych jest mniejsze niż ryzyko wywołane szkodliwymi konsekwencjami nieszczepienia. Badacze informują, że dzięki osobom korzystającym z kalendarza szczepień obowiązkowych rozprzestrzenianie chorób zakaźnych jest ograniczone i mniejsze jest ryzyko zachorowania osób niezaszczepionych, gdyż szczepienia obowiązkowe podnoszą odporność zbiorową.

Należy podkreślić, że dziecko w momencie przyjścia na świat ma ograniczoną odporność pierwotną, którą tworzą przeciwciała uzyskane od mamy w czasie ciąży. Prócz ograniczeń czasowych nie stanowią one obrony przed wszystkimi chorobami. Zadaniem szczepionki jest zatem pobudzenie organizmu dziecka do produkcji odpowiednich przeciwciał przeciwko konkretnym drobnoustrojom chorobotwórczym.

Przeciwne zdanie na temat obowiązkowego szczepienia w Polsce mają ruchy antyszczepionkowe, które pojawiły się w kraju na początku stulecia. Jednym z prężniej działających jest Ogólnopolskie Stowarzyszenie Wiedzy o Szczepieniach STOP NOP. Według rankingu opracowanego w ramach akcji Zaszczep się wiedzą i danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego największy odsetek nieszczepionych dzieci odnotowano w województwach śląskim, wielkopolskim, mazowieckim, pomorskim, małopolskim. Gdyby rodzice zaprzestali szczepienia dzieci, nastąpiłby lawinowy wzrost zachorowań na choroby zakaźne, a nawet mogłoby dojść do rozwoju epidemii.

>> Szczepionka 6w1 − powikłania, skład i przeciwwskazania do szczepienia skojarzonego 6w1

>> Co to jest szczepionka 5w1? Powikłania, skład i przeciwwskazania do szczepienia skojarzonego 5w1

>> Co zawierają szczepionki 5w1 i 6w1? Wady i zalety szczepionek skojarzonych

Szczepienia obowiązkowe – czy są bezpieczne?

Dzieci od urodzenia do zakończenia nauki szkolnej powinny się stosować do wykazu szczepień obowiązkowych przeciwko:

• WZW typu B,
• gruźlicy,
• błonicy,
• tężcowi i krztuścowi,
• zakażeniom Haemophilus influenzae typu B,
• pneumokokom,
• polio,
• odrze,
• śwince,
• różyczce.

Zanim jakakolwiek ze szczepionek zostanie zarejestrowana i dopuszczona do stosowania, poddaje się ją bardzo dokładnym badaniom oceniającym zarówno skuteczność, jak i bezpieczeństwo. Po wprowadzeniu szczepionki do użytku kontynuuje się monitorowanie jej bezpieczeństwa, co odbywa się przez zgłaszanie i rejestrowanie wszelkich niepożądanych odczynów poszczepiennych, czyli tzw. NOP. Analizowana jest także w dalszym ciągu skuteczność szczepionki, czemu służą badania epidemiologiczne.

Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych po szczepieniu znacznie redukują prawidłowe wykonanie szczepienia, wysokiej jakości preparat i przestrzeganie ogólnych zasad postępowania z nim. Niepokój budzą zwłaszcza szczepionki skojarzone, czyli przeciwko kilku chorobom jednocześnie. Wiele badań potwierdziło, że są to preparaty bezpieczne i nie powodują nadmiernego obciążenia organizmu dziecka. Wręcz przeciwnie, ich stosowanie niesie za sobą wiele korzyści.

Sprawdź także: Jak wygląda kalendarz szczepień noworodka? Powikłania i przeciwwskazania do szczepień

Szczepienia obowiązkowe a częstość występowania chorób zakaźnych

Obowiązkowe szczepienia dzieci w Polsce oraz innych krajach pozwoliły całkowicie zwalczyć ospę prawdziwą.

Wysoce możliwe, że dzięki szczepionce na polio także osiągnie się eradykację odpowiadającego za chorobę wirusa. Realizacja kalendarza szczepień ograniczyła znacznie występowanie m.in. odry, różyczki, tężca czy świnki.

>> Gorączka po szczepieniu − jak długo trwa i jak ją zbijać?

Kiedy nie powinno się szczepić dziecka?

Mimo że szczepienia obowiązkowe i zalecane są uznane za bezpieczne, to istnieje pewna grupa przeciwwskazań do ich stosowania. Dlatego też decyzja o szczepieniu podejmowana jest indywidualnie oraz poprzedzona szczegółowym wywiadem i badaniem lekarskim.

Szczepienia obowiązkowe, jak i zalecane u dzieci należy odroczyć zwłaszcza w przypadku, gdy:

• dziecko ma uczulenie na którąkolwiek substancję czynną lub inny ze składników szczepionki,
• u dziecka wystąpiła nadwrażliwość po wcześniejszym szczepieniu danym preparatem,
• trwa ostra i ciężka choroba gorączkowa lub doszło do zaostrzenia choroby przewlekłej,
• szczepionka zawiera żywe drobnoustroje, a dziecko ma poważne zaburzenia odporności,
• szczepionka zawiera żywe drobnoustroje, a dziecko otrzymało preparaty krwi, immunoglobulinę, inną żywą szczepionkę w ciągu ostatnich 4 tygodni.