Szczepienia obowiązkowe – kiedy je wykonać i jakie są ich rodzaje?

Szczepienia obowiązkowe w Polsce w 2018 r. nie zmieniły się w porównaniu z ubiegłym „Programem szczepień ochronnych”, kiedy to wprowadzone zostały obowiązkowe szczepienia na pneumokoki. Stosowanie się do obowiązkowych szczepień ochronnych zapewnia ochronę osobom, które się im poddają, ale i zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się drobnoustrojów w środowisku.

Czytaj również: Co to jest szczepionka MMR? Szczepionka MMR a autyzm

Co zawiera kalendarz szczepień obowiązkowych?

Kalendarz szczepień obowiązkowych zawiera wykaz szczepień przeznaczonych dla dzieci i młodzieży według kategorii wiekowej i osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie.

Dodatkowo obowiązkowe szczepienia w Polsce wykonywane są poekspozycyjnie, czyli realizowane po ekspozycji na zakażenie (kontakcie z czynnikiem wywołującym chorobę). Przykładem jest podanie szczepionki przeciwko wściekliźnie po pokąsaniu przez zwierzę podejrzane o wściekliznę.

>> Jak wygląda kalendarz szczepień noworodka? Powikłania i przeciwwskazania do szczepień

Kalendarz obowiązkowych szczepień dzieci w 1. roku życia

Szczepienia obowiązkowe dzieci rozpoczynają się w pierwszej dobie po urodzeniu. Dziecku podaje się domięśniowo lub podskórnie pierwszą dawkę szczepionki przeciw WZW B i śródskórnie szczepionkę BCG na gruźlicę.

Kolejne szczepienia odbywają się w 6. tygodniu życia. Podaje się wówczas drugą dawkę szczepionki przeciw WZW B, podskórnie lub domięśniowo pierwszą dawkę szczepionki przeciw zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, podskórnie lub domięśniowo pierwszą dawkę szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Ponadto jest to czas podania podskórnie lub domięśniowo pierwszej dawki obowiązkowego szczepienia na pneumokoki.

Następne szczepienia dziecka przewidziane są po ukończeniu 14. tygodnia życia i po 8 tygodniach od poprzedniego szczepienia. Szczepi się wtedy drugą dawką szczepionki przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, drugą dawką szczepionki przeciw zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, drugą dawką obowiązkowego szczepienia przeciwko pneumokokom. Ponadto podaje się podskórnie lub domięśniowo pierwszą dawkę szczepionki przeciwko ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis).

W 5.–6. miesiącu życia obowiązkowe szczepienia niemowląt obejmują trzecią dawkę szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, trzecią dawkę szczepionki przeciw zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, drugą dawkę szczepienia na polio. Dziecko szczepione jest następnie w 7. miesiącu życia trzecią dawką szczepienia przeciw WZW B.

Sprawdź także: Szczepionka 6w1 − powikłania, skład i przeciwwskazania do szczepienia skojarzonego 6w1

Obowiązkowe szczepienia dzieci w 2. roku życia

Dzieci w 2. roku życia szczepione są w 13.-15. miesiącu życia podskórnie atenuowaną skojarzoną szczepionką przeciw odrze, śwince, różyczce i trzecią dawką szczepionki na pneumokoki.

Następnie w 16.-18. miesiącu życia podawane są im czwarta dawka szczepionki przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, trzecia dawka szczepionki na polio i czwarta dawka szczepionki przeciw zakażeniom Haemophilus influenzae typu b.

>> Gorączka po szczepieniu − jak długo trwa i jak ją zbijać?

Obowiązkowe szczepienia dla dzieci w wieku szkolnym

Lista szczepień obowiązkowych dla dzieci w wieku szkolnym zawiera:

• 6 rok życia − pierwsza dawka przypominającego szczepienia przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i szczepienie przypominające na polio;
• 10 rok życia – szczepienie przypominające przeciw odrze, śwince, różyczce;
• 14 rok życia – druga dawka szczepienia przypominającego przeciw krztuścowi, błonicy, tężcowi;
• po ukończeniu 18 lat – trzecia dawka szczepienia przypominającego przeciw krztuścowi, błonicy, tężcowi.

Obowiązkowe szczepienia osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie

Obowiązkowe szczepienia osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie dotyczą szczepień przeciw:

• inwazyjnemu zakażeniu Streptococcus pneumoniae – szczepionka podawana domięśniowo lub podskórnie;
• ospie wietrznej – szczepionka podawana domięśniowo lub podskórnie;
• WZW typu B – szczepionka podawana domięśniowo lub podskórnie, obowiązkiem zaszczepienia objęci są:

a)  uczniowie szkół medycznych i innych szkół prowadzących kształcenie medyczne, którzy nie byli dotąd szczepieni,

b)  studenci uczelni medycznych i innych uczelni prowadzących kształcenie medyczne, którzy nie byli dotąd szczepieni,

c)  narażeni na zakażenie WZW typu B wykonujący zawód medyczny, którzy nie byli dotąd szczepieni,

d)  narażeni na zakażenie WZW typu B w wyniku styczności z chorym, którzy nie byli dotąd szczepieni,

e)  zakażeni WZW typu C,

f)  osoby w zaawansowanej fazie choroby nerek z filtracją kłębuszkową > 30 ml/min i poddawane dializom.

>> Co to jest szczepionka 5w1? Powikłania, skład i przeciwwskazania do szczepienia skojarzonego 5w1

Poekspozycyjne szczepienia obowiązkowe

Lista poekspozycyjnych szczepień obowiązkowych zawiera szczepienia przeciwko:

• błonicy – szczepionka podawana domięśniowo lub podskórnie, obowiązkiem zaszczepienia objęte są osoby narażone na zakażenie błonicą;
• tężcowi – szczepionka podawana domięśniowo lub podskórnie, obowiązkiem zaszczepienia objęte są osoby zranione i narażone na zakażenie tężcem;
• wściekliźnie – szczepionka podawana domięśniowo lub podskórnie, obowiązkiem zaszczepienia objęte są osoby narażone na zakażenie na skutek styczności ze zwierzęciem chorym lub podejrzewanym o zakażenie na wściekliznę.

Czytaj więcej: Co zawierają szczepionki 5w1 i 6w1? Wady i zalety szczepionek skojarzonych