Nostrzyk żółty działa m.in. przeciwzakrzepowo i antynowotworowo. Nostrzyk biały pomoże uporać się z problemami dermatologicznymi. Nie każdy jednak powinien stosować tę roślinę – dlaczego?
Nostrzyk – jak bezpiecznie wykorzystać leczniczy potencjał zioła?
Nostrzyki należą do rodziny motylkowatych (bobowatych) i rosną niemal na całym świecie. Wyróżnia się ponad 20 gatunków roślin z rodzaju nostrzyków, m.in.:
- nostrzyk żółty (inaczej nostrzyk lekarski, zwyczajny, nozderek, tatarska trawa),
- nostrzyk biały,
- nostrzyk wyniosły,
- nostrzyk ząbkowany,
- nostrzyk siarkowożółty,
- nostrzyk messyński,
- nostrzyk wołżański,
- nostrzyk wydrążony,
- nostrzyk błękitny,
- nostrzyk tauryjski.
Najbardziej popularne i rozpowszechnione są gatunki nostrzyk żółty (Melilotus officinalis) i nostrzyk biały (Melilotus albus). W Polsce można spotkać również nostrzyki wyniosły i ząbkowany. Nostrzyki są roślinami miododajnymi (grecka nazwa rodzaju – melilotus – oznacza właśnie miód i paszę).
>> Sok z aronii – skład i właściwości zdrowotne. Przepis na sok z aronii
Związki kumarynowe w nostrzykach
Wszystkie gatunki nostrzyków zawierają związki kumarynowe, czemu zawdzięczają charakterystyczny zapach i właściwości lecznicze. Należy jednak pamiętać, że związki kumarynowe w dużym stężeniu są wysoce toksyczne, prowadzą m.in. do marskości wątroby, dlatego stosowanie nostrzyków wymaga ostrożności.
Nostrzyk żółty – właściwości lecznicze
Dzięki zawartości kumaryny i innych związków bioaktywnych (m.in.garbników, flawonoidów, alantoiny, rutyny) ziele nostrzyka żółtego wykorzystywane jest:
- przeciwzakrzepowo,
- moczopędnie,
- przeciwzapalnie,
- przeciwgrzybiczo,
- antynowotworowo,
- uspokajająco.
Ponadto badania wykazują pozytywne oddziaływanie związków pochodzących z nostrzyka żółtego przy nadciśnieniu tętniczym, niewydolności krążenia, niedokrwieniu mózgu, stanach zapalnych stawów i skóry.
W zielarstwie wykorzystuje się wywar z suszonych roślin. Podczas stosowania suszu konieczna jest jednak znajomość tematu i zachowanie ostrożności, bowiem niewłaściwe dawkowanie może doprowadzić do krwotoków wewnętrznych i uszkodzenia wątroby. Bezpieczniejsze jest zewnętrzne stosowanie takiego wywaru.
>> Wrotycz pospolity – właściwości i zastosowanie. Wrotycz na kleszcze i komary
Nostrzyk biały – właściwości lecznicze
Nostrzyk biały zawiera więcej związków kumarynowych niż nostrzyk żółty, ale znacznie mniej innych związków bioaktywnych. Jednak liczne badania wykazują, że powstrzymuje powstawanie ognisk zapalnych, co można wykorzystywać przy chorobach neurodegeneracyjnych (np. choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane). Tak jak nostrzyk żółty nostrzyk biały wykazuje działanie przeciwzakrzepowe, uszczelniające naczynia krwionośne i sprawdza się w problemach dermatologicznych.
>> Jak pozbyć się trądziku młodzieńczego? Zioła, maseczki i domowe sposoby
Środki ostrożności podczas stosowania nostrzyka
Pomimo udowodnionych naukowo licznych właściwości leczniczych nostrzyków nie należy zapominać, że niewłaściwe stosowanie tych roślin może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Dlatego potrzebę ich stosowania najlepiej skonsultować z lekarzem, kupić gotowy produkt, np. tabletki, i dawkować go zgodnie z zaleceniami producenta.
Nostrzyka nie powinny stosować kobiety w ciąży, karmiące piersią, dzieci, osoby uczulone na roślinę lub wykazujące nadwrażliwość na związki w niej zawarte oraz osoby z chorobami wątroby, nerek lub skłonnościami do krwotoków, przyjmujące leki przeciwzakrzepowe.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące Nostrzyka
Nostrzyk żółty nie powinien być spożywany w dużych ilościach, ponieważ jest on trujący dla człowieka, m.in. ze względu na wysoką zawartość saponin triterpenowych. Może powodować krwawienia wewnętrzne. Zawarte w zielu związki są toksyczne dla nerek i wątroby, które kumulują wiele toksyn dostarczanych do organizmu. Aby uniknąć skutków ubocznych, nie zaleca się zbyt długiego kontynuowania suplementacji. Przed jej rozpoczęciem warto skonsultować dawkę oraz częstotliwość jej przyjmowania z lekarzem.
Nostrzyk żółty wykazuje działanie przeciwzakrzepowe oraz rozkurczające. Nadaje się do stosowania wewnętrznego, ale jedynie w ograniczonym zakresie i z zachowaniem ostrożności z uwagi na działanie potencjalnie toksyczne. Surowca używa się przede wszystkim zewnętrznie do leczenia chorób i zmian skórnych, jak trądzik, obrzęk lub trudno gojące się rany. Często stosowany w połączeniu z innymi ziołami, jak np. rumianek. Ziele może być też używane jako płukanka na choroby gardła, czy roztwór do przemywania w przypadku zapalenia spojówek. Związki zawarte w nostrzyku wykazują delikatne działanie antynowotworowe oraz wzmacniające układ sercowo-naczyniowy ze względu na zawarte w roślinie kumaryny.
Nostrzyk żółty to roślina z gatunku motylkowatych, która pospolicie występuje zarówno na obszarach silnie zmodyfikowanych przez człowieka, jak i na łąkach, miedzach oraz nieużytkach rolnych. Kwitnie w okresie od lipca do października. Jej kwiatostany są podłużne i groniaste, złożone z wielu kwiatów żółtej barwy. Stosowana od lat jako surowiec zielarski (zbiera się całe lub rozdrobnione nadziemne części). Nostrzyk jest miododajny, dosyć łatwo go zlokalizować, ponieważ wydziela zapach świeżego siana.
