Wrotycz pospolity to znana od wieków roślina zielarska. Dzięki właściwościom przeciwwirusowym, przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym pomoże pozbyć się świerzbu lub wszy, a jej intensywny ziołowy zapach sprawi, że owady będą się trzymać z daleka. Co kryje w sobie wrotycz i dlaczego nie należy go spożywać?
Wrotycz pospolity – właściwości i zastosowanie. Wrotycz na kleszcze i komary
Co to jest wrotycz?
Wrotycz pospolity (wrotycz zwyczajny, z łac. Tamacetum vulgare L.) to bylina z rodziny astrowatych. Ma niewielkie wymagania środowiskowe ̶ rośnie dosłownie wszędzie w większości państw europejskich. W Polsce można go spotkać na nieużytkach, polach, łąkach, w parkach, ogrodach i lasach.
Wrotycz łatwo zauważyć: dorasta do wysokości około metra i zazwyczaj rośnie w skupiskach. Najbardziej rozpoznawalnym elementem rośliny są drobne, intensywnie żółte kwiaty o miseczkowatym kształcie. Tworzą nieco płaskie, baldachowate kwiatostany osadzone na długich, sztywnych łodygach pokrytych pierzastymi liśćmi i wydzielają intensywny, ostrawy ziołowy zapach.
>> Rumianek – poznaj cenne właściwości drobnych kwiatków
Skład wrotyczu
Wśród składników i substancji aktywnych obecnych w kwiatach i liściach wrotyczu pospolitego przede wszystkim można wyróżnić:
- tujon i jego izomery (silna toksyna, jej obecność sprawia, że wrotycz nie nadaje się do spożycia)
- flawonoidy,
- terpeny i ich pochodne (np. kamfora, borneol),
- laktony seskwiterpenowe,
- garbniki,
- fitosterole,
- steroidy,
- piperyton,
- kwas askorbinowy,
- sole mineralne.
>> Olej neem – indyjski olejek do pielęgnacji ciała, włosów i… roślin
Właściwości wrotyczu wykorzystywane od wieków
Antybakteryjne działanie rośliny zauważyli już starożytni Grecy, którzy stosowali ziele między innymi na trudno gojące się rany. Wrotycz pospolity wykazuje bowiem silne właściwości:
- dezynfekujące (przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze),
- ściągające,
- antywysiękowe,
- przeciwbólowe,
- uspokajające, rozluźniające i ułatwiające zasypianie,
- odstraszające owady.
>> Skrzyp polny – właściwości i zastosowanie ziołowego mocarza
Nie do picia, ale do kąpieli ̶ jak stosować wrotycz pospolity
Suszone, rozdrobnione kwiaty wrotyczu pospolitego oraz produkty i preparaty na bazie tej rośliny stosuje się wyłącznie zewnętrznie, bowiem zawarty w roślinie tujon powoduje zatrucia. Wrotycz stosuje się więc w zwalczaniu infekcji i pasożytów skórnych, np.:
- w zwalczaniu nużeńców, świerzbowców,
- w zwalczaniu wszy,
- jako pomoc w leczeniu infekcji skórnych, jak trądzik, łuszczyca,
- w leczeniu trudno gojących się ran,
- jako składnik kąpieli relaksacyjnych.
>> Jak leczyć trądzik – wskazówki dermatologa
Wrotycz na kleszcze, komary i szkodniki ogrodowe
Wrotycz dzięki swym właściwościom odstrasza nie tylko pasożyty skórne. Jego intensywnego zapachu nie lubią także komary, kleszcze, muchy, meszki – skórę można więc zrosić rozcieńczonym naparem z wrotyczu, rozpylić w pomieszczeniu olejek eteryczny zawierający wrotycz. Powieszone w mieszkaniu suszone bukiety wrotyczu pomogą zniechęcić mrówki.
Na szkodniki roślin, takie jak mszyce, pędraki, opuchlaki czy mączniaka prawdziwego stosuje się z kolei oprysk z wrotyczu (z gotowego preparatu lub wywaru z ziela).
Środki ostrożności podczas stosowania wrotyczu
Gotowe suszone kwiaty wrotyczu pospolitego lub preparaty zawierające wrotycz można z łatwością kupić w aptece lub sklepie zielarskim – zawsze jednak należy stosować je zgodnie z zaleceniami producenta. Trzeba pamiętać, że doustne zastosowanie preparatów z wrotyczem może doprowadzić do zawrotów głowy, krwiomoczu, podrażnienia i przekrwienia błon śluzowych (macicy, przewodu pokarmowego, dróg moczowych, dróg oddechowych), skurczów, halucynacji, nadmiernej potliwości, utraty przytomności, drgawek.
Ze względu na to, że wrotycz wywołuje skurcze i doprowadza do przekrwienia błon śluzowych macicy, nie może być stosowany u kobiet w ciąży, ponieważ istnieje ryzyko poronienia!
Osoby uczulone na rośliny z rodziny astrowatych lub którąkolwiek z substancji zawartych we wrotyczu nie powinny stosować go również zewnętrznie.
>> Na co stosować lawendę i olejek lawendowy, w jaki sposób i w jakich ilościach?
