Stopa Charcota – szczególna postać stopy cukrzycowej

Stopa Charcota to choroba dotycząca kości, stawów oraz tkanek miękkich stopy, rozwijająca się na podłożu neuropatii obwodowej i przebiegająca ze stanem zapalnym. Leczenie opiera się głównie na odciążeniu chorej kończyny i zabiegach ortopedycznych.

Stopa Charcota - powikłanie neuropatii

Powstawanie stopy Charcota wydaje się skomplikowanym procesem. Naukowcy nadal nie są do końca zgodni w kwestii dokładnej przyczyny powstawania tej deformacji stopy.

Pewne jest natomiast, że stopa Charcota powstaje tylko u osób z dysfunkcją układu nerwowego w postaci neuropatii. Współwystąpienie wielu czynników, takich jak neuropatia ruchowo-czuciowa, neuropatia autonomiczna, urazy, zaburzenia metaboliczne, prowadzi do zmian kostnych w obrębie stopy.

Jak wygląda stopa Charcota?

Zdecydowanie najczęstszy obraz stopy Charcota spotykany w gabinetach lekarskich to zniekształcenie typu „bieguna kołyski”, czyli pojawienie się wypukłości kostnej po stronie podeszwowej stopy.

Miejsce to staje się najbardziej predysponowanym obszarem do wystąpienia owrzodzenia, modzelu lub urazu. W okresie aktywnym choroby stopa może prezentować objawy stanu zapalnego takie jak: ucieplenie, zaczerwienie oraz obrzęk.

Czynniki ryzyka rozwoju stopy Charcota

Wśród najczęściej wymienianych czynników ryzyka jest przede wszystkim neuropatia. Inne choroby, które mogą predysponować do rozwoju tego schorzenia, to:

• choroba Parkinsona,
• zakażenie HIV,
• sarkoidoza,
• choroby reumatoidalne,
• łuszczyca,
• stany zapalne stopy,
• zaburzenia czucia,
• wcześniejsze zabiegi chirurgiczne w obrębie stopy.  

Rozpoznanie i diagnostyka stopy Charcota

Diagnoza stawiana jest na postawie dokładnie zebranego wywiadu oraz charakterystycznego obrazu klinicznego (ucieplenie, zaczerwienie, obrzęk stopy). W diagnostyce pomocne są badania obrazowe.

Pierwszym badaniem, które należy wykonać jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. Badanie to może uwidocznić charakterystyczne dla tego schorzenia objawy, tj. mikrozłamania czy destrukcję kości. W razie niepewnego rozpoznania w celu potwierdzenia i dokładniejszego uwidocznienia struktur stopy można wykonać badanie rezonansu magnetycznego.

Leczenie stopy Charcota

Podstawowym sposobem leczenia stopy Charcota jest odciążenie kończyny. „Złotym standardem” jest technika TCC (ang. total contact casting), czyli dobrze dopasowane, częściowe usztywnienie stopy lekkim opatrunkiem gipsowym. Opatrunek gipsowy na początku leczenia zmieniany jest co kilka dni w celu inspekcji stanu stopy. Później zmiana gipsu odbywa się raz na tydzień.

W nieaktywnym okresie choroby, czyli po ustąpieniu objawów stanu zapalnego, można rozważyć leczenie chirurgiczne. Ma ono na celu usunięcie nieprawidłowych wypukłości stopy, by zminimalizować ryzyko urazu i tym samym powstania trudno gojącej się rany.