Przyjmowanie probiotyków może spowodować korzystne efekty zdrowotne, co nie oznacza, że można stosować je w dowolnych ilościach, szczególnie bez wskazań lekarskich. Kiedy przyjmowanie probiotyków może stać się szkodliwe?
Kiedy probiotyki mogą zaszkodzić?
Probiotyki – żywe drobnoustroje wywierające korzystny wpływ na zdrowie człowieka – przyjmuje się w celu m.in. zahamowania rozwoju patogennych mikroorganizmów, odbudowania właściwej mikroflory jelitowej, zwiększenia odporności, złagodzenia objawów nietolerancji laktozy, skrócenia czasu ostrych biegunek u dzieci i biegunek poantybiotykowych czy osłony jelita grubego.
W celach profilaktycznych zazwyczaj wykorzystuje się bakterie kwasu mlekowego (Lactobacillus); dobroczynny wpływ bakterii fermentujących mleko znano już w czasach starożytnych. Okazuje się jednak, że stosowanie probiotyków może mieć pewne skutki uboczne.
>> Biegunka, ból brzucha, stany zapalne pochwy, czyli kiedy sięgać po probiotyk?
>> Przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne, osłonowe – probiotyki i ich działanie
Probiotyk nie zawsze zdrowy?
Badania kliniczne potwierdziły korzystny wpływ probiotyków na zdrowie, udowodniono jednak, że probiotyki mogą niekiedy wykazywać efekty uboczne. Najczęściej obserwuje się: wzdęcia, nadmierne gazowanie w jelitach oraz dyskomfort brzuszny. Czasem pod wpływem stosowania probiotyków pojawia się trądzik i wysypka. Należy jednak zaznaczyć, że skutki uboczne stosowania probiotyków występują sporadycznie. Bardzo rzadko przyjmowanie żywych drobnoustrojów powoduje infekcje – ma to miejsce u osób z uszkodzoną śluzówką nabłonka jelitowego.
Zaszkodzić może zwłaszcza niewłaściwie dobrany probiotyk dla dzieci, szczególnie niedostosowany do wieku i stosowany bez wskazań lekarskich oraz w zbyt dużych ilościach. W przypadku noworodków i niemowląt przed podaniem dziecku probiotyku należy skonsultować się z pediatrą.
Czytaj również: Probiotyki. Kiedy po nie sięgać?
Probiotyk może uczulać
Osobną kwestią jest możliwość wystąpienia reakcji alergicznej po zastosowaniu probiotyku. Bakterie probiotyczne mogą uczulać, dlatego należy najpierw sprawdzić skład produktu i nie przyjmować go w przypadku nadwrażliwości na którykolwiek ze składników. Dotyczy to wszystkich probiotyków, również dopochwowych czy dla niemowląt. Niektórych probiotyków nie powinno się stosować równocześnie z produktami immunobiologicznymi.
Probiotyki mogą wykazać korzystny wpływ na zdrowie, ale należy przyjmować je z głową i w uzasadnionych przypadkach. Przed lekkomyślnym stosowaniem bakterii probiotycznych przestrzega prof. Michael Wilson, mikrobiolog z University College London. Zdaniem uczonego promowanie codziennego przyjmowania probiotyków przez osoby zdrowe nie ma medycznego uzasadnienia.
Bardzo ważny jest również sposób przechowywanie probiotyków. Ponieważ tego typu preparaty zawierają wrażliwe na ciepło żywe komórki bakterii, probiotyki należy przechowywać w suchym i zaciemnionym miejscu oraz unikać gwałtownych zmian temperatur.
W przypadku wystąpienia skutków ubocznych podczas stosowania probiotyków lub jakichkolwiek wątpliwości należy zawsze poradzić się lekarza – dotyczy to zwłaszcza małych dzieci, seniorów i osób z osłabioną odpornością.
Sprawdź rodzaje probiotyków:
Najczęściej zadawane pytania dotyczące probiotyków
Do typowych skutków ubocznych stosowania probiotyków zalicza się problemy gastryczne, takie jak wzdęcia, gazy, bóle brzucha, zaparcia lub biegunki. Niekiedy organizm potrzebuje czasu, aby przyzwyczaić się do obecności związków biologicznie czynnych w układzie pokarmowym i nieprzyjemne objawy same mijają z czasem. Czasem zdarza się, że probiotyki powodują też bóle głowy, a nawet objawy zbliżone do alergii z uwagi na zwiększone wydzielanie histaminy. Wybierając preparat, należy zwrócić uwagę czy nie ma w składzie potencjalnych alergenów. Chodzi przede wszystkim o śladowe ilości jaj, glutenu czy pszenicy.
Stosowanie probiotyków nie jest zalecane u pacjentów z zaburzeniami odporności, chorobami nowotworowymi, a także z zamontowanymi cewnikami centralnymi (wprowadzonymi do dużej żyły). We wszystkich tych przypadkach wzrasta ryzyko przeniknięcia związków probiotycznych z układu pokarmowego do krwionośnego. To zjawisko jest określane mianem translokacji probiotycznej i może nieść ze sobą istotne zagrożenia dla zdrowia pacjenta, ponieważ grozi ogólnoustrojowym zakażeniem organizmu. W skrajnych przypadkach niezbędna okazuje się hospitalizacja chorego.
W literaturze wskazuje się, że probiotyków nie powinni przyjmować pacjenci po przeszczepie, którzy jednocześnie zażywają leki immunosupresyjne. Okazuje się też, że podaż „dobrych bakterii” nie jest wskazana przy ostrym zapaleniu trzustki, ponieważ zwiększa śmiertelność wśród pacjentów. Na terapie probiotyczne muszą uważać również zakażeni HIV, ponieważ wirus w pierwszej kolejności powoduje uszkodzenie błony śluzowej jelit. Osoby uczulone na substancje pomocnicze znajdujące się w probiotyku muszą liczyć się z objawami alergii.
