Czarny bez to naturalne lekarstwo. Napar z jego kwiatów działa napotnie, owoce działają moczopędnie i lekko przeczyszczająco, są też stosowane w stanach zapalnych jelit i gardła. Radzimy, jak samodzielnie zrobić syrop i sok z czarnego bzu i jak dobierać produkty z czarnym bzem.
Czarny bez – właściwości i zastosowanie kwiatów i owoców
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Czarny bez (Sambucus nigra) to roślina mało wymagająca – może rosnąć niemal wszędzie. W czerwcu jest obsypana drobnymi, białymi kwiatami zebranymi w spore baldachy. Późnym latem (przełom sierpnia i września) pojawiają się na niej ciemnofioletowe, błyszczące owoce. Czarny bez od dawna jest znany z niezwykłych właściwości leczniczych.
Jakie składniki zawiera czarny bez?
Kwiaty czarnego bzu są źródłem:
- flawonoidów
- kwasów fenolowych
- triterpenów
- steroli
Owoce zawierają:
- antocyjany (to im zawdzięczają ciemny kolor)
- garbniki
- witaminę C
- witaminy z grupy B
- pektyny
- kwas jabłkowy
Właściwości czarnego bzu
Zawarte w kwiatach i owocach bzu flawonoidy, kwasy fenolowe, antocyjany czy garbniki to substancje o właściwościach przeciwutleniających i przeciwzapalnych. Dzięki nim w organizmie zachowywana jest równowaga między niereaktywnymi a reaktywnymi formami tlenu (wolnymi rodnikami). Nadmiar wolnych rodników uszkadza tkanki, przyspieszając proces starzenia się organizmu, a zdolność neutralizowania wolnych rodników mają właśnie antyoksydanty (przeciwutleniacze). Antyoksydanty opóźniają proces starzenia się organizmu i zmniejszają ryzyko rozwoju chorób przewlekłych.
Syrop z kwiatów czarnego bzu – kiedy stosować?
Syrop z kwiatów czarnego bzu sprawdza się w okresie jesienno-zimowym, kiedy dopadają nas przeziębienie i grypa albo łamie nas w kościach. Wspomaga też leczenie takich chorób jak astma, gruźlica, szkarlatyna, różyczka, zapalenie pęcherza moczowego.
Kwiaty czarnego bzu mają działanie m.in.:
- wykrztuśne
- przeciwgorączkowe
- napotne
- moczopędne
- oczyszczające organizm
- przeciwwirusowe
Dodatkowo zwiększają elastyczność ścian naczyń włosowatych oraz zmniejszają ich przepuszczalność (z powodu zawartości m.in. rutyny).
Przepis na syrop z kwiatów czarnego bzu
Kwiaty czarnego bzu można zbierać od maja do lipca, a najlepiej pod koniec czerwca w okresie pełnego rozkwitu. Do sporządzenia syropu potrzeba:
- 20 dużych baldachów czarnego bzu (lub 40 mniejszych)
- 1 litr wody
- 1 kg cukru
Kwiaty po oddzieleniu od łodyżek zalej wrzącą wodą, zostaw do ostygnięcia, a następnie wstaw na 24 godziny w lodówce. Po tym czasie kwiaty przecedź przez sito, dodaj cukier i doprowadź do wrzenia. Gorący syrop najlepiej od razu przelać do buteleczek lub słoików.
Sok z owoców czarnego bzu – jak działa?
Sok z owoców czarnego bzu stosuje się przede wszystkim dla wzmocnienia odporności oraz w celu skrócenia czasu trwania przeziębienia i grypy. Owoce czarnego bzu to bowiem skarbnica witaminy C, prowitaminy A i wielu cennych składników mineralnych, takich jak wapń, potas, sód i żelazo. Owoce te wykazują m.in. działanie:
- przeczyszczające
- regulujące trawienie
- chroniące przed promieniowaniem UV
- moczopędne
- napotne
- antywirusowe
- łagodnie przeciwbólowe
 | Sok z czarnego bzuCzarny bez nie tylko na czas przeziębień. To też antyoksydant, który zwalcza nadmiar wolnych rodników, a tym samym opóźnia proces starzenia się organizmu i zmniejsza ryzyko rozwoju chorób przewlekłych. |
Przepis na sok z owoców czarnego bzu
Owoce czarnego bzu należy zbierać, gdy są bardzo dojrzałe, czyli we wrześniu. Do przygotowania soku wystarczy:
- 1 kg owoców czarnego bzu
- 0,5 kg cukru
- szklanka wody (ok. 200 ml)
Obrane z szypułek owoce umyj, zalej wodą, dodaj cukier i gotuj pod przykryciem, aż owoce puszczą sok. Ciepły sok z owoców czarnego bzu przecedź i przelej do szklanych butelek lub słoików.
UWAGA:
Świeże kwiaty i niedojrzałe owoce czarnego bzu zawierają szkodliwą substancję − sambunigrynę, która może spowodować zatrucie (objawiające się mdłościami i wymiotami). Aby zminimalizować ryzyko zatrucia, owoce bzu należy spożywać suszone lub poddane obróbce termicznej.
Syropy, kapsułki i saszetki z czarnym bzem na odporność
W aptece można znaleźć wiele produktów wspierających układ odpornościowy, które zawierają wyciąg z owoców bzu czarnego. Zwykle są to syropy, rzadziej kapsułki (dla dorosłych) czy saszetki z proszkiem do rozpuszczania. Niektóre syropy i saszetki można podawać dzieciom już od trzeciego lub szóstego miesiąca życia. Przy wyborze produktu warto sprawdzić, czy jest standaryzowany na zawartość antocyjanów lub polifenoli. W składzie znajdziemy często również cynk, witaminę C lub wyciągi z innych roślin, np. z owoców aronii. Kwiat bzu czarnego jest z kolei składnikiem wielu leków i suplementów diety stosowanych w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych zatok.
Farmaceutka Apteline Katarzyna Witkowska
