Omeprazol jest inhibitorem pompy protonowej bezpiecznym do stosowania w ciąży. W dawce 10 mg raz na dobę wykazuje dużą skuteczność w terapii GERD. Nie wywołuje wad wrodzonych i może być stosowany jako lek pierwszego wyboru w terapii GERD u ciężarnych.
Omeprazol jest skuteczną i bezpieczną terapią GERD w ciąży
GERD, czyli zgaga – jak się objawia?
GERD, czyli dolegliwości spowodowane cofaniem się kwasu żołądkowego do przełyku, potocznie nazywane zgagą, objawiają się pieczeniem w przełyku, uczuciem pełności i dyskomfortem w nadbrzuszu, często nasilającym się po posiłkach lub w pozycji leżącej. Często dolegliwościom tym towarzyszy kwaśny posmak w ustach oraz odbijanie. GERD dotyka 7 na 10 kobiet w ciąży [1]. Jest to spowodowane działaniem progesteronu, który wpływa na rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku, oraz naciskiem na żołądek wywieranym przez rosnącą macicę.
Leki na zgagę u ciężarnych
W terapii GERD stosowane są trzy grupy leków:
- leki osłaniające błonę śluzową żołądka,
- leki zobojętniające kwas solny,
- leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego [2].
Preparaty osłaniające śluzówkę żołądka, takie jak kwas alginowy z węglanem wapnia i wodorowęglanem sodu, alginian sodu z węglanem wapnia i wodorowęglanem potasu, kwas alginowy z kwasem hialuronowym czy kwas chondroitynosiarkowy z kwasem alginowym, wykazują krótkotrwałe działanie i charakteryzują się niską skutecznością [2]. W związku z tym konieczne jest stosowanie ich kilka razy na dobę.
Leki zobojętniające kwas solny, takie jak węglan dihydroksyglinowo-sodowy, wodorotlenek glinu z wodorotlenkiem magnezu, tlenek glinu z wodorotlenkiem magnezu, wodorotlenek glinu z wodorotlenkiem magnezu i simetykonem czy węglan wapnia z węglanem magnezu, również mają krótkotrwałe działanie i muszą być stosowanie kilka razy na dobę. Ponadto preparaty glinu są przeciwwskazane w ciąży.
Spośród leków hamujących wydzielanie kwasu żołądkowego H2-blokery stosuje się dwa razy dziennie, natomiast inhibitory pompy protonowej są skuteczne i mogą być stosowane raz na dobę.
Omeprazol w terapii GERD u kobiet w ciąży
Omeprazol jest specyficznym inhibitorem pompy protonowej, który przez działanie w komórkach okładzinowych zapewnia skuteczne hamowanie wydzielania kwasu solnego w żołądku. Omeprazol szybko się wchłania i osiąga maksymalne stężenie w osoczu już w ciągu około godziny od podania.
Porównano skuteczność H2-blokera i skuteczność omeprazolu w terapii GERD. W randomizowanym badaniu z podwójnie ślepą próbą 317 pacjentów z GERD losowo przydzielono do grupy leczonej omeprazolem w dawce 20 mg raz na dobę lub grupy otrzymującej ranitydynę w dawce 150 mg dwa razy na dobę. Wykazano, że omeprazol jest skuteczniejszą formą terapii. Po czterech tygodniach stosowania ustąpienie dolegliwości zgłaszało 66% leczonych omeprazolem i 40% stosujących ranitydynę. Po ośmiu tygodniach terapii efekt stosowania omeprazolu utrzymywał się, natomiast ranitydyna stawała się mniej skuteczna (70% stosujących omeprazol vs 49% stosujących ranitydynę) [3].
Złotym standardem dla wszystkich leków w ciąży jest stosowanie najniższej skutecznej dawki. W badaniu Venables i wsp. wykazano, że zastosowanie 10 mg omeprazolu raz dziennie jest porównywalnie skuteczne w terapii GERD co zastosowanie dawki 20 mg raz dziennie [4]. W związku z tym ciężarnym zaleca się stosowanie omeprazolu w dawce 10 mg na dobę.
Bezpieczeństwo stosowania omeprazolu
Omeprazol jest lekiem bezpiecznym w ciąży. Wśród 995 dzieci, których matki stosowały omeprazol w czasie ciąży (w tym 863 w pierwszym trymestrze), nie zaobserwowano częstszego występowania wad wrodzonych niż w populacji ogólnej [5]. U 3,6% kobiet, które przyjmowały omeprazol w ciąży, dzieci urodziły się z wadami, u kobiet niestosujących omeprazolu odsetek ten wynosił 3,8% [6]. W związku z tym omeprazol jest uznawany za bezpieczny w ciąży i może być stosowany jako lek pierwszego wyboru w terapii GERD u ciężarnych [7].
Autorka tekstu: dr hab. n. med. Katarzyna Kosińska-Kaczyńska, prof. CMKP, Klinika Położnictwa, Perinatologii i Neonatologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego
Podmiot odpowiedzialny: ZENTIVA POLSKA SP. Z O.O. z siedzibą w: ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa, Polska
- Dunbar K, Yadlapati R, Konda V. Heartburn, Nausea, and Vomiting During Pregnancy. Am J Gastroenterol. 2022; 117(10S): 10-5.
- Interna Szczeklika – Podręcznik Chorób Wewnętrznych. Medycyna Praktyczna 2023.
- Richter JE, Peura D, Benjamin SB et al. Efficacy of omeprazole for the treatment of symptomatic acid reflux disease without esophagitis. Arch Intern Med. 2000; 160(12): 1810-6.
- Venables TL, Newland RD, Patel AC et al. Omeprazole 10 milligrams once daily, omeprazole 20 milligrams once daily, or ranitidine 150 milligrams twice daily, evaluated as initial therapy for the relief of symptoms of gastro-oesophageal reflux disease in general practice. Scand J Gastroenterol. 1997; 32(10): 965-73.
- Källén BA. Use of omeprazole during pregnancy-no hazard demonstrated in 955 infants exposed during pregnancy. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2001; 96(1): 63-8.
- Diav-Citrin O, Arnon J, Shechtman S et al. The safety of proton pump inhibitors in pregnancy: a multicentre prospective controlled study. Aliment Pharmacol Ther. 2005; 21(3): 269-75.
- Nava-Ocampo AA, Velázquez-Armenta EY, Jung-Yeol Han MSC et al. Use of proton pump inhibitors during pregnancy and breastfeeding. Can Fam Physician. 2006; 52(7): 853-54.
