Objawy zaćmy (katarakty). Jak wygląda zabieg usunięcia zaćmy?

Zła informacja jest taka, że po 70. roku życia z ryzykiem tej choroby powinien liczyć się każdy. Jednocześnie praktycznie każdy może być poddany zabiegowi, który pozwoli się jej szybko i skutecznie pozbyć. To z pewnością dobra wiadomość. Co więcej, sam zabieg nie jest skomplikowany i nie wymaga długiej rekonwalescencji. Problemem jest natomiast czas oczekiwania na usunięcie zaćmy w ramach NFZ – ponieważ jest to dolegliwość większości seniorów, chętni ustawiają się w kolejce. Średnio dwuletniej.

>>> Suplementy wzmacniające wzrok. Kapsułki i tabletki z luteiną

Przyczyny zaćmy

Grzegorz Róg, specjalista chorób oczu z Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie wyjaśnia, że zmętnienie soczewki to z reguły efekt starzenia się organizmu i właśnie z tą odmiana zaćmy (nazywaną zaćmą starczą) okuliści mają w swojej praktyce do czynienia najczęściej. – Jej pierwsze symptomy mogą się pojawić już po pięćdziesiątym roku życia, jednak istotne zmętnienia soczewki obserwujemy zazwyczaj u pacjentów po siedemdziesiątce – mówi Grzegorz Róg. Nie wszystkie przypadki zaćmy są związane z wiekiem. Może się ona rozwinąć w następstwie innych chorób (takich jak cukrzyca), a także urazów i stanów zapalnych oka. Może być konsekwencją długotrwałego stosowania niektórych leków (przede wszystkim sterydów). Ze zmętnieniem soczewki można się również urodzić.

Tu kupisz: Preparaty na oczy na receptę

Objawy zaćmy

Jak zastrzega specjalista objawy zaćmy różnią się w zależności od umiejscowienia zmętnień w soczewce. Do tych najbardziej charakterystycznych, na które należy być najbardziej wyczulonym należą:

• zamglone widzenie (jak przez brudną, matową szybę);
• pojawiająca się nagle lub szybko postępująca krótkowzroczność;
• podwójne widzenie przy patrzeniu jednym okiem;
• problemy z widzeniem w jasnym oświetleniu;
• zjawisko rozpraszania światła (dodatkowe rozbłyski) w momencie, gdy patrzymy na jego źródło (np. latarnię).

Czytaj więcej: Laseroterapia w leczeniu retinopatii cukrzycowej

Leczenie zaćmy

Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest zabieg chirurgiczny wykonywany obecnie metodą tzw. fakoemulsyfikacji. – Polega on na rozdrobnieniu zmętniałej soczewki za pomocą ultradźwięków i odessaniu jej fragmentów. W to miejsce wstawia się następnie soczewkę sztuczną, początkowo zwiniętą, która rozwija się po umieszczeniu jej w oku – tłumaczy Grzegorz Róg. Po takim opisie niektórym mogłoby się wydawać, że operacja tego typu trwa wieki, gdy tymczasem z reguły zajmuje ona 15 do 30 minut. Cały związany z nią pobyt pacjenta w szpitalu (czy innych placówkach wykonujących tego typu zabiegi) także nie jest długi – ogranicza się najczęściej do kilku godzin.

>>> Krople do oczy, maści i żele do oczu

Wskazania i przeciwwskazania

Do zabiegu usunięcia zaćmy kwalifikuje istotne obniżenie ostrości wzroku. Za jego wyznacznik uznaje się czytanie przez pacjenta mniej niż sześciu z jedenastu rzędów liter na znanych wszystkim, którzy odwiedzili gabinet okulistyczny tablicach Snellena. – Nie jest to jednak kryterium niezbędne i jedyne – zastrzega specjalista. – Operacja zalecana jest również wtedy, gdy zaćma utrudnia człowiekowi codzienne funkcjonowanie lub wykonywanie pracy. Wykonuje się więc ją np. u osób samotnych, które w związku z chorobą nie są w stanie samodzielnie funkcjonować albo u kierowców zawodowych – mówi. Żeby przeprowadzić taki zabieg pacjent musi być w dobrym stanie ogólnym, co w praktyce oznacza, że przeciwwskazań do niego w zasadzie nie ma. Zdarzają się natomiast przypadki w których, zamiast standardowo stosowanego znieczulenia miejscowego, przeprowadza się go w znieczuleniu ogólnym.

Co po operacji zaćmy?

Jak zauważa Grzegorz Róg, wielu pacjentów ma błędne przekonania dotyczące okresu po operacji usunięcia zaćmy i niepotrzebnie boi się wielu aktywności (np. schylania). – Tymczasem zalecenia, których należy w tym czasie przestrzegać nie są tak restrykcyjne jak kilkanaście lat temu, kiedy tego typu zabieg wykonywało się techniką wymagającą szerokiego cięcia, a rana po nim miała centymetr, a nie jak teraz dwa milimetry – podkreśla. Te najważniejsze to stosowanie przepisanych przez lekarza kropli oraz unikanie sytuacji, które mogą spowodować uraz operowanego oka, jego przemęczeniu oraz wysuszenie.

Przeciwwskazania po operacji zaćmy:

• duży wysiłek fizyczny (np. dźwiganie ciężarów);
• długotrwałe przebywanie w pozycji z głową w dół;
• czytanie lub oglądanie telewizji przez dłuższy czas bez przerw;
• prowadzenia samochodu na dalekich dystansach;
• spożywanie alkoholu;
• tańce, podskoki, jazda po wyboistym terenie.

Powyższych zaleceń należy przestrzegać przez 6 do 8 tygodni, ponieważ proces pełnego wygojenia oka po takim zabiegu trwa zazwyczaj do dwóch miesięcy.

Gdzie usunąć zaćmę?

Operację usunięcia zaćmy w ramach NFZ, samą w sobie dość krótką,  poprzedza zazwyczaj długi, trwający średnio od roku do dwóch lat okres oczekiwania. Alternatywą jest wykonanie jej prywatnie, co niestety wiąże się ze sporymi kosztami. Cena takiego zabiegu oscyluje bowiem w granicach od 2 do 10 tys. zł, w zależności od ośrodka oraz rodzaju wszczepianej pacjentowi soczewki.

Grzegorz Róg – specjalista chorób oczu. Od ponad 10 lat zajmuje się leczeniem operacyjnym schorzeń przedniego odcinka gałki ocznej, takich jak zaćma czy jaskra oraz urazów narządu wzroku. Pracuje w Oddziale Okulistyki Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie.