Dziewanna wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwzapalne i moczopędne. Różnorodność jej składników, m.in. flawonoidów, garbników i saponin, sprawia, że jest skuteczna w kuracji wielu dolegliwości, jednak najczęściej wykorzystuje się ją do wspomagania leczenia chorób układu oddechowego.
Dziewanna – polna piękność wspomagająca leczenie dróg oddechowych. Jak zrobić syrop z dziewanny?
Dziewannę (z łac. Verbascum) widać z daleka - ta bylina z rodziny trędnikowatych, gęsto pokryta żółtymi kwiatami (czasem również fioletowymi lub białymi), może osiągać wysokość 2 metrów! Zazwyczaj rośnie na suchych, piaszczystych stanowiskach. Przez swój wygląd niegdyś nazywana była świecą królewską.
Odmiany dziewanny
Na świecie występuje około 360 gatunków rośliny, w Polsce można spotkać 11 z nich. Można wyróżnić m.in.:
- dziewannę drobnokwiatową,
- dziewannę wielkokwiatową (dziewanna lekarska),
- dziewannę pospolitą,
- dziewannę kutnerowatą,
- dziewannę fioletową,
- dziewannę rdzawą,
- dziewannę firletkową,
- dziewannę zatokową,
- dziewannę rózgowatą,
- dziewannę olimpijską,
- dziewannę austriacką.
Najwięcej właściwości leczniczych mają dziewanna pospolita, drobnokwiatowa i wielkokwiatowa.
Prozdrowotne składniki obecne w dziewannie
Wśród składników decydujących o prozdrowotnym działaniu dziewanny wyróżnia się przede wszystkim:
- garbniki – działanie antybakteryjne;
- flawonoidy – działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne;
- saponiny – moczopędne i przeciwzapalne;
- minerały (głównie potas, wapń, fosfor);
- kumaryna – działa przeciwzakrzepowo, przeciwzapalnie, rozkurczowo i przeciwutleniająco;
- związki śluzowe – nawilżają błony śluzowe.
Dziewanna zasługuje na szczególną uwagę osób z dolegliwościami układu oddechowego (suchy kaszel, astma oskrzelowa, podrażnienia krtani i chrypka). Związki zawarte w roślinie rozrzedzają śluz zalegający w drogach oddechowych, ułatwiają odkrztuszanie i łagodzą objawy kaszlu. Dziewanna jest również pomocna przy:
- dolegliwościach ze strony układu pokarmowego – głównie biegunce, kolce jelitowej, nieżycie żołądka;
- problemach skórnych – odleżynach, ranach, oparzeniach, uczuleniu;
- nadmiernym napięciu, psychosomatycznych dolegliwościach bólowych – dziewanna ma działanie uspokajające, rozluźniające i przeciwbólowe.
>> Kaszel suchy, drapanie w gardle. Przyczyny i sposoby na suchy kaszel
Produkty lecznicze z dziewanny – sposoby na wykorzystanie rośliny
Preparaty z dziewanny można kupić w aptece lub sklepie zielarskim, albo przyrządzić samodzielnie. W celach leczniczych stosuje się głównie:
- syrop z dziewanny,
- napar (lub odwar) z dziewanny,
- nalewkę z dziewanny,
- olejek z dziewanny (tylko do użytku zewnętrznego).
>> Oleje i olejki do pielęgnacji – poznaj ważne różnice
Jak zrobić syrop z dziewanny
Do przyrządzenia syropu wykorzystuje się świeże kwiaty rośliny. Należy układać je w słoju i przesypywać cukrem. Następnie odstawić na kilka dni w ciepłe miejsce, aby puściły sok. Przecedzony przez gazę sok należy trzymać w lodówce i zużyć w ciągu kilku dni. Dodanie wysokoprocentowego czystego alkoholu konserwuje syrop i umożliwia jego dłuższe przechowywanie, jednak należy pamiętać o zawartości alkoholu i nie stosować takiego syropu u osób z chorobą alkoholową, chorobami wątroby oraz u dzieci.
Syrop można również przygotować w inny sposób. Zebrane świeże kwiaty zagotowuje się z wodą, a następnie chłodzi przez 24 godziny. Następnie filtrujemy macerat przez gazę. Do uzyskanego czystego płynu dodaje się cukru i soku z cytryny i ponownie zagotowuje. Wrzący płyn przelewa się do butelek i zamyka. Najlepiej, aby były to niewielkie butelki, ponieważ po otwarciu syrop należy zużyć w ciągu 7 dni.
Do przyrządzania naparów lub odwarów można stosować zarówno świeże, jak i suszone kwiaty dziewanny.
>> Przepis na koktajl energetyczny – prościej się nie da!
Zastosowanie dziewanny w kosmetyce
Ze względu na właściwości przeciwzapalne, dezynfekujące i łagodzące dziewannę warto wykorzystywać do pielęgnacji skóry z trądzikiem. Roślina wpływa także korzystnie na wygląd włosów. Dziewannowe płukanki nadają im blasku i miękkości. Na rynku dostępne są również szampony z dziewanną o działaniu wzmacniającym i poprawiającym wygląd włosów.
Dziewanna – środki ostrożności
Ze względu na możliwe skutki uboczne nie zaleca się stosowania dziewanny u kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią.
Nie zostało określone bezpieczeństwo stosowania dziewanny u dzieci poniżej 12. roku życia, dlatego chcąc wykorzystać właściwości rośliny u mniejszych dzieci, należy skonsultować się z lekarzem.
Osoby uczulone na dziewannę lub jakiekolwiek składniki rośliny nie powinny jej stosować.
>> Dlaczego ogórecznik nazywamy lekarskim? Do czego go używać?
